۱۴ اردیبهشت در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۴ اردیبهشت برابر ۳ می را ورق می‌زنیم.

***

استر بویز ون دیمان

۳ می ۱۹۳۷ میلادی برابر با ۱۴ اردیبهشت ۱۳۱۶ خورشیدی، باستان‌شناس آمریکایی که با بورسیه تحصیلی در رم تحصیل می‌کرد، تصمیم گرفت که به‌طور تخصصی روی باستان‌شناسی رم باستان کار کند. او در سال ۱۹۰۷، هنگام شرکت در یک سخنرانی در محل خانه وستال‌ها (محوطه باستانی ۶ کاهن زن رم باستان)، متوجه شد آجرهایی که دریچه‌ای را مسدود می‌کنند، با آجرهای موجود در خود سازه متفاوت است و او حدس زد که این تفاوت‌ها در مصالح ساختمانی ممکن است اطلاعات زیادی را برای قدمت‌نگاری بناهای تاریخی رمی فراهم کند. به‌این‌ترتیب ۳۰ سال زندگی او در رم آغاز و به اولین زنی تبدیل شد که در باستان‌شناسی میدانی رم باستان متخصص بود. ون دیمان معیارهای ماندگاری را برای قدمت بناهای باستانی ایجاد کرد که مطالعه جدی معماری رمی را پیش برد. با تکنیکی که او توسعه داد امکان تعیین قدمت سازه‌های رمی میسر شد.

آنری پیتو

۳ می ۱۶۹۵ میلادی برابر با ۱۴ اردیبهشت ۱۰۷۴ خورشیدی، آنری پیتو، مهندس هیدرولیک فرانسوی و مخترع لوله پیتو به‌دنیا آمد. لوله پیتو از لوله یا مجرای عبور مایعات تشکیل شده که درست در مسیر حرکت سیال قرار می‌گیرد. به‌محض‌اینکه این مجرا پر شود، می‌توان فشار را اندازه‌گیری کرد. ازآنجاکه مسیر خروجی برای مایع وجود ندارد، سیال از حرکت باز می‌ایستد. این فشار، فشار ایستایی سیال است که به آن فشار کل یا فشار پیتو هم می‌گویند. در لوله پیتو، ارتفاع ستون سیال متناسب با مجذور سرعت جریان در عمق ورود آب به لوله است. پیتو در سال ۱۷۳۲ وقتی مشغول اندازه‌گیری جریان رود سن بود، این رابطه را کشف کرد. پیتو در سال ۱۷۲۴ به عضویت فرهنگستان علوم فرانسه درآمد و در سال ۱۷۴۰ عضو انجمن سلطنتی شد.

والی شیرا

۳ می ۲۰۰۷ میلادی برابر با ۱۴ اردیبهشت۱۳۸۶ خورشیدی، والتر ماری (والی) شیرا جونیور، فضانورد و خلبان آمریکایی درگذشت. شیرا تنها فضانوردی بود که در چهار ماموریت فضاپیماهای مرکوری، جمینای و آپولو پرواز کرد. او در رشته مهندسی هوانوردی تحصیل کرد، سپس به نیروی دریایی ایالات متحده پیوست و خلبان نیروی دریایی شد. ۹ آوریل ۱۹۵۹ به‌عنوان خلبان آزمایشی به یکی از هفت مردی تبدیل شد که ناسا به‌عنوان فضانوردان اصلی برنامه مرکوری برای ماموریت‌های یک نفره انتخاب کرد پس از اولین پرواز فضایی ایالات متحده در مدار زمین توسط جان گلن، نوبت شیرا رسید تا کپسول سیگما ۷ را در پنجمین ماموریت سرنشین‌دار ایالات متحده، هدایت کند و در مدت کمی بیش از ۹ ساعت، ۶ بار زمین را دور بزند. او بار دیگر در ۱۵ دسامبر ۱۹۶۵ به‌عنوان خلبان فرماندهی در جمینای۶ به فضا رفت و طی این ماموریت با فضاپیمای جمینای ۷ ملاقات فضایی انجام داد. شیرا در ۱۱ اکتبر ۱۹۶۸ به‌عنوان فرمانده آپولو ۷ برای انجام ماموریتی ۱۱ روزه به فضا رفت.

ویتو ولتِّرا

۳ می ۱۸۶۰ میلادی برابر با ۱۴ اردیبهشت ۱۲۳۹ خورشیدی، ویتو ولتِّرا، ریاضی‌دان ایتالیایی که کمک‌های مهمی به حساب دیفرانسیل و انتگرال، و نظریه‌های ریاضی در نجوم، کشش و بیومتریک کرد به‌دنیا آمد. استعداد ریاضی او زمانی که نوجوان بود ظاهر شد. سال ۱۹۰۵، او شروع به توسعه نظریه نابجایی در بلورها کرد که  به درک بهتر رفتار مواد انعطاف‌پذیر منجر شد. طی جنگ جهانی اول، او دفتر اختراعات جنگ ایتالیا را تأسیس کرد و سلاح‌هایی را برای استفاده در کشتی‌های هوایی (نوعی هواگرد موتوردار) طراحی کرد و در این هواگردها به‌جای استفاده از هیدروژن قابل‌اشتعال استفاده از گاز هلیوم را پیشنهاد کرد. ولتِّرا را برای دستاوردهایش در نظریه تابع و معادلات دیفرانسیل می‌شناسند.