تجربیات زندگی مهاجران ایرانی در آلمان : چالش ها و راهکارها
وقتی چمدان هایم را در فرودگاه فرانکفورت باز کردم کمی احساس ترس و هیجان با هم ترکیب شده بود. بالاخره آن لحظه ای که سال ها در ذهنم ساخته و پرداخته بودم فرا رسیده بود؛ لحظه ورود به کشوری که قرار بود همه چیز برایم متفاوت باشد. مهاجرت از ایران به آلمان مثل یک بازی جدید است که قوانینش را نمی شناسی و هر لحظه باید از نو یاد بگیری. اما آنچه در این مسیر یاد گرفتم فراتر از قوانین زندگی روزمره بود. این سفر درس هایی از مواجهه با فرهنگ ها زبان ها و حتی خودم به من داد.
آغاز مسیر؛ اولین مواجهه ها
اولین چیزی که برای هر مهاجر ایرانی در آلمان چالش برانگیز است زبان است. حتی اگر آلمانی را کمی یاد گرفته باشی واقعیت این است که تا وقتی به آن دیار نرسیده ای نمی دانی چقدر تفاوت میان زبان کلاس و زبان واقعی وجود دارد. یکی از دوستانم که قبل از من به برلین مهاجرت کرده بود می گفت : «اینجا تو باید هم یاد بگیری با گویش های محلی سر و کله بزنی هم با سرعت حرف زدن مردم کنار بیایی». وقتی به مغازه ها و کافه های محلی می روی احساس می کنی که هر جمله ای که از دهانت بیرون می آید مثل یک پرواز ناشیانه است. گاهی می خندند گاهی هم کمک می کنند اما در نهایت یاد می گیری که زندگی ادامه دارد حتی اگر اشتباه کنی.
تفاوت های فرهنگی؛ شادی و سختی
یکی از نکات جالب در زندگی روزمره آلمان وقت شناسی است. در ایران ممکن است تاخیر پنج یا ده دقیقه ای چندان به چشم نیاید اما اینجا دیر رسیدن به نوعی بی احترامی محسوب می شود. مهاجرانی که تازه وارد هستند این تفاوت را به سختی متوجه می شوند. یکی از همکلاسی هایم در دانشگاه مونیخ تعریف می کرد که در اولین روز کلاس فقط پنج دقیقه دیر رسید و استاد در مقابل همه گفت : «به نظر می رسد وقت شناسی برای شما موضوع جدی نیست!»
از سوی دیگر آلمان ها به تعطیلات و استراحت اهمیت ویژه ای می دهند. فرهنگ آلمانی ها بر پایه تعادل بین کار و زندگی ساخته شده است. در ایران گاهی تا دیروقت کار می کنیم یا تا چند روز متوالی فشارهای شغلی را تحمل می کنیم اما اینجا حتی در شدیدترین شرایط آلمانی ها به ساعت پایان کار و استراحت احترام می گذارند. شنبه ها و یکشنبه ها بیشتر مغازه ها تعطیل هستند و خیابان ها خلوت می شود. این سکوت و آرامش مخصوصا برای ایرانی هایی که به جنب وجوش مداوم عادت دارند می تواند هم جذاب باشد و هم گیج کننده.
نوستالژی؛ دلتنگی برای خانه
یکی از احساساتی که مهاجران در ماه های اول تجربه می کنند دلتنگی است. دیدن تصاویر تهران یا شنیدن لهجه فارسی در گوشه ای از خیابان های کلن قلبت را به لرزه در می آورد. یکی از دوستانم می گفت که بوی غذاهای ایرانی حتی در مهمانی های ایرانی هایی که سال هاست مهاجرت کرده اند او را به یاد خانه می اندازد. این نوستالژی گاهی با غم همراه است اما به تدریج یاد می گیری که چگونه باید با این احساسات کنار بیایی.
برای ایرانیان خوراکی های سنتی مثل زعفران یا نان سنگک همیشه خاطره های شیرینی دارند اما پیدا کردن آنها در آلمان کار ساده ای نیست. البته با گشتن در سوپرمارکت های ایرانی یا فروشگاه های ترکی می توان مقداری از این محصولات را پیدا کرد اما هیچ چیز نمی تواند جای طعم و مزه خانه را بگیرد. (جی تی مهاجر مجری خدمات مهاجرت به آلمان)
نکات عملی برای زندگی در آلمان
زندگی در آلمان با وجود چالش هایش مزایایی نیز دارد که مهاجران ایرانی به تدریج به آن ها عادت می کنند. در ادامه به چند نکته کاربردی برای مهاجران تازه وارد اشاره می کنم :
۱. یادگیری زبان آلمانی : مهم ترین نکته برای موفقیت در آلمان تسلط به زبان آلمانی است. حتی اگر انگلیسی خوبی داشته باشید بسیاری از فرصت ها به آلمانی ها ارائه می شود و زبان آلمانی یکی از کلیدهای اصلی ورود به جامعه است.
۲. وقت شناسی : در آلمان زمان بندی بسیار مهم است. سعی کنید همیشه چند دقیقه زودتر از موعد در جلسات و ملاقات ها حاضر شوید. این احترام به وقت دیگران به سرعت تاثیر مثبت خود را نشان خواهد داد.
۳. احترام به قوانین محیط زیست : آلمانی ها در حفظ محیط زیست جدی هستند. جداسازی زباله ها و رعایت اصول بازیافت بخش مهمی از زندگی روزمره است که اگر به آن دقت نکنید با جریمه های سنگین روبرو خواهید شد.
۴. ایجاد شبکه دوستان ایرانی : با شرکت در انجمن ها و گروه های مهاجران ایرانی می توانید دوستانی پیدا کنید که در موقعیت های مشابه شما قرار دارند. این شبکه ها نه تنها به رفع دلتنگی کمک می کنند بلکه فرصت های جدیدی برای یادگیری و رشد به شما می دهند.
سوالات متداول مهاجران
۱. آیا می توان بدون دانستن زبان آلمانی در این کشور زندگی کرد؟ بله اما بسیار سخت است. به ویژه اگر بخواهید شغلی مناسب پیدا کنید یا در جامعه ادغام شوید دانستن زبان آلمانی ضروری است.
۲. چقدر طول می کشد تا به فرهنگ آلمان عادت کنم؟ این موضوع به شخصیت و توانایی های تطبیقی شما بستگی دارد. بعضی افراد ظرف چند ماه با فرهنگ آلمان خو می گیرند در حالی که برای برخی دیگر این فرآیند چند سال طول می کشد.
۳. آیا ایرانی ها در آلمان موفق هستند؟ بله بسیاری از ایرانیان در حوزه های مختلفی مثل تحصیل کارآفرینی و هنر در آلمان موفق شده اند. البته موفقیت به تلاش و پشتکار فرد نیز بستگی دارد.
نتیجه گیری
مهاجرت به آلمان برای بسیاری از ایرانیان فرصتی برای تجربه زندگی متفاوت است. با وجود چالش ها این کشور امکانات و فرصت های بسیاری را برای پیشرفت فراهم می کند. یادگیری زبان تطبیق با فرهنگ جدید و پذیرش تغییرات مهم ترین عوامل موفقیت در این مسیر هستند. مهاجران ایرانی در این راه نه تنها به کشف جهان جدیدی می پردازند بلکه به کشف عمیق تری از خود و هویتشان نیز دست می زنند.