نحوه انتخاب شید گلخانه ای مناسب

پارامترهای انتخاب شید یا توری سایه بان چیست؟

شید یا توری سایه بان به عنوان یکی از تجهیزات خنک کننده اصلی در گلخانه شناخته شده که از تابش مستقیم نور خورشید به گیاهان جلوگیری می‌کند و باعث رشد مناسب گیاهان می گردد. خرید شید گلخانه اکثرا به منظور استفاده بر روی سقف گلخانه ها، دامداری ها و استخرهای پرورش ماهی و غیرهصورت می گیرد . این توری‌ها نمی ‌تواند در مواجهه با باد و طوفان و همچنین بارش برف و تگرگ مقاومت کند.

لذا در صورت مواجه شدن با دوره فصل سرد سال که احتمال باد و باران و برف وجود دارد، بهتر است توری سایه بان را جمع آوری کنید. توری گلخانه با عنوان‌های دیگری از جمله: شیدینگ، توری سایه انداز، سایبان گلخانه و شید گلخانه شناخته می شود. توری های سایبان با رنگ های متنوعی از جمله سبز، زرد، سیاه، سفید و قرمز تولید می‌شوند، ولی استفاده از توری های سبز متداول تر است.

شید گلخانه یک نوع پوشش ساده برای هر فضا و یا محوطه باز خانگی و صنعتی است. پوششی که مانع از عبور نور خورشید نمی شود، در عین حال نمی گذارد که فضا در هجوم سنگین انوار داغ خورشید قرار بگیرد. استفاده از توری سایبان باعث خلق یک محیط با روشنایی ملایم تر، میزان دمای کمتر، احساس خنکی بالاتر و تبادل هوایی بهتر و بیشتر خواهد شد. این توری سایبان یک نوع پوشش نه چندان متراکم است.

آیا رنگ توری سایبان بر رشد گیاه موثر است؟

انتخاب رنگ مناسب برای سایبان گلخانه چیزی نیست که بتوان آن را با سلیقه یا علایق شخصی تنظیم کرد. به گفته تحقیقات انجام شده در این زمینه، استفاده از تورها با رنگ های روشن تر، به دلیل انعکاس بیشتر نور خورشید، می تواند منجر به تهویه بهتر هوای در حال گردش در گلخانه شود.

استفاده از رنگ سفید در توری سایبان می تواند میزان نور خورشید را کاهش دهد، اما برخلاف نوری که وارد گلخانه می شود کیفیت قابل قبولی ندارد. به همین دلیل است که گیاهان در گلخانه هایی با سایبان های سفید سریعتر از گلخانه هایی با سایبان های سیاه یا سبز رشد می کنند. بنابراین گفته می شود که پارچه سفید بهترین گزینه برای گیاهان گلدار است.

به طور کلی توری های رنگ روشن تر، نور و گرمای خورشید را راحت تر منعکس می کنند، اما توری های تیره می توانند گرمای تابیده  از خورشید را جذب کنند. معمولاً سایبان های سیاه یا سبز به عنوان یک فیلتر عمل می کنند و جلوی نور بیشتر خورشید را روی گیاهان گلخانه می گیرند.

از مزیت های توری سایبان 80 % و شید گلخانه می توان به طول عمر زیاد، وزن کم و قیمت مناسب آن‌ها اشاره کرد. در روش های قدیمی حصیر را بر روی شیشه گلخانه ها پهن می‌کردند که این روش  بسیار گران تر از توری های پلیمری برای گلخانه داران بود. ولی امروزه با استفاده از توری های سایه بان که بسیار با صرفه تر و اقتصادی تر از روش های قدیمی می باشند، میزان تولید و برداشت محصول به طرز چشمگیری افزایش یافته است.

از دیگر مزایای شید گلخانه یا توری سایه بان می توان به انعطاف پذیری این نوع توری سبز گلخانه اشاره نمود که باعث سهولت در استفاده و نصب ساده می‌شود. به همین دلیل امروز توری سایه بان به عنوان بهترین روش برای محافظت گیاهان در داخل و خارج از گلخانه شناخته می گردد که گیاهان را در برابر اشعه ی ماورای بنفش خورشید محافظت می کند.

