درمان قارچ درخت بادام

در هنگام مواجهه با بیماری­های قارچی کارشناسان گیاهپزشک باغداران را به استفاده از سموم قارچ کش توصیه می­کنند، در اینجاست که باغداران به این می‌اندیشند که کدام نوع قارچ کش برای کنترل بیماری مناسب­تر و بهتر است، در این مقاله شما را با فاکتور­های انتخاب قارچ کش مناسب آشنا خواهیم کرد.

نهال بادام تونو که منشاء اصلی آن ایتالیا است یکی از ارقام تجاری با پوست نیمه سنگی میباشد.

در انتخاب نوع قارچ کش مناسب باید سه عامل اصلی در نظر گرفته شود:

• نوع بیماری قارچی (اندو پارازیت است، اگزو پارازیت است و یا ترکیبی از هر دو زیست را دارد)
• بافت هدف: روی درخت سم پاشی انجام می­شود و یا روی علف‌های هرز و یا برگ­ها و میوه­های ریخته کف باغ
• شدت بیماری و مقاوم شدن و یا نشدن علامل بیماری به سمپاشی

در ادامه به بررسی هر کدام از این موارد می­پردازیم.

بیماری­های قارچی به دو صورت بافت گیاه را مورد حمله قرار می­دهند، برخی عوامل قارچی بیمارگر گیاهی به صورت کاملا داخلی درخت بادام را درگیر می­کند به این صورت که پس از جذب به وسیله‌ی گیاه به دورن آوند و یتا بافت‌های گیاه رفته و از دسترس خارج می­شوند در واقع از بیرون هیچ گونه دسترسی به آن وجود نخواهد داشت.

بیماری­هایی مانند پژمردگی آوندی که اسپور قارچ پس از جذب به وسیله‌ی ریشه­های مویین به سرعت به بافت آوند آبکش وارد شده و دیگر به طور کامل از دسترس خارج می­شود، حتی شیوه‌ی انتقال بیمارید در این بیماری­ها متفاوت بوده و ممکن است از طریق ابزار هرس آلوده که با بافت آبکش آلوده تماس پیدا می­کند منتقل شود، بنابراین برای کنترل این گونه بیماری‌های قارچی باید از سمومی استفاده کرد که به درون بافت آوند آبکش جذب شوند.

دسته‌ی دوم قارچ­های بیمارگری که به صورت خارجی بافت میزبان را مورد حمله قرار می­دهند مانند قارچ­های سفیدک پودری، در مورد بیماری سفیدک پودری همانطور که می­دانید ریشه­ها و اسپورهای قارچ به صورت سطحی روی برگ رشد کرده، همان پودر سفید رنگی که روی برگ مشاهده می­کنید و می­توانید به راحتی و با دست آنها را از سطح برگ پاک کنید، اما برای تغذیه از برگ میخ­هایی را به درون بافت پارانشیم برگ هدایت کرده و مواد غذایی داخل بافت برگ را به درون خود می­کشند، برای کنترل این عوامل قارچی نیازی به استفاده از سمومی که به درون گیاه نفوذ کنند نیست و استفاده از سموم تماسی کفایت می­کند

دسته‌ی دیگری از قارچ­های بیمارگر گیاهی آنهایی هستند که یک فاز داخل سلولی و یک فاز درون بافتی دارند و بنابراین برای کنترل آنها هر دونوع سم و یا سمی که هر دو ویژگی را داشته باشد مورد استفاده قرار می­گیرد، عوامل بیمارگری مانند عامل لب شتری هلو از این دسته بیمارگرها است، این قارچ برای آلوده کردن دیگر درختان و گسترش اندام تولید مثل غیر جنسی را به ویژه در شرایط رطوبت بالا بر روی برگ ایجاد کرده و اسپورهای قارچ با باد و باران به مناطق دیگر منتقل خواهد شد، اما در فاز پارازیتی این قارچ درون بافت گیاه نیز تکثیر شده و به دلیل تکثیر درون بافت و تغذیه قارچ از سلولهای برگ به برگ حالت تاولی و پیچیدگی می­دهد، برای کنترل این قارچ باید از سمومی استفاده کرد که قارچ داخل و بیرون برگ را با هم کنترل کند.

