دستگاه ایکس ری چه چیزی را نشان نمی دهد؟
اگر شما هم مثل من از آن دسته افرادی باشید که وقتی وارد فرودگاه می شوید، همه توجه تان به دستگاه های ایکس ری جلب می شود، احتمالاً این سؤال برایتان پیش آمده که “این دستگاه ها واقعاً چه چیزی را نشان نمی دهند؟” در ادامه می خواهم تجربه خودم از خرید و استفاده از دستگاه ایکس ری شخصی و مشکلاتی که با آن مواجه شدم را با شما به اشتراک بگذارم. همچنین قصد دارم به طور دقیق و قابل فهم برای افراد مبتدی، توضیح بدهم که دستگاه ایکس ری چه محدودیت هایی دارد و چرا نمی تواند همه چیز را نشان دهد.
دستگاه ایکس ری چیست؟
دستگاه های ایکس ری ابزاری هستند که با استفاده از اشعه ایکس، اجسام داخلی بسته ها، چمدان ها و حتی بدن انسان را اسکن می کنند. این دستگاه ها عمدتاً در فرودگاه ها، بیمارستان ها و مراکز امنیتی استفاده می شوند. عملکرد آنها بر اساس توانایی اشعه ایکس در عبور از مواد مختلف و تولید تصاویری است که می تواند اختلاف در تراکم مواد را نشان دهد. این قابلیت ها برای شناسایی مواد خطرناک، اسلحه ها و مواد مخدر بسیار کارآمد است، اما آیا این دستگاه ها واقعاً همه چیز را نشان می دهند؟ برای این موضوع باید با نحوه کار دستگاه ایکس ری آشنایی داشته باشید.
تجربه شخصی من از خرید دستگاه ایکس ری
سال قبل تصمیم گرفتیم یک دستگاه ایکس ری کوچک برای شرکت بخریم تا بتوانم بسته های مشکوک را قبل از باز کردن بررسی کنم. همان طور که در ابتدا انتظار داشتم، دستگاه به خوبی عمل می کرد و توانایی تشخیص اشیای فلزی و برخی از مواد غلیظ را داشت. اما پس از چند ماه استفاده، متوجه شدم که برخی از بسته ها را با دقت کافی بررسی نمی کند.
دستگاه ایکس ری چه چیزهایی را نشان نمی دهد؟
در این بخش به طور دقیق تر به محدودیت های دستگاه های ایکس ری می پردازیم و به شما توضیح می دهیم که چرا برخی از اشیاء یا مواد را نمی توان با این دستگاه ها تشخیص داد.
- مواد با تراکم پایین
یکی از بزرگترین محدودیت های دستگاه های ایکس ری، ناتوانی در تشخیص مواد با تراکم پایین است. مواد پلاستیکی، پارچه ای و برخی از مواد غذایی به دلیل تراکم پایین خود، تقریباً غیرقابل مشاهده برای دستگاه های ایکس ری هستند.
- مواد پلیمری و پلاستیکی
بسیاری از انواع پلاستیک ها، به ویژه پلاستیک های پلیمری، برای دستگاه x ray چالشی بزرگ هستند. این مواد به دلیل تراکم پایین و شفافیت نسبی، به راحتی از دید دستگاه پنهان می مانند.
- مواد شیمیایی پودری
مواد شیمیایی پودری مانند پودر سفیدکننده یا حتی برخی داروها، به دلیل ساختار مولکولی خاص خود، اغلب توسط دستگاه های ایکس ری قابل تشخیص نیستند.
- دستگاه های الکترونیکی پیچیده
دستگاه های الکترونیکی که شامل قطعات پیچیده و کوچکی هستند، گاهی اوقات می توانند به عنوان یک شیء واحد دیده شوند و برخی از جزئیات آنها توسط اسکنر ایکس ری نشان داده نشود.
