اصطلاحات دنیای ارز دیجیتال

ورود به دنیای پویای ارزهای دیجیتال، بدون درک صحیح اصطلاحات آن، مانند قدم گذاشتن در سرزمینی ناآشناست. این واژگان کلید فهم بازار، تکنولوژی بلاکچین و فرصت های بی شمار آن هستند. شناخت دقیق اصطلاحات کریپتوکارنسی برای هر فردی، از مبتدی تا حرفه ای، ضروری است تا از سردرگمی جلوگیری شود.

دنیای ارزهای دیجیتال با سرعتی باورنکردنی در حال گسترش است و هر روز مفاهیم و فناوری های جدیدی ظهور می کنند. همین پویایی، نیاز به یک مرجع جامع و قابل اعتماد برای درک زبان این فضا را دوچندان می کند. این مقاله به عنوان یک راهنمای کامل و گام به گام، طراحی شده است تا خوانندگان را در سفر یادگیری اصطلاحات دنیای ارز دیجیتال همراهی کند. هدف این است که بیش از ۱۰۰ مفهوم کلیدی، از پایه ای ترین واژگان گرفته تا پیشرفته ترین فناوری ها نظیر NFT، DeFi و Web3، با زبانی ساده و روایتی جذاب توضیح داده شوند. در هر بخش، سعی شده است تا با مثال هایی ملموس، پیچیدگی مفاهیم شکسته شود و درک عمیق تری از سازوکار این اکوسیستم فراهم آید. این واژه نامه نه تنها برای تازه واردان، بلکه برای سرمایه گذاران و تریدرهای باتجربه که به دنبال به روزرسانی دانش خود هستند نیز مفید خواهد بود.

مفاهیم بنیادی و اصطلاحات پایه ارز دیجیتال

برای هر فردی که می خواهد در دنیای کریپتو قدم بردارد، آشنایی با مفاهیم ارز دیجیتال و اصطلاحات پایه ارز دیجیتال حیاتی است. این اصطلاحات، سنگ بنای درک تمامی فناوری ها و فرآیندهای پیچیده تر در این حوزه محسوب می شوند و بدون شناخت آن ها، مسیر پیش رو دشوار خواهد شد. در ادامه، به تشریح این واژگان اساسی می پردازیم.

کریپتوکارنسی (Cryptocurrency)

کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال، نوعی پول دیجیتال است که با استفاده از رمزنگاری، تراکنش ها را ایمن و تأیید می کند. این ارزها بر خلاف پول های رایج سنتی، توسط هیچ نهاد مرکزی مانند بانک ها یا دولت ها کنترل نمی شوند و ماهیتی غیرمتمرکز دارند. بیت کوین، به عنوان اولین و شناخته شده ترین کریپتوکارنسی، راه را برای ظهور هزاران ارز دیجیتال دیگر باز کرد.

بلاکچین (Blockchain)

بلاکچین را می توان یک دفتر کل توزیع شده دیجیتال در نظر گرفت که تمامی تراکنش ها را به صورت بلوک های داده ای ثبت می کند. این بلوک ها به صورت رمزنگاری شده به یکدیگر متصل شده و یک زنجیره را تشکیل می دهند. ویژگی اصلی بلاکچین، امنیت بالا و شفافیت آن است؛ چرا که اطلاعات در آن قابل تغییر نیستند و در بین تعداد زیادی از کامپیوترها (گره ها) در سراسر شبکه به اشتراک گذاشته می شوند.

غیرمتمرکز (Decentralized)

مفهوم غیرمتمرکز بودن به این معنی است که هیچ نهاد، شخص یا گروه واحدی بر یک سیستم، شبکه یا پلتفرم کنترل کامل ندارد. در دنیای ارز دیجیتال، این ویژگی بدان معناست که قدرت تصمیم گیری و مدیریت شبکه بین تمامی شرکت کنندگان توزیع شده است و از این رو، خطر سانسور یا دستکاری اطلاعات به حداقل می رسد.

همتا-به-همتا (Peer-to-Peer – P2P)

یک سیستم همتا-به-همتا به شبکه ای اشاره دارد که در آن کاربران می توانند مستقیماً و بدون نیاز به واسطه مرکزی، با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و تراکنش انجام دهند. این مدل ارتباطی، زیربنای بسیاری از پروژه های ارز دیجیتال است و امکان تبادل مستقیم دارایی ها یا اطلاعات را فراهم می آورد و به تقویت تمرکززدایی کمک می کند.

دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology – DLT)

دفتر کل توزیع شده، سیستمی دیجیتال برای ثبت و به اشتراک گذاری اطلاعات تراکنش هاست که در آن، داده ها به صورت همزمان در چندین نقطه از شبکه ذخیره و به روز می شوند. بلاکچین، یک نوع خاص از DLT است. ماهیت توزیع شده این دفاتر کل، شفافیت و امنیت را افزایش می دهد، زیرا هرگونه تغییر در اطلاعات نیازمند تأیید اکثریت اعضا در شبکه است.

قرارداد هوشمند (Smart Contracts)

قراردادهای هوشمند برنامه هایی هستند که بر روی بستر بلاکچین اجرا می شوند و به صورت خودکار، شرایط یک توافق نامه را بررسی و در صورت احراز شروط از پیش تعیین شده، آن را اجرا می کنند. این قراردادها نیاز به واسطه را از بین می برند و در پلتفرم هایی مانند اتریوم نقش محوری دارند. به عنوان مثال، یک قرارداد هوشمند می تواند تضمین کند که پرداخت، تنها پس از تحویل کالا به صورت خودکار انجام شود.