• انواع قارچ کشها بر اساس نقطه اثر:

در بخش پیشین به انواع توسعه و تغذیه‌ی قارچ­های عامل بیماری گیاهی اشاره کردیم و دانستید قارچ‌ها به سه صورت بیرون بافتی، درون بافتی و یا ترکیبی از هر دو سبب ایجاد بیماری در گیاهان می­شوند و برای کنترل آنها بهترین قارچ کش آنهایی هستند که هم روی سطح اثرکرده و هم به درون بافت گیاه نفوذ کند و بنابراین بر اساس نقطه اثر قارچ کش­ها سه دسته هستند:

• قارچ کش­های تماسی: قارچکش­های تماسی که به آنها قارچ کش­های حفاظتی نیز می­گویند برای کنترل قارچ­های سطحی استفاده می­شود، در بادام بیماری سفیدک پودری را با قارچ کش تماسی می‌توان کنترل کرد، قارچ کش تماسی ممکن است تا حد خیلی مجحدود به درون بافت نیز نفوذ کنند که در حد محدود ایرادی نداشته و می‌تواند هوستوریم قارچ سفیدک پودری را که به درون بافت نفوذ کرده را نیز از بین ببرد، نحوه‌ی استفاده از این نوع قارچ کش­ها به صورت محلول پاشی بر روی برگ­ها است.
• قارچ کش سیستمیک: قارچ کش­های سیستمیک به درون بافت نفوذ کرده و از آنجا با نفوذ به سیستم آوندی به سایر نقاط گیاه حرکت کرده و بنابراین می­توانند قارچ را در کل گیاه کنترل کنند، مزیت این قارچ کش در کنترل بیماری­های قارچی که درون بافت گیاه قرار دارد این است که قارچ­های اندو پارازیت درون گیاه گسترش یافته و مکان یابی دقیق قارچ اصلا ممکن نیست اما این دسته از قارچ کش­ها با حرکت به همه‌ی قسمت­های گیاه می­توانند هر جا با قارچ بر خورد کردند آن را کنترل کنند، استفاده از این نوع قارچ کش معمولا در سیستم آب آبیاری بوده و از طریق ریشه جذب گیاه می‌شوند پس از جذب از طریق ریشه به تمام بافت­های گیاه حرکت کرده و بیماری را کنترل می­کند.

تفاوت این دو نوع قارچ کش این است که قارچ کش تماسی تنها در قسمتی که با قارچ در تماس باشد باعث از بین رفتن ریسه­ها می­شود اما قارچ کش سیستمیک در محل­های غیر از محل نفوذ نیز اثر گذاری دارد.

قارچ کش­ها همچنین بر اساس نحوه‌ی اثر در کنترل بیماری نیز به دو دسته‌ی قارچ کش­های درمان کننده و یا پیشگیرانه تقسیم بندی می‌شوند، قارچ کش­های درمانکننده به طور عمده پس از بروز بیماری مورد استفاده قرار گرفته و باعث از بین رفتن ریس­های قارچ خواهند شد اما قارچ کش­های پیشگیرانه قبل از ورود عامل بیماری باهدف از بین بردن اسپور­های آزاد و جلوگیری از نفوذ آنها مورد استفاده قرار می­گیرند.

در رابطه با بحث بهترین سم برای درختان بادام در درجه­ی اول باید بیماری­های قارچی غالب در بادام را بررسی کرده و مناسب­ترین قارچ کش را معرفی کنیم.

