مزایا و معایب رأی الکترال چیست و چه کارکردی در انتخابات امریکا دارد؟

رسول سلیمی: در انتخابات امریکا لزوما رئیس جمهور منتخب با رای مستقیم مردم انتخاب نمی شود! برای نمونه در انتخابات سال ۲۰۱۶ نامزدی که بیشتری رأی را کسب کرد، برنده انتخابات نبود، زیرا در انتخابات آمریکا رئیس‌جمهور نه با رأی مستقیم مردم بلکه با رأی گروهی که به «مجمع گزینندگان» یا «الکترال کالج» معروف هستند انتخاب می‌شود.

در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو، آمریکایی‌ها به یکی از دو نامزد، یعنی کامالا هریس از حزب دموکرات یا دونالد ترامپ از حزب جمهوری‌خواه، رأی خواهند داد. اما این آراء مستقیماً تعیین‌کننده برنده انتخابات نیستند. در واقع انتخابات ایالات متحده به جای یک رقابت ملی، یک رقابت ایالت به ایالت است. پیروزی در یکی از ۵۰ ایالت به این معناست که آن نامزد تمام آراء مجمع گزینندگان آن ایالت را کسب می‌کند.

در تاریخ انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا تا به حال ۵ بار اتفاق افتاده که رئیس‌جمهور با رأی مردمی کمتر، پیروز نهایی انتخابات شده است. در آخرین مرتبه که سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاد «هیلاری کلینتون»، نامزد حزب دموکرات بیش از سه میلیون رأی بیشتر از «دونالد ترامپ» کسب کرد اما ترامپ با کسب اکثریت آرای الکترال پیروز شد.

به همین دلیل، رأیی که مردم آمریکا در روز انتخابات می‌دهند در واقع برای انتخاب کردن اعضای این «الکترال کالج» است. واژه «کالج» (college) در این عبارت، در واقع به گروهی از افراد اشاره دارد که برای انجام وظیفه‌ای مشترک گرد هم جمع می‌شوند. به هر یک از اعضای این مجمع، «الکتور» یا «برگزیننده» گفته می‌شود و وظیفه آنها انتخاب رئیس‌جمهور و معاون رئیس‌جمهور است.

مکانیزم کالج آرا در انتخابات چگونه است؟

مجمع گزینندگان هر ۴ سال یکبار، چند هفته بعد از روز انتخابات برای انجام این وظیفه تشکیل جلسه می‌دهند. رأیی که هر برگزیننده به نامزد حزب دموکرات یا جمهوری‌خواه می‌دهد به «رأی الکترال» معروف است. برای هر نامزد انتخاباتی، رای الکترال به این ترتیب به دست می‌آید که اگر آرای مردمی در ایالتی برای مثال به کاندیدای جمهوریخواه باشد، برگزیننده‌های آن ایالت‌ها هم رأی الکترال خود را به نامزد حزب جمهوری‌خواه می‌دهند. البته بعضی از برگزینندگان در انتخابات آمریکا هستند که ممکن است متناسب با رأی مردم رأی ندهند. برای مثال ممکن است در ایالتی رأی مردم به نامزد حزب دموکرات باشد، اما یک برگزیننده آن ایالت رأی خودش را به نامزد حزب رقیب بدهد. به این برگزیننده‌ها، «غیروفادار» می‌گویند.

مجمع گزینندگان مجموعاً ۵۳۸ برگزیننده دارد. تعداد برگزیننده‌های هر ایالت تقریباً متناسب با اندازه جمعیت آن ایالت است. هر ایالت به همان تعدادی که در کنگره آمریکا (شامل مجلس نمایندگان و مجلس سنا) نماینده دارد در مجمع گزینندگان هم برگزیننده دارد. کنگره آمریکا در حال حاضر شامل ۱۰۰ نماینده مجلس سنا و ۴۳۵ نماینده مجلس نمایندگان آمریکا است.

هر ایالت تعداد مشخصی رأی مجمع گزینندگان که تقریباً متناسب با جمعیت آن ایالت است. کالیفرنیا با ۵۴ رأی مجمع گزینندگان بیشترین تعداد را دارد، در حالی که ایالت‌های کم‌جمعیتی مانند وایومینگ، آلاسکا، داکوتای شمالی و شهر واشنگتن دی‌سی حداقل سه رأی مجمع گزینندگان را دارند. به‌طور کلی، ایالت‌ها تمام رأی‌های مجمع گزینندگان خود را به نامزدی می‌دهند که در رأی‌گیری رأی‌دهندگان عادی آن ایالت برنده می‌شود.