توکن (Token) و کوین (Coin)

تمایز بین توکن و کوین در دنیای کریپتو حائز اهمیت است. کوین ها ارزهای دیجیتال بومی یک بلاکچین مستقل هستند (مانند بیت کوین یا اتریوم که کوین های بومی بلاکچین های خودشان هستند). در مقابل، توکن ها بر روی بلاکچین های موجود (مثلاً بر بستر اتریوم) ساخته می شوند و می توانند نماینده دارایی ها، خدمات یا حقوق خاصی در یک پروژه باشند. توکن ها خود به انواع مختلفی تقسیم می شوند:

• توکن های کاربردی (Utility Tokens): این توکن ها به کاربران اجازه دسترسی به محصولات یا خدمات خاص یک پلتفرم را می دهند. برای مثال، توکن یک پلتفرم ذخیره سازی ابری ممکن است برای پرداخت هزینه فضای ذخیره سازی استفاده شود.
• توکن های حاکمیتی (Governance Tokens): دارندگان این توکن ها می توانند در فرآیندهای تصمیم گیری و مدیریت یک پروتکل یا پروژه غیرمتمرکز رأی دهند. این امر به تمرکززدایی بیشتر کمک می کند.
• توکن های امنیتی (Security Tokens): این توکن ها نشان دهنده مالکیت یک دارایی دنیای واقعی (مانند سهام شرکت، املاک) هستند و تحت قوانین اوراق بهادار قرار می گیرند.

NFT (Non-Fungible Token)

NFT یا توکن های غیرمثلی، نوع خاصی از توکن هستند که هر یک منحصربه فرد بوده و نمی توان آن ها را با یکدیگر معاوضه کرد. بر خلاف ارزهای دیجیتال عادی (مانند بیت کوین که هر واحد آن با واحد دیگر قابل تعویض است)، NFTها نماینده مالکیت یک دارایی دیجیتال یا فیزیکی منحصر به فرد مانند آثار هنری دیجیتال، موسیقی، املاک مجازی یا آیتم های بازی هستند. هر NFT دارای یک کد شناسایی منحصر به فرد بر روی بلاکچین است که اصالت و مالکیت آن را اثبات می کند. در سال های اخیر، بازار NFT شاهد رشد چشمگیری بوده و داستان های بسیاری از فروش آثار هنری دیجیتال با قیمت های نجومی، توجهات را به خود جلب کرده است.

کلید عمومی (Public Key) و کلید خصوصی (Private Key)

در دنیای رمزنگاری ارزهای دیجیتال، کلید عمومی و کلید خصوصی دو جزء اساسی برای امنیت و مدیریت دارایی ها هستند. کلید عمومی مانند شماره حساب بانکی است که می توان آن را با دیگران به اشتراک گذاشت تا ارز دیجیتال دریافت شود. اما کلید خصوصی، رمز عبور محرمانه و یگانه شماست که دسترسی به دارایی هایتان را فراهم می کند. محافظت از کلید خصوصی اهمیت حیاتی دارد، زیرا هر کس به آن دسترسی داشته باشد، می تواند کنترل دارایی های شما را در دست گیرد.

هش (Hash) و تابع هش (Hash Function)

تابع هش یک الگوریتم ریاضی است که هر ورودی (داده با هر طولی) را به یک خروجی با طول ثابت و منحصر به فرد تبدیل می کند که به آن هش گفته می شود. در بلاکچین، از توابع هش برای رمزنگاری داده های تراکنش ها و تضمین یکپارچگی بلوک ها استفاده می شود. کوچکترین تغییری در ورودی، منجر به تولید یک هش کاملاً متفاوت می شود که این خاصیت، امنیت بلاکچین را به شدت افزایش می دهد.

فورک (Fork)

فورک یا انشعاب، به تغییری مهم در پروتکل یا قوانین یک شبکه بلاکچین اطلاق می شود. این تغییرات ممکن است منجر به تقسیم شبکه به دو زنجیره بلوکی مجزا شوند. فورک ها دو نوع اصلی دارند:

• هارد فورک (Hard Fork): یک تغییر اساسی و ناسازگار با نسخه های قبلی پروتکل است. ماینرها و گره ها برای ادامه فعالیت باید به نسخه جدید به روزرسانی شوند و در غیر این صورت، نمی توانند با زنجیره جدید ارتباط برقرار کنند. اتریوم کلاسیک پس از هک DAO، نمونه ای از هارد فورک است که منجر به جدایی از اتریوم اصلی شد.
• سافت فورک (Soft Fork): یک تغییر سازگار با نسخه های قبلی پروتکل است. گره های قدیمی همچنان می توانند با زنجیره جدید تعامل داشته باشند، اما برای بهره مندی از تمام ویژگی های جدید باید به روزرسانی کنند. این نوع فورک، معمولاً برای افزودن قابلیت های جدید بدون ایجاد انشقاق کامل در شبکه استفاده می شود.

نود (Node)

نود یا گره، هر کامپیوتری است که به شبکه بلاکچین متصل شده و در فرآیند نگهداری و اعتبارسنجی تراکنش ها و بلوک ها مشارکت می کند. نودها نقش حیاتی در حفظ تمرکززدایی و امنیت شبکه ایفا می کنند، زیرا هر نود یک کپی کامل از دفتر کل بلاکچین را نگهداری کرده و قوانین شبکه را اجرا می کند. بدون نودها، یک شبکه بلاکچین نمی تواند عملکرد خود را ادامه دهد.

ساتوشی (Satoshi)

ساتوشی کوچکترین واحد ارز دیجیتال بیت کوین است. هر یک بیت کوین معادل ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ (صد میلیون) ساتوشی است. این واحد اندازه گیری، به افتخار خالق ناشناس بیت کوین، ساتوشی ناکاموتو، نامگذاری شده است و امکان انجام تراکنش های بسیار کوچک را فراهم می کند.