این بیماری قارچی به درون بافت برگ ومیوه نفوذ کرده و باعث ایجاد خسارت می­شود، برای کنترل این بیماری سم پاشی محافظتی در اوایل بهار برای جلوگیری از ورود اسپورهای آزاد در هوا و یا منتقل شده با قطرات باران توصیه می­شود، در صورت بروز آلودگی و با مشاهده‌ی اولین علاوئم بیماری سم پاشی با سموم تماسی- نفوذی بسیار موثر است، قارچ کش تماسی نفوذی را به صورت محلول پاشی مورد استفاده قرار می­دهند و قارچ کش پس از پاشیده شدن بر روی برگ از حمله‌ی قارچ به قسمت­های سالم جلوگیری کرده و با نفوذ به بافت برگ در تماس با قارچ داخل بافت گیاه قرار گرفته و آن را از بین می­برد، سم پاشی با قارچ کش محافظتی در پاییز و یا زمستان به کف باغ سبب از بین رفتن فاز زمستان گذران قارچ می­شود.

• بیماری لب شتری برگ بادام:

بیمای لب شتری نیز که روی درختان میوه‌ی هسته دار خسارت زیادی وارد می­کند بر اثر حمله­‌ی یک قارچ ایجاد می­شود، این قارچ وارد بافت پارانشیم برگ شده و با تکثیر و تغذیه ایجاد بد شکلی در برگ می­کند، پس از اینکه برگ را به طور کامل آلوده کرد از بافت برگ خارج شده و اسپور­های خود را در هوا آزاد می­کند، بنابراین این قارچ یک فاز داخلی و یک فاز بیرونی روی برگ تولید می­کند که با استفاده از سموم سیستمیک برای کنترل فاز داخلی و استفاده از سموم حفاظتی و تماسی برای کنترل فاز بیرونی و سطحی می­توان آن را به خوبی کنترل کرد.

بیماری لکه آجری بادام:

این بیماری قارچی به وسیله قارچی تولید می­شود که وارد بافت برگ درخت بادام شده و با تغذیه از پارانشیم برگ تولید لکه­هایی آجری شکل می­کند، در پاییز برگ­های آلوده کف باغ ریخته و در آنجا زمستانگذرانی می­کننت اما در بهار پس از مساعد شدن شرایط محیطی و دمایی اندام­های تکثیری قارچ از برگ خارج شده و با کمک باد و باران پخش می­شوند.

برای کنترل شیمیایی این بیماری در طول فصل که علائم مشاهده می­شود استفاده از سموم سیستمیک می­توان بیماری را در حدی کنترل کرد اما مهمترین راه کنترل شیمیایی این بیماری این است که در ابتدای فصل با انجام عملیات پیش آگاهی و تعیین زمان دقیق خروج اسپورها با استفاده از سموم حفاظتی جلوی ورود اسپورها به برگ را بگیرید.

حتما شما هم با علائم ترشح شیرهیا صمغ از تنه‌ی درخت بادام از درختان باغ خود یا باغ دیگر باغداران روبه رو شده اید، عامل این بیماری می‌تواند محیطی، قارچی و یا باکتریایی باشد، در صورت قارچی بودن این بیماری در ابتدا به وسیله‌ی یک زخم و در صورت شرایط مرطوب و بارندگب وارد بافت گیاه شده، در آنجا به آوند آسیب وارد کرده و آوند زخمی هم در اثر فشار آوندی که از ریشه به آن وارد می­شود صمغ و یا شیرابه خود را به بیرون تراوش می­کند.

در صورتی که عامل بیماری محیطی نباشد این شیرابه یا صمخ کمی کدر خواهد بود، قارچ عامل بیماری در این شیرابه­ها وجود داشته و با بارندگی از این محل به دیگر درختان وارد می­شود، قارچ عامل بیماری با نفوذ به سیستم آوندی بک درخت حرکت کرده و باعث ایجاد لک روی میوه­ها و یا برگ­ها می­شود و علائم ریزش زودتر از موعد برگ­ها ومیوه­ها را ایجاد می­کند.

بنابراین این قارچ زمانی که وارد درخت می­شود یک فاز کاملا داخلی دارد،یک فاز بیرونی روی تنه‌ی درخت دارد و یک فاز زمستان گذران کف باغ دارد که با شروع بهار و با بارندگی در هوا پراکنده شده و به درختان حمله می­کند.