مثلاً، اگر یک نامزد ۵۰.۱ درصد آراء تگزاس را به‌دست آورد، تمام ۴۰ رأی مجمع گزینندگان این ایالت به او اختصاص می‌یابد. حتی اگر نامزدی با اختلاف زیاد پیروز شود، تعداد آراء مجمع گزینندگان همان خواهد بود.

چرا سیستم انتخابات امریکا با تمام جهان متفاوت است؟

در زمان تدوین قانون اساسی آمریکا در سال ۱۷۸۷، برگزاری رأی‌گیری سراسری برای انتخاب رئیس‌جمهور به‌دلیل وسعت کشور و نبود روش‌های ارتباطی مطمئن تقریباً غیرممکن بود. به همین دلیل، طراحان قانون اساسی سیستم مجمع گزینندگان را ایجاد کردند. این سیستم در ایالت‌های جنوبی که برده‌ها بخش بزرگی از جمعیت را تشکیل می‌دادند، محبوب بود. برده‌ها حق رأی نداشتند، اما بخشی از جمعیت به حساب می‌آمدند و این امر به ایالت‌های جنوبی نفوذ زیادی می‌بخشید.

در قانون اساسی آمریکا هیچ بند یا قانونی وجود ندارد که گزیننده‌ها را ملزم کند رأی خودشان به نامزدهای ریاست‌جمهوری را طبق آرای مردمی بدهند. با وجود این، برخی از ایالت‌ها گزیننده‌های خودشان را ملزم کرده‌اند در رأی‌ دادن به نامزدهای انتخابات، عیناً مطابق با رأی مردم عمل کنند که به آنها «گزیننده‌های متعهد» گفته می شود. غالباً گزیننده‌ها در روز انتخاب نهایی (در ماه دسامبر) به نامزدی رای می‌دهند که اکثریت رای دهندگان ایالتی آنها، انتخاب آن نامزد را توقع دارند.

با این حال، در برخی از ایالت‌ها گزیننده‌ها می‌توانند می‌توانند صرف نظر از اینکه رأی مردم در آن ایالت چه بوده به هر نامزدی که ترجیح می‌دهند، رأی بدهند. اگر گزیننده‌ای بر خلاف رأی مردم رأی بدهد به او «عهدشکن» (یا غیرمتعهد)   می‌گویند. در انتخابات سال ۲۰۱۶، هفت نفر از اعضای مجمع گزینندگان به این صورت رأی دادند.

اگر هیچ یک از نامزدهای ریاست جمهوری نتواند اکثریت آرای کالج الکترال را کسب کند، مجلس نمایندگان آمریکا از بین سه نامزدی که بیشترین رأی را در کالج الکترال کسب کرده‌اند، یکی را به عنوان رئیس جمهوری انتخاب می‌کند. با این تفاوت که در مجلس نمایندگان، نمایندگان هر ایالت آمریکا، به صورت یکجا و در قالب یک رأی واحد به یکی از نامزدها رأی می‌دهند. برای انتخاب معاون رئیس جمهوری نیز، در این شرایط، سنای آمریکا از بین دو نفری که بیشتری رأی را در کالج الکترال کسب کرده‌اند، یکی را برای این سمت انتخاب می‌کند.

مزایا و معایب سیستم رای الکترال چیست؟

مزایا:

ایالت‌های کوچک‌تر همچنان برای نامزدها مهم باقی می‌مانند

نامزدها نیازی به سفر به تمام کشور ندارند و می‌توانند بر ایالت‌های کلیدی تمرکز کنند

بازشماری آراء آسان‌تر است چون مقامات می‌توانند مشکلات را در یک ایالت مشخص پی‌گیری کنند

معایب:

ممکن است برنده رأی مردمی، انتخابات را ببازد

برخی رأی‌دهندگان احساس کنند رأی آن‌ها تأثیری ندارد

قدرت بیش از حدی در «ایالت‌های چرخشی» متمرکز است

۳۱۱۲۱۳