اصطلاحات مربوط به استخراج (Mining) و مکانیسم های اجماع

استخراج ارزهای دیجیتال یکی از ستون های اصلی بسیاری از شبکه های بلاکچین است. این فرآیند پیچیده، نه تنها به تولید کوین های جدید منجر می شود، بلکه امنیت و یکپارچگی شبکه را نیز تضمین می کند. درک اصطلاحات ماینینگ و مکانیسم های اجماع برای هر علاقه مند به ارز دیجیتال ضروری است.

ماینینگ (Mining)

ماینینگ یا استخراج، فرآیندی محاسباتی است که در آن کامپیوترهای قدرتمند (ماینرها) برای حل پازل های پیچیده رمزنگاری رقابت می کنند تا بلوک های جدید تراکنش ها را به بلاکچین اضافه کرده و تراکنش ها را تأیید کنند. در ازای موفقیت در این فرآیند، ماینرها پاداش بلاک (که شامل کوین های تازه ایجاد شده و کارمزدهای تراکنش است) دریافت می کنند. این فرآیند انرژی بر، امنیت شبکه را تأمین می کند و از حملات احتمالی جلوگیری به عمل می آورد.

مکانیسم های اجماع (Consensus Mechanisms)

مکانیسم های اجماع، پروتکل ها یا الگوریتم هایی هستند که به اعضای یک شبکه بلاکچین اجازه می دهند تا بر سر وضعیت فعلی دفتر کل توزیع شده به توافق برسند. این مکانیسم ها، قلب تپنده تمرکززدایی و امنیت در بلاکچین ها هستند و تضمین می کنند که همه شرکت کنندگان به یک نسخه واحد و معتبر از اطلاعات دسترسی داشته باشند. انواع مختلفی از مکانیسم های اجماع وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:

• اثبات کار (Proof of Work – PoW): این مکانیسم که توسط بیت کوین استفاده می شود، ماینرها را ملزم به صرف توان محاسباتی قابل توجهی برای حل یک معمای رمزنگاری می کند. اولین ماینری که معما را حل کند، بلوک جدید را به شبکه اضافه کرده و پاداش دریافت می کند. این فرآیند انرژی بر است اما امنیت بسیار بالایی را فراهم می آورد.
• اثبات سهام (Proof of Stake – PoS): در این مکانیسم، به جای رقابت محاسباتی، شرکت کنندگان بر اساس میزان ارز دیجیتالی که در شبکه به عنوان سهام قفل کرده اند (استیک کرده اند)، برای اعتبارسنجی بلوک ها انتخاب می شوند. هرچه سهام بیشتری داشته باشند، شانس انتخاب شدنشان بیشتر است. اتریوم 2.0 از PoW به PoS مهاجرت کرده است تا مصرف انرژی را کاهش دهد و مقیاس پذیری را افزایش دهد.
• اثبات سابقه (Proof of History – PoH): این مکانیسم که توسط سولانا معرفی شده، یک روش منحصربه فرد برای تأیید ترتیب و زمان رویدادها در بلاکچین است. PoH با ایجاد یک رکورد تاریخی از تراکنش ها، به سرعت و مقیاس پذیری بالاتری دست می یابد و نیاز به زمانبندی بلوک های جداگانه را کاهش می دهد.
• اثبات سوخته (Proof of Burn – PoB): در این مکانیسم، شرکت کنندگان برای اعتبارسنجی تراکنش ها، بخشی از کوین های خود را می سوزانند (از گردش خارج می کنند). با سوزاندن کوین ها، تعهد خود را به شبکه نشان می دهند و در ازای آن، شانس بیشتری برای استخراج بلوک های جدید و کسب پاداش به دست می آورند.

هش ریت (Hash Rate)

هش ریت معیاری است برای اندازه گیری توان محاسباتی کلی شبکه یک ارز دیجیتال که بر اساس مکانیسم اثبات کار عمل می کند. این عدد نشان دهنده تعداد توابع هشی است که ماینرها در هر ثانیه قادر به پردازش آن هستند. هش ریت بالاتر، به معنای شبکه قوی تر و ایمن تر است، زیرا حمله به آن نیازمند توان محاسباتی فوق العاده زیادی خواهد بود.

پاداش بلاک (Block Reward)

پاداش بلاک، میزان ارز دیجیتالی است که به ماینر موفق برای اضافه کردن یک بلوک جدید و معتبر به بلاکچین داده می شود. این پاداش، شامل کوین های تازه ایجاد شده (به عنوان پاداش پایه) و کارمزدهای تراکنش های موجود در آن بلوک است. پاداش بلاک، انگیزه ای برای ماینرها فراهم می کند تا به حفظ امنیت و عملکرد شبکه ادامه دهند.

استخر استخراج (Mining Pool)

استخر استخراج به مجموعه ای از ماینرها گفته می شود که قدرت محاسباتی (هش ریت) خود را با یکدیگر ترکیب می کنند تا شانس یافتن بلوک های جدید و کسب پاداش را افزایش دهند. پس از یافتن بلوک، پاداش دریافتی بر اساس سهم هر ماینر از قدرت محاسباتی به نسبت بین آن ها تقسیم می شود. این روش، درآمد ماینرهای کوچک را پایدارتر می کند.

سختی شبکه (Difficulty)

سختی شبکه، پارامتری است که به صورت خودکار توسط پروتکل بلاکچین تنظیم می شود تا سرعت استخراج بلوک های جدید را ثابت نگه دارد. هرچه تعداد ماینرها و هش ریت شبکه افزایش یابد، سختی شبکه نیز افزایش می یابد تا زمان لازم برای یافتن یک بلوک جدید تقریباً ثابت بماند (مثلاً ۱۰ دقیقه برای بیت کوین). این ویژگی، عرضه کوین های جدید را کنترل می کند.