گلخانه هایی که سقف های باز دارند یا از پلاستیک ها برای مسقف کردن محیط استفاه می کنند در خطر حمله پرندگان، جانوران و حشرات هستند. همچنین هنگام وزش بادهای شدید امکان آسیب دیدن محصولاتشان وجود دارد. اما نصب توری گلخانه و شید باعث جلوگیری از ورود هرگونه پرنده، حشره، حیوان و صدمه دیدن محصولات در برابر وزش باد می شود.

درصد سایه اندازی در شید گلخانه به چه معناست؟

قیمت توری سایبان با توجه به نوع آن مختلف است. انواع مختلفی از شید گلخانه یا توری سایه بان در بازار موجود می باشند که از 30 تا 80 درصد قابلیت سایه اندازی داشته و هرکدام برای نوع خاصی از گیاهان کاربرد دارند. تراکم 80 درصدی در توری سایبان به این معنی است که به میزان 80 درصد سایه ایجاد می کند و فقط 20 درصد نور را از خود عبور می دهد.

گرچه توری سایبان با درصد 30 الی 50 درصدی برای سبزیجات مناسب است، اما در هنگام خرید شید گلخانه باید به نوع آنچه که پرورش می دهید نیز توجه کنید. توری شید گلخانه از نوع بافتنی آنها بسیار برای کاربرد در گلخانه مناسب هستند. زیرا وجود تنوع در توری سایبان گلخانه باعث می شود که با توجه به نوع محصولی که زیر کشت دارید، توری مناسب خود را انتخاب نمایید.

شید گلخانه مقاومت بالایی در برابر پاره شدگی، وزش باد و باز شدن بیش از حد از خود نشان می دهد. بعضی از شیدهای سایبان خاصیت بازتاب کنندگی دارند و مانند آینه نور خورشید را بازتاب می دهند که م توان از آنها در ماه های سرد سال به منظور حفظ گرمای محیط گلخانه استفاده کرد.

طبیعتا هرچه نوع سایه پراکنی بیشتر باشد، تراکم گره های توری سبزگلخانه بیشتر خواهد بود و همچنین  قیمت آن نیز افزایش می یابد. علاوه بر ایجاد سایه، خرید توری های سبز سایبان یا شیدهای گلخانه به دلیل ضد آفتاب بودن الیافشان، باعث تغییر نسبی زاویه تابش نور خورشید می شوند. همین امر باعث معتدل شدن هوای داخل گلخانه در روزهای گرم تابستان می شود و گیاهان آسیب کمتری می بینند. در فصل های سرد و پر بارش سال نیز می توان روی آن ها را با پلاستیک هایی پوشاند تا از ورود آب به داخل جلوگیری شود.

نکات طلایی که درباره شید گلخانه نیاز است بدانید

استفاده از توری سایه بان راه حلی موثر جهت کاهش آفتاب سوختگی گیاهان است. همچنین باعث کاهش تشعشعات خورشید می شود. این ویژگی باعث بازتاب و انعکاس هوا و نور خورشید می شود. استفاده از شید گلخانه می تواند باعث تغییر و اصلاح ظاهر گیاهان شود.

گیاهانی که در سایه رشد می کنند دارای برگ هایی بزرگ تر، بلند تر و با گره هایی بیشتر روی ساقه خواهند بود.این نتیجه در صورتی است که توری سایبانی متناسب با گیاه استفاده کنیم. عوامل متعددی وجود دارد که در هنگام انتخاب توری سایه بان باید مد نظر قرار دهیم. عواملی که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.

مواد پارچه

نوع پارچه توری شید گلخانه می تواند از نوع بافتنی یا پارچه بافته شده نساجی باشد. جنس پارچه بافتنی  ترکیبی از جنس پلی اتیلن بوده و می تواند نور و حرارات را دفع نماید. این نوع پارچه دارای وزنی سبک بوده و همچنین در برابر پارگی مقاوت نسبتاً خوبی دارد.