در این شرایط برای کنترل شیمیایی این بیماری تراشیدن صمغ­ها و استفاده از سموم حفاظتی و استفاده از سموم سیستمیک نفوذی به صورت برگ پاشی می­تواند در کنترل بیماری موثر باشد، اما در باغاتی که این بیماری شیوع دارد بهترین راه کنترل این است که از سموم حفاظتی در ابتدای بهار برای جلوگیری از ورود بیماری به درخت استفاده شود.

بیماری پژمردگی آوندی یک بیماری بسیار مهم خاکزاد در است، این بیماری به وسیله­ی قارچ ورتیسیلیوم ایجاد می‌شود که در ابتدا در خاک وجود دارد اما پس از جوانه زدن از طریق ریشه جذب شده و به صورت کاملا داخلی در می­آید، پس از ورود به درخت کاملا از دسترس خارج شده و تقریبا هیچ سمی بر روی آن اثر ندارد.

این بیماری قارچی یکی از بد قلق­ترین بیماریها در کنترل بوده و تنها راه مقابله با این بیماری پیشگیری از بیمار شدن درختان است، پیشگیری از بیمار شدن به صورت ضدعفونی خاک با سموم تدخینی و یا آفتاب دهی خاک انجام می­شود، بر خلاف تصور که با سموم سیستمیک باید بتوان آن را کنترل رد در واقع این اتفاق نمی افتد.

توصیه می­شود برای کنترل بیماری بیشتر به کاشت ارقام مقاوم و استفاده از سموم بیوساید در ضدعفونی خاک تکیه کرد، استفاده از سموم بیوساید برای محیط زیست بسیار مضر است اما در صورت آلودگی بالا راه چاره‌ی دیگری وجود ندارد، استفاده از آفتابدهی نیز می­تواند منجر به ضدعفونی خاک شود اما برای حصول اطمینان باید از خاک آزمایش گرفت.

نکته‌ی بسیار مهم در زمینه‌ی کنترل شیمیایی بیماری­های قارچی با سموم حفاظتی و یا سیستمیک میزان استفاده از سموم است، دقت داشته باشید که راه­های کنترلی ذکر شده در بیماری­های مهم قارچی مانند آنچه در این مقاله به آن اشاره کردیم تنها راه کنترل بیماری نبوده و این راه به عنوان آخرین راه کنترلی باید مورد استفاده قرار گیرد نه اولین راه، بهتر است قبل از درگیر شدن با این بیماری­ها با کاشت ارقام مقاوم، از بین بردن برگ و میوه درختان کف باغ و تقویت درختان از ابتلا به بیماری جلوگیری کرد و در صورت ضرورت از مسیر شیمیایی استفاده کرد.

استفاده بی رویه از سموم نه تنها برای سلامت انسانها بسیار ضرر دارد و همانطور که در سال­های اخیر مشاهده می­کنیم سبب افزایش ابتلا به بیماری سرطان شده است، باعث آلوده کردن آب و خاک شده و موجودات مفید را نیز از بین می­برد، از بین رفتن جمعیت دشمنان طبیعی سبب طغیان آفات و بیماری­های گیاهی و ایجاد مقاومت در آنها به سموم شیمیایی می­شود. تمامی موارد در تاثیر زیادی دارد.

کلام آخر:

برای کنترل هر بیماری قارچی باید نسبت به آن بیماری علم و اطلاعات کافی پیدا کرده و در صورت ضرورت استفاده از سموم شیمایی سمومی را استفاده کنید که بتواند حساس­ترین مراحل زندگی قارچ و در دسترس تری آنها را هدف قرار دهد.برای می توانید از نهالستان برتر نهال سفارش خود را ثبت کنید.

در نهایت اگر نتوانستید جلوی ورود قارچ به درخت را بگیرید از سموم سیستمیک برای کنترل بیماری استفاده کنید، سموم سیستمیک بیشترین ماندگاری و بالاترین دوره کارنس را داشته و برای سلامت افراد جامعه خطر ناک است.

نهالستان پالیز مهندس سعید قاسمی فعالیت خود را از سال ۱۳۱۰ در حوزه پرورش ارقام نهال آغاز نموده و طی این مدت موفقیت های بسیاری را در این زمینه کسب کرده است.