دستگاه اسیک (ASIC)

ASIC مخفف عبارت Application-Specific Integrated Circuit است و به سخت افزارهای اختصاصی ای گفته می شود که تنها برای استخراج یک ارز دیجیتال خاص (معمولاً بیت کوین) طراحی و بهینه سازی شده اند. این دستگاه ها در مقایسه با CPU یا GPUهای معمولی، قدرت محاسباتی بسیار بالاتری دارند و کارآمدتر هستند.

هاوینگ (Halving)

هاوینگ یا نصف شدن پاداش، یک رویداد از پیش برنامه ریزی شده در پروتکل برخی ارزهای دیجیتال (مانند بیت کوین) است که در آن، پاداش بلاک دریافتی توسط ماینرها به نصف کاهش می یابد. این رویداد هر چند سال یک بار (حدوداً هر چهار سال یک بار برای بیت کوین) رخ می دهد و با کاهش عرضه کوین های جدید، به کنترل تورم و افزایش کمیابی آن ارز دیجیتال کمک می کند.

مزرعه استخراج (Mining Farm)

مزرعه استخراج به یک مرکز بزرگ و مجهز اطلاق می شود که تعداد زیادی دستگاه ASIC یا GPU را برای استخراج ارزهای دیجیتال در مقیاس صنعتی در خود جای داده است. این مزارع معمولاً در مناطقی با برق ارزان و دسترسی به خنک کننده مناسب تأسیس می شوند تا عملیات استخراج را مقرون به صرفه کنند.

استخراج ابری (Cloud Mining)

استخراج ابری به سرویسی گفته می شود که در آن افراد می توانند توان پردازشی استخراج را از یک شرکت ارائه دهنده به صورت آنلاین اجاره کنند. در این روش، نیازی به خرید، نگهداری یا مدیریت سخت افزار استخراج نیست و کاربران تنها با پرداخت هزینه ای، از قدرت محاسباتی شرکت میزبان برای استخراج ارز دیجیتال بهره مند می شوند.

اصطلاحات مهم کیف پول های ارز دیجیتال

برای نگهداری و مدیریت امن دارایی های دیجیتال، نیاز به کیف پول ارز دیجیتال است. انتخاب نوع کیف پول و درک اصطلاحات کیف پول کریپتو اهمیت زیادی دارد، زیرا امنیت سرمایه شما به آن وابسته است. کیف پول ها انواع مختلفی دارند که هر کدام ویژگی ها و سطح امنیتی متفاوتی را ارائه می دهند.

کیف پول ارز دیجیتال (Crypto Wallet)

کیف پول ارز دیجیتال یک نرم افزار، برنامه یا دستگاه فیزیکی است که به شما امکان می دهد کلیدهای خصوصی و عمومی خود را برای دسترسی و مدیریت دارایی های دیجیتالتان ذخیره کنید. این کیف پول ها به معنای واقعی کلمه پول را در خود ذخیره نمی کنند، بلکه دسترسی به موجودی شما در بلاکچین را فراهم می سازند. کیف پول ها محلی امن برای مدیریت مفاهیم ارز دیجیتال و دارایی ها در دنیای ارزهای دیجیتال هستند.

کیف پول گرم (Hot Wallet)

کیف پول گرم به هر نوع کیف پولی گفته می شود که به اینترنت متصل است. این کیف پول ها به دلیل دسترسی آنلاین، سرعت و راحتی بالایی برای انجام تراکنش های روزمره دارند. نمونه هایی از کیف پول گرم شامل کیف پول های صرافی ها (مثل صرافی های آنلاین) و اپلیکیشن های موبایل (مانند تراست ولت یا متامسک) هستند. اگرچه استفاده از آن ها آسان است، اما به دلیل اتصال به اینترنت، نسبت به کیف پول های سرد آسیب پذیرتر محسوب می شوند.

کیف پول سرد (Cold Wallet)

کیف پول سرد یا آفلاین، نوعی از کیف پول است که به اینترنت متصل نیست و به همین دلیل، از امنیت بسیار بالایی برای نگهداری بلندمدت ارزهای دیجیتال برخوردار است. این کیف پول ها معمولاً برای ذخیره مقادیر زیاد ارز دیجیتال استفاده می شوند. انواع اصلی کیف پول سرد شامل کیف پول سخت افزاری و کاغذی هستند.

• کیف پول سخت افزاری (Hardware Wallet): این کیف پول ها دستگاه های فیزیکی کوچکی هستند که کلیدهای خصوصی شما را به صورت آفلاین ذخیره می کنند. آن ها برای تأیید تراکنش ها به صورت فیزیکی به دستگاه متصل می شوند و پس از انجام عملیات، مجدداً آفلاین می شوند. لجر (Ledger) و ترزور (Trezor) از معروف ترین کیف پول های سخت افزاری هستند که امنیت بالایی را برای دارایی های شما فراهم می کنند.
• کیف پول کاغذی (Paper Wallet): کیف پول کاغذی به سندی فیزیکی گفته می شود که کلید عمومی و خصوصی شما (معمولاً به صورت QR کد) بر روی آن چاپ شده است. این روش امنیت بالایی دارد، اما مستلزم مراقبت فیزیکی از سند است و در صورت گم شدن یا آسیب دیدن کاغذ، دسترسی به دارایی ها ممکن است از بین برود.