در حالی که نوع دیگر پارچه سایبان که از نوع بافته شده  بوده، %100 از پلی پروپیلن ساخته شده و استفاده از این نوع پارچه بیشتر در طول زمستان مناسب می باشد. این نوع پارچه نسبت به نوع دیگر پارچه توری سایه بان سنگین تر بوده که این باعث ایجاد گرمای بیشتر برای گیاهان در طول فصل سرما می شود.

درصد تراکم یا درجه سایه اندازی

به غیر از جنس پارچه، درصد تراکم توری سایه بان فاکتور مهم دیگی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. انتخاب درصد تراکم مناسب بستگی به نوع گیاهی است که قصد پرورش آن را داریم. در ادامه درصد سایه اندازی که بعضی از گیاهان به آن نیاز دارند بیان می شود.

• درصد تراکم %30: توری سایبان با درصد تراکم 30 درصد برای گیاهان و محصولاتی نظیر فلفل، گوجه و کدو سبز که در برابر گرما تحمل نسبتاً بالایی دارند.
• درصد تراکم 40 الی 50 درصد: این درصد تراکم برای گیاهان و گلهایی نظیر زنبق و سوسن، فیل گوش (کالادیوم)، اُرکیده، آزالیا، بگونیا و کاملیا ایده آل است.
• درصد تراکم %60: این درصد تراکم برای گیاهان حساسی نظیر کاهو و اسفناج مناسب است.
• درصد تراکم 70 الی 90 درصد: این درصد تراکم معمولاً برای گیاهان زینتی همچون سرخس، نخل، آنتوریوم (درفش گیاه)، دراسنا و گل شیپوری (فیلو دندرون) استفاده می شود.

رنگ پارچه

توری های سایبان سبز و مشکی رنگ بیشترین استفاده را دارند اما توری های سفید، قرمز، زرد و آبی رنگ هم تولید می شوند. همچنین یک نوع رنگ توری سایبان وجود دارد که نوع خاصی بوده و به آلومینیومی معروف است که می توان به جای توری های مشکی رنگ از این نوع توری استفاده کرد.

تأثیر رنگ شید گلخانه در رشد گیاهان

انتخاب رنگ توری سایبان یک موضوع یا سلیقه شخصی نمی باشد. کارشناسان بر این باورند که به کارگیری توری سایبان با رنگ های روشن تر به علت بازتاب بیشتر نور خورشید، می تواند باعث تهویه بهتر هوا در گلخانه شود.

توری سایبان سفید رنگ مقدار نور تابش خورشید را کاهش می دهد اما طیف نور وارد شده به گلخانه با کیفیت نمی باشد. بنابراین رشد گیاهان در گلخانه های دارای توری سفید رنگ سریع تر از گلخانه هایی است که دارای شید مشکی یا سبز رنگ می باشند. پارچه سفید رنگ برای گیاهان گلدار مناسب می باشد.

توری هایی با رنگ روشن تر باعث انعکاس و بازتاب نور و گرمای خورشید شده اما در مقابل توری های تیره رنگ باعث جذب گرمای خورشید می شوند. معمولاً توری های سیاه و سبز رنگ مانند فیلتر عمل کرده و گیاهان را از دریافت بیشتر نور خورشید محروم می کنند.

شید های آلومینیومی رنگ باعث خنک شدن بهتر گیاهان می شود و شید های قرمز رنگ با فیلتر کردن طول موج های مختلف نور، برای رشد و پرورش گیاهان خاص توصیه می گردد.

رنگ توصیه شده شید گلخانه برای گیاهان مختلف

بر پایه مطالعات و آزمایشات انجام شده استفاده از شید گلخانه با رنگ های مختلف اثرات متفاوتی را بر روی گیاهان دارد.در زیر نمونه ای از نتیجه این مطالعات برای محصولات و گیاهان مختلف آورده شده است.

·         بلوبری

شید گلخانه مشکی، قرمز، خاکستری و سفید رنگ با درصد تراکم 35 و 50 درصد برای هر رنگ برای رشد و پرورش بلوبری استفاده شد.

نتیجه:در انتها استفاده از شید سیاه رنگ بود که باعث کاهش 47 درصدی تشعشعات فعال فتوسنتزی (PAR) گردید و 54 درصد بر افزایش رشد و تولید بلوبری ها موثر بود. به طوری که باعث افزایش گره های روی ساقه، طول و پهنای برگ ها شد. در مورد رنگ های دیگر شید گلخانه نظیر قرمز، خاکستری و سفید برای پرورش بلوبری باید به این نکته اشاره کرد که در آزمایش انجام شده استفاده از این سه رنگ باعث کاهش 29 الی 41 درصدی تشعشعات فعال فتوسنتزی شد اما در افزایش طول و پهنای گیاه تأثیری نداشت و اثر آن بر رشد گیاه بسیار ناچیز بود.

·         گل شیپوری

استفاده از شید قرمز، خاکستری، آبی و مشکی رنگ برای گل شیپوری (فیلودندرون) بر افزایش حجم و توده برگ ها تأثیری نداشت اما با این حال استفاده از شید قرمز رنگ بود که منجر به افزایش تعداد برگ ها در مقابل شید آبی رنگ شد.

·         هلو

محققان برای پرورش هلو از شید های آبی، خاکستری، صدفی، قرمز و زر رنگ با درصد تراکم 30 درصد و شید سفید رنگ با درصد تراکم 12 درصد استفاده کردند.صرف نظر از رنگ شید، در تمامی موارد باعث افزایش رشد درخت هلو شد.

·         اُرکیده

مطابق با تحقیقات و آزمایش های انجام شده جهت تأثیر رنگ شید گلخانه برای رشد اُرکیده، این شید آبی رنگ بود که در مقایسه با شیدهای مشکی و قرمز رنگ باعث افزایش تعداد شاخه و برگ ها شد. استفاده از شید سبز رنگ هم رایج است که در مقایسه با شید سفید، گرمای بیشتر و شید مشکی گرمای کمتری تولید می کند.

·         گیاه برگ عبایی (cast iron plant)

در این نوع گیاه، استفاده از شید سیاه رنگ در مقایسه با شید آبی، قرمز و خاکستری بود که باعث افزایش تعداد گیاهان شد. اما در سایر رنگ ها هم نتیجه آزمایش افزایش رشد و تولید برگ های سبز بود.

·         کاهو

برای آزمایش رشد کاهو، سه شید قرمز، مشکی و سبز رنگ با درصد تراکم 50% مورد استفاده قرار گرفت. این استفاده از شید قرمز رنگ در مقایسه با سایر رنگ ها بود که باعث افزایش چشمگیر طول و پهنای کاهو شد. این آزمایش در زیر شید مشکی رنگ هم انجام شد اما نتیجه چشمگیری را در پی نداشت. علاوه بر این استفاده از شید قرمز رنگ باعث بزرگ تر شدن قطر ساقه کاهو شد. پس مناسب ترین رنگ برای شید گلخانه جهت پرورش کاهو قرمز است.

نتیجه گیری تأثیر رنگ شید گلخانه در رشد گیاهان

استفاده از شید گلخانه باعث نتایج بسیار مثبتی در گیاهان و محصولات شما می شود اما در صورتی که بدانیم از توری سایه بان با چه نوع پارچه ای، چه درصد تراکمی و چه رنگی متناسب با گیاه استفاده کنیم. همان طور که به آن اشاره شد انتخاب رنگ پارچه باید بر اساس نوع گیاه و توصیه کارشناسان مجرب باشد نه برخواسته و نظر و سلیقه شخصی مالک گلخانه، زیرا عدم رعایت این نکته می تواند نتیجه مخربی را برای محصول شما در پی داشته باشد.