مشکلات مرتبط با استفاده از دستگاه ایکس ری
استفاده از دستگاه ایکس ری نیز بدون چالش نیست. در ادامه برخی از مشکلات رایجی که در استفاده از این دستگاه ها با آنها مواجه شدم را توضیح می دهم:
- تنظیمات نادرست
یکی از اولین مشکلاتی که با آن مواجه شدم، مربوط به تنظیمات دستگاه بود. دستگاه ایکس ری دارای تنظیمات مختلفی برای تشخیص انواع مواد است. اگر این تنظیمات به درستی انجام نشود، ممکن است دستگاه نتواند برخی از اشیاء را تشخیص دهد.
- عدم تشخیص مواد مرکب
مواد مرکب که از چندین ماده مختلف تشکیل شده اند، می توانند چالشی برای دستگاه های ایکس ری باشند. این مواد ممکن است به طور کامل یا جزئی توسط دستگاه شناسایی نشوند.
- نیاز به کالیبراسیون منظم
یکی دیگر از مشکلاتی که با آن مواجه شدم، نیاز به کالیبراسیون منظم دستگاه بود. دستگاه بازرسی ایکس ری باید به طور دوره ای کالیبره شود تا بتواند بهترین عملکرد را ارائه دهد. این کار نیاز به زمان و تجربه دارد و اگر به درستی انجام نشود، دستگاه دچار خطا می شود.
چرا دستگاه های ایکس ری نمی توانند همه چیز را نشان دهند؟
برای درک بهتر محدودیت های دستگاه های ایکس ری، باید به اصول فیزیکی و فنی این دستگاه ها نگاهی بیندازیم.
- طول موج اشعه ایکس
اشعه ایکس در محدوده طول موج کوتاه و فرکانس بالا قرار دارد. این بدان معنی است که این اشعه ها از مواد با تراکم بالا به راحتی عبور می کنند اما در مواجهه با مواد با تراکم پایین، عملکرد ضعیفی دارند.
- محدودیت های تفکیک تصویر
تصاویر تولید شده توسط این دستگاهها به دلیل محدودیت های تکنولوژی، نمی توانند تمامی جزئیات را به طور کامل نشان دهند. تفکیک تصویر این دستگاه ها اغلب محدود است و نمی تواند جزئیات کوچک یا مواد شفاف را به خوبی نمایش دهد.
- پنهان کاری مواد
برخی از افراد ممکن است از مواد خاصی استفاده کنند که توانایی پنهان کردن اجسام از دید دستگاه را دارند. برای مثال، استفاده از لایه های چندگانه فویل آلومینیومی یا پلاستیک های مقاوم به اشعه ایکس، می تواند باعث عدم تشخیص اجسام شود.
سوالات متداول کاربران
- آیا دستگاه های ایکس ری می توانند مواد مخدر را تشخیص دهند؟
بله، اما تنها در صورتی که مواد مخدر به صورت جامد و با تراکم بالا باشند. مواد مخدر پودری یا مواد مخدری که در بسته بندی های شفاف قرار دارند، ممکن است توسط دستگاه قابل تشخیص نباشند.
- چرا دستگاه ایکس ری نمی تواند پلاستیک ها را نشان دهد؟
پلاستیک ها به دلیل تراکم پایین و ساختار مولکولی خاص خود، اغلب برای دستگاه های ایکس ری غیرقابل مشاهده هستند.
- آیا امکان پنهان کردن اشیاء از دید دستگاه xray وجود دارد؟
بله، استفاده از موادی مانند فویل آلومینیومی یا پلاستیک های مقاوم به اشعه ایکس می تواند باعث پنهان شدن اشیاء از دید دستگاه شود.
دستگاه های ایکس ری ابزاری بسیار مفید و کارآمد برای تشخیص اشیاء مشکوک و خطرناک هستند، اما این دستگاهها هم محدودیت های خود را دارند. به خصوص در مواجهه با مواد شفاف، پلیمری و پودری، دستگاه های ایکس ری نمی توانند به طور کامل همه چیز را نشان دهند. همچنین مشکلاتی مانند تنظیمات نادرست و نیاز به کالیبراسیون منظم می تواند باعث خطا در عملکرد دستگاه شود. بنابراین با توجه به موارد فوق، بهتر است که همیشه در هنگام استفاده از این دستگاههای بازرسی، محدودیت های آنها را در نظر بگیرید و انتظار نداشته باشید که همه چیز را به طور کامل نشان دهند.