کیف پول حضانتی (Custodial Wallet)

در یک کیف پول حضانتی، یک شخص ثالث (مانند یک صرافی ارز دیجیتال) مسئول نگهداری و مدیریت کلیدهای خصوصی دارایی های شما است. این به این معنی است که شما کنترل کامل بر دارایی هایتان ندارید و باید به آن شخص ثالث اعتماد کنید. کیف پول هایی که در صرافی های متمرکز دارید، معمولاً از نوع حضانتی هستند. سهولت استفاده از این کیف پول ها برای مبتدیان جذاب است، اما ریسک های خاص خود را نیز به همراه دارد.

کیف پول غیر حضانتی (Non-Custodial Wallet)

کیف پول غیر حضانتی، به شما کنترل کامل و انحصاری بر کلیدهای خصوصی و در نتیجه بر دارایی هایتان را می دهد. در این نوع کیف پول، هیچ شخص ثالثی دسترسی به کلیدهای شما ندارد و مسئولیت کامل امنیت بر عهده خود شماست. کیف پول های موبایل مانند تراست ولت و متامسک، در صورتی که عبارت بازیابی (Seed Phrase) را به درستی نگهداری کنید، نمونه هایی از کیف پول های غیر حضانتی هستند. این نوع کیف پول حداکثر امنیت و استقلال را برای کاربران فراهم می آورد.

عبارت بازیابی (Seed Phrase/Recovery Phrase)

عبارت بازیابی یا Seed Phrase (که به آن Recovery Phrase نیز گفته می شود)، مجموعه ای از کلمات (معمولاً ۱۲ تا ۲۴ کلمه) است که به عنوان یک نسخه پشتیبان و رمز اصلی برای دسترسی به کلیدهای خصوصی کیف پول شما عمل می کند. در صورت گم شدن دستگاه یا حذف نرم افزار کیف پول، با استفاده از این عبارت می توانید تمامی دارایی های خود را بازیابی کنید. نگهداری ایمن و محرمانه از این عبارت، حیاتی ترین اصل در حفظ امنیت ارزهای دیجیتال است.

کیف پول چند امضایی (Multi-signature Wallet)

کیف پول چند امضایی، نوعی از کیف پول است که برای انجام تراکنش ها، به تأیید بیش از یک کلید خصوصی نیاز دارد. به عنوان مثال، یک کیف پول ممکن است برای انجام هر تراکنش به تأیید حداقل ۲ از ۳ کلید خصوصی نیاز داشته باشد. این ویژگی امنیتی، برای حساب های مشترک، سازمان ها یا نگهداری مقادیر بسیار زیاد ارز دیجیتال مناسب است و از دسترسی غیرمجاز یک فرد جلوگیری می کند.

آدرس کیف پول (Wallet Address)

آدرس کیف پول، یک رشته منحصربه فرد از حروف و اعداد است که به عنوان شناسه عمومی برای دریافت ارزهای دیجیتال عمل می کند. این آدرس را می توان مانند شماره حساب بانکی به دیگران داد تا برای شما ارز ارسال کنند. هر کیف پول می تواند چندین آدرس برای دریافت ارزهای مختلف داشته باشد.

شبکه بلاکچین (Blockchain Network)

شبکه بلاکچین به بستری اشاره دارد که تراکنش های ارز دیجیتال بر روی آن انجام می شود. هنگام ارسال یا دریافت ارزهای دیجیتال، انتخاب شبکه صحیح برای اطمینان از صحت و موفقیت تراکنش بسیار مهم است. برای مثال، تتر (USDT) می تواند بر روی شبکه های مختلفی مانند اتریوم (ERC-20)، ترون (TRC-20) یا بایننس اسمارت چین (BEP-20) وجود داشته باشد. ارسال یک ارز از یک شبکه به شبکه ای دیگر بدون استفاده از پل های ارتباطی (Bridge) ممکن است منجر به از دست رفتن دارایی شود.

اصطلاحات رایج در صرافی ها و معاملات

ورود به دنیای صرافی ارز دیجیتال و انجام معاملات، مستلزم آشنایی با مجموعه ای از اصطلاحات تریدینگ کریپتو و واژگان مربوط به صرافی هاست. این اصطلاحات به شما کمک می کنند تا در محیط های معاملاتی، با اطمینان خاطر بیشتری فعالیت کنید و از فرصت ها بهره مند شوید.

صرافی متمرکز (Centralized Exchange – CEX)

صرافی متمرکز (CEX)، یک پلتفرم معاملاتی است که توسط یک نهاد مرکزی اداره می شود. این صرافی ها واسطه ای بین خریداران و فروشندگان هستند و مسئولیت نگهداری وجوه کاربران و اجرای معاملات را بر عهده دارند. اکثر صرافی های بزرگ و محبوب، مانند بایننس، کوین بیس و نوبیتکس، از نوع متمرکز هستند و معمولاً برای استفاده از خدماتشان نیاز به احراز هویت (KYC) دارند.

صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange – DEX)

صرافی غیرمتمرکز (DEX)، پلتفرمی است که به کاربران امکان می دهد ارزهای دیجیتال را مستقیماً با یکدیگر و بدون نیاز به واسطه مرکزی معامله کنند. این صرافی ها بر روی بلاکچین ساخته شده اند و از قراردادهای هوشمند برای اجرای معاملات استفاده می کنند. یونیسواپ (Uniswap) و پنکیک سواپ (PancakeSwap) نمونه هایی از DEXها هستند که کنترل کامل دارایی ها را به دست کاربران می سپارند.

جفت ارز دیجیتال (Cryptocurrency Pair)

جفت ارز دیجیتال به دو ارز دیجیتال گفته می شود که در یک صرافی قابل معامله با یکدیگر هستند. به عنوان مثال، جفت BTC/USDT به معنای معامله بیت کوین در برابر تتر است. در این جفت، بیت کوین ارز پایه و تتر ارز مظنه محسوب می شود و قیمت نشان دهنده میزان تتر لازم برای خرید یک واحد بیت کوین است.

معاملات لحظه ای (Spot Trading)

معاملات لحظه ای یا اسپات تریدینگ، به خرید و فروش فوری ارزهای دیجیتال با قیمت فعلی بازار اشاره دارد. در این نوع معامله، دارایی بلافاصله از فروشنده به خریدار منتقل می شود و طرفین، مالکیت کامل دارایی را به دست می آورند. این روش رایج ترین نوع معامله در صرافی هاست.

دفتر سفارشات (Order Book)

دفتر سفارشات (Order Book) لیستی از تمامی سفارشات خرید و فروش فعال (لیمیت اردرها) برای یک جفت ارز دیجیتال خاص در یک صرافی است. این دفتر شامل قیمت ها و حجم هایی است که تریدرها مایل به خرید یا فروش دارایی در آن هستند. دفتر سفارشات تصویری لحظه ای از عمق بازار و احساسات خریداران و فروشندگان ارائه می دهد.

حجم معاملات (Trading Volume)

حجم معاملات، مقدار کل یک ارز دیجیتال است که در یک دوره زمانی مشخص (مثلاً ۲۴ ساعت گذشته) در یک صرافی معامله شده است. حجم معاملات بالا نشان دهنده نقدینگی خوب و فعالیت بالای بازار برای آن دارایی است و می تواند به عنوان یک شاخص مهم برای تحلیلگران فنی مورد استفاده قرار گیرد.

کارمزدهای معاملاتی (Trading Fees)

کارمزدهای معاملاتی، هزینه هایی هستند که صرافی ها برای انجام معاملات از کاربران دریافت می کنند. این کارمزدها می توانند به صورت درصدی از حجم معامله یا مبلغ ثابت برای هر تراکنش باشند. میزان کارمزدها بسته به صرافی، حجم معامله و نوع سفارش (Maker/Taker) متفاوت است و برای تریدرهای فعال از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

احراز هویت (Know Your Customer – KYC)

احراز هویت (KYC) مجموعه ای از فرآیندها و مقرراتی است که صرافی های متمرکز و نهادهای مالی برای تأیید هویت مشتریان خود انجام می دهند. این شامل جمع آوری اطلاعات شخصی، مانند نام، آدرس و مدارک شناسایی است. هدف KYC مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم است و به افزایش اعتماد و امنیت در اکوسیستم مالی کمک می کند.

انواع سفارشات (Order Types)

در صرافی های ارز دیجیتال، تریدرها می توانند از انواع مختلفی از سفارشات برای انجام معاملات خود استفاده کنند:

• سفارش بازار (Market Order): این نوع سفارش، بلافاصله با بهترین قیمت موجود در دفتر سفارشات اجرا می شود. سفارش بازار سرعت بالایی دارد اما قیمت دقیق اجرا ممکن است کمی با قیمت مشاهده شده در لحظه ثبت سفارش تفاوت داشته باشد، به خصوص در بازارهای کم نقدینه.
• سفارش محدود (Limit Order): در این سفارش، تریدر قیمتی مشخص را برای خرید یا فروش تعیین می کند. سفارش فقط زمانی اجرا می شود که قیمت بازار به قیمت تعیین شده برسد یا از آن بهتر شود. سفارش محدود کنترل بیشتری بر قیمت اجرا فراهم می کند اما ممکن است بلافاصله اجرا نشود.
• سفارش حد ضرر (Stop-Loss Order): این سفارش برای محدود کردن ضرر احتمالی استفاده می شود. تریدر یک قیمت حد ضرر تعیین می کند که اگر قیمت دارایی به آن برسد، سفارش فروش (یا خرید) با قیمت بازار یا به صورت لیمیت فعال می شود. این ابزار مدیریتی مهمی برای تریدرها است.
• سفارش حد سود (Take-Profit Order): این سفارش برای تضمین سود در یک سطح قیمتی مشخص استفاده می شود. زمانی که قیمت دارایی به سطح تعیین شده برای حد سود برسد، سفارش به صورت خودکار اجرا می شود و سود تریدر را محقق می سازد.
• سفارش OCO (One Cancels the Other): این نوع سفارش ترکیبی از یک سفارش محدود (Limit Order) و یک سفارش حد ضرر (Stop-Loss Order) است که به صورت همزمان برای یک دارایی ثبت می شوند. اگر یکی از این سفارش ها اجرا شود، دیگری به صورت خودکار لغو می شود. این ابزار به تریدرها اجازه می دهد همزمان هم برای کسب سود و هم برای محدود کردن ضرر، استراتژی ریزی کنند.

واریز (Deposit) و برداشت (Withdrawal)

واریز (Deposit) به فرآیند انتقال ارز دیجیتال از یک کیف پول خارجی (یا صرافی دیگر) به حساب صرافی شما اشاره دارد. در مقابل، برداشت (Withdrawal) به فرآیند انتقال ارز دیجیتال از حساب صرافی شما به یک کیف پول خارجی یا صرافی دیگر گفته می شود. هر دو فرآیند نیازمند انتخاب صحیح شبکه بلاکچین مقصد و وارد کردن آدرس دقیق کیف پول هستند تا از گم شدن دارایی جلوگیری شود.

گس فی (Gas Fee)

گس فی (Gas Fee) به هزینه ای اشاره دارد که کاربران برای انجام تراکنش ها و اجرای قراردادهای هوشمند در برخی شبکه های بلاکچین، به ویژه اتریوم، پرداخت می کنند. این هزینه به ماینرها یا اعتبارسنج ها تعلق می گیرد تا عملیات مورد نظر را پردازش و در بلاکچین ثبت کنند. میزان گس فی بر اساس ترافیک شبکه و پیچیدگی تراکنش نوسان دارد و می تواند به طور قابل توجهی بر هزینه کلی تراکنش ها تأثیر بگذارد.

لیکوئید شدن (Liquidation)

لیکوئید شدن (Liquidation) به فرآیند بستن اجباری یک موقعیت معاملاتی (مانند معاملات اهرمی یا مارجین) توسط صرافی اشاره دارد. این اتفاق زمانی رخ می دهد که سرمایه کاربر (مارجین) به زیر سطح مشخصی افت کند و دیگر نتواند ضررهای موقعیت را پوشش دهد. صرافی برای جلوگیری از ضررهای بیشتر، موقعیت را به صورت خودکار می بندد و سرمایه باقیمانده کاربر ممکن است به شدت کاهش یابد یا از بین برود. این پدیده یکی از ریسک های اصلی در معاملات اهرمی است.

اسلیپیج (Slippage)

اسلیپیج (Slippage) به تفاوت بین قیمت مورد انتظار برای اجرای یک معامله و قیمت واقعی که معامله در آن اجرا می شود، اشاره دارد. این اتفاق معمولاً در بازارهای پر نوسان یا هنگام اجرای سفارشات بزرگ با حجم بالا رخ می دهد، زیرا ممکن است نقدینگی کافی برای انجام سفارش با قیمت مطلوب وجود نداشته باشد و معامله با قیمت های متفاوتی در دفتر سفارشات انجام شود. اسلیپیج بیشتر در صرافی های غیرمتمرکز رایج است.

مارجین تریدینگ (Margin Trading)

مارجین تریدینگ یا معاملات مارجین، به معامله ارزهای دیجیتال با استفاده از سرمایه قرض گرفته شده از یک صرافی یا سایر تریدرها اشاره دارد. این روش به تریدرها امکان می دهد تا با سرمایه بیشتری نسبت به موجودی خود معامله کنند و در نتیجه، سود یا ضرر بالقوه خود را افزایش دهند. مارجین تریدینگ دارای ریسک بالایی است و ممکن است منجر به لیکوئید شدن شود.

لوریج (Leverage)

لوریج یا اهرم، در معاملات مارجین به نسبت سرمایه قرض گرفته شده به سرمایه خودی تریدر اشاره دارد. برای مثال، لوریج ۱۰x به این معناست که تریدر می تواند با ۱۰ برابر سرمایه خود معامله کند. هرچند لوریج می تواند سودهای کلان به همراه داشته باشد، اما به همان نسبت، ریسک ضررهای بزرگ را نیز افزایش می دهد و تریدر را در معرض لیکوئید شدن قرار می دهد.

درک عمیق از اصطلاحات دنیای ارز دیجیتال، نه تنها به عنوان یک واژه نامه خشک، بلکه به عنوان نقشه راهی برای جلوگیری از گمراهی و بهره برداری از فرصت هاست. هر واژه، دریچه ای به سوی مفهومی جدید است که می تواند مسیر سرمایه گذاری یا فعالیت شما را شکل دهد.

اصطلاحات مربوط به تحلیل و تریدینگ در بازار کریپتو

بازار ارزهای دیجیتال زبانی خاص خود را دارد که تریدرها و سرمایه گذاران برای درک پویایی آن از آن استفاده می کنند. آشنایی با اصطلاحات تریدینگ کریپتو به شما کمک می کند تا اخبار را بهتر تحلیل کنید، روند بازار را بشناسید و تصمیمات آگاهانه تری بگیرید. در ادامه به برخی از این واژگان بلاکچین و تریدینگ می پردازیم.

بازار گاوی (Bull Market)

بازار گاوی (Bull Market) به دوره ای گفته می شود که قیمت دارایی های دیجیتال در یک روند صعودی مداوم قرار دارند. در این شرایط، خوش بینی و اعتماد سرمایه گذاران افزایش می یابد و انتظار می رود قیمت ها همچنان بالا روند. نماد گاو به حرکت رو به بالای شاخ های گاو نر هنگام حمله اشاره دارد و نشان دهنده افزایش قیمت ها در بازار است.

بازار خرسی (Bear Market)

بازار خرسی (Bear Market) نقطه ی مقابل بازار گاوی است و به دوره ای اشاره دارد که قیمت دارایی های دیجیتال در یک روند نزولی طولانی مدت قرار دارند. در این فضا، بدبینی و ترس بر بازار حاکم است و بسیاری از سرمایه گذاران به دنبال فروش دارایی های خود هستند. نماد خرس به حرکت رو به پایین پنجه های خرس هنگام حمله اشاره دارد و نشان دهنده کاهش قیمت ها در بازار است.

هودل (HODL)

هودل (HODL) یک اصطلاح عامیانه در جامعه ارزهای دیجیتال است که از غلط املایی کلمه Hold (نگه داشتن) نشأت گرفته و به معنای نگهداری طولانی مدت ارزهای دیجیتال، صرف نظر از نوسانات قیمتی کوتاه مدت، است. این استراتژی بر این باور استوار است که ارزش دارایی در بلندمدت افزایش خواهد یافت و به تریدرها توصیه می کند که در برابر فروش هیجانی مقاومت کنند.

فاد (FUD – Fear, Uncertainty, Doubt)

فاد (FUD) مخفف عبارت Fear, Uncertainty, and Doubt به معنای ترس، عدم اطمینان و شک است. این اصطلاح به انتشار اطلاعات منفی، نادرست یا گمراه کننده اشاره دارد که هدف آن ایجاد وحشت و تردید در میان سرمایه گذاران است تا آن ها را به فروش دارایی های خود وادار کند. FUD می تواند برای دستکاری بازار یا تخریب اعتبار یک پروژه خاص استفاده شود.

ATH (All-Time High) و ATL (All-Time Low)

ATH (All-Time High) به بالاترین قیمت تاریخی اشاره دارد که یک ارز دیجیتال خاص یا کل بازار تا کنون به آن رسیده است. این نقطه نشان دهنده اوج ارزش یک دارایی در تمام دوران است. در مقابل، ATL (All-Time Low) به پایین ترین قیمت تاریخی اشاره دارد که یک ارز دیجیتال تا کنون تجربه کرده است. هر دو این نقاط، معیارهای مهمی برای تحلیل عملکرد بلندمدت یک دارایی محسوب می شوند.

آلت کوین (Altcoin)

آلت کوین (Altcoin) اصطلاحی است که برای توصیف تمامی ارزهای دیجیتال به جز بیت کوین استفاده می شود. این کلمه از Alternative Coin (کوین جایگزین) گرفته شده است. آلت کوین ها طیف وسیعی از اهداف و فناوری ها را شامل می شوند، از جمله اتریوم (Ethereum)، ریپل (XRP)، لایت کوین (Litecoin) و هزاران ارز دیگر.

میم کوین (Memecoin)

میم کوین (Memecoin) به ارزهای دیجیتالی گفته می شود که معمولاً بر اساس شوخی های اینترنتی، میم ها یا ترندهای محبوب اجتماعی ساخته شده اند. این کوین ها اغلب فاقد کاربرد فنی عمیق یا پروژه مشخصی هستند و ارزش آن ها بیشتر بر اساس هیجانات جامعه و حمایت سلبریتی ها نوسان می کند. دوج کوین (Dogecoin) و شیبا اینو (Shiba Inu) از معروف ترین میم کوین ها هستند که با داستان های جذاب خود، توجهات زیادی را به خود جلب کرده اند.

استیبل کوین (Stablecoin)

استیبل کوین (Stablecoin) نوعی ارز دیجیتال است که قیمت آن به یک دارایی با ثبات تر، مانند دلار آمریکا یا طلا، گره خورده است. هدف اصلی استیبل کوین ها، کاهش نوسانات قیمتی است که در سایر ارزهای دیجیتال مشاهده می شود. این کوین ها ابزار مفیدی برای تریدرها هستند تا در بازار کریپتو بدون خروج به پول فیات، سرمایه خود را از نوسانات حفظ کنند. تتر (USDT)، USDC و BUSD از رایج ترین استیبل کوین ها هستند.

شیت کوین (Shitcoin)

شیت کوین (Shitcoin) یک اصطلاح تحقیرآمیز در جامعه کریپتو است که به ارزهای دیجیتالی اشاره دارد که ارزش ذاتی کمی دارند، فاقد تکنولوژی نوآورانه هستند یا اغلب به عنوان طرح های کلاهبرداری (Pump and Dump) شناخته می شوند. این اصطلاح بیشتر برای هشدار به سرمایه گذاران در مورد پروژه های بی ارزش و پرخطر استفاده می شود.

عرضه اولیه کوین (ICO – Initial Coin Offering)

عرضه اولیه کوین (ICO) یک روش جمع آوری سرمایه برای پروژه های جدید بلاکچین است. در این فرآیند، توکن های جدید پروژه در ازای دریافت ارزهای دیجیتال معتبر (مانند بیت کوین یا اتریوم) به سرمایه گذاران فروخته می شوند. ICOها در گذشته بسیار محبوب بودند اما به دلیل فقدان مقررات، با ریسک های کلاهبرداری نیز همراه بودند.

عرضه اولیه دکس (IDO – Initial DEX Offering)

عرضه اولیه دکس (IDO) یک روش جمع آوری سرمایه برای پروژه های جدید ارز دیجیتال است که بر روی صرافی های غیرمتمرکز (DEX) انجام می شود. در این روش، توکن های پروژه مستقیماً در یک پلتفرم DEX راه اندازی و به فروش می رسند. IDOها امکان دسترسی بیشتری را برای سرمایه گذاران خرد فراهم می کنند و نسبت به ICOها شفافیت بالاتری دارند.

عرضه اولیه صرافی (IEO – Initial Exchange Offering)

عرضه اولیه صرافی (IEO) یک روش جمع آوری سرمایه مشابه ICO است، با این تفاوت که فرآیند فروش توکن ها توسط یک صرافی متمرکز مدیریت می شود. صرافی، پروژه را بررسی می کند و سپس توکن های آن را به جامعه کاربران خود عرضه می کند. این روش به پروژه ها اعتبار بیشتری می دهد و به سرمایه گذاران اطمینان خاطر بیشتری می بخشد.

سرمایه بازار (Market Cap)

سرمایه بازار (Market Cap) یا ارزش بازار، ارزش کل یک ارز دیجیتال در بازار است که از حاصل ضرب قیمت فعلی هر واحد کوین در تعداد کل کوین های در گردش به دست می آید. این شاخص، اندازه و اهمیت نسبی یک ارز دیجیتال را در بازار نشان می دهد. ارزهای با مارکت کپ بالاتر معمولاً پایدارتر و کمتر نوسانی هستند.

عرضه در گردش (Circulating Supply)

عرضه در گردش (Circulating Supply) به تعداد کل واحدهای یک ارز دیجیتال اشاره دارد که در حال حاضر در دسترس عموم و در گردش بازار هستند. این مقدار، بخشی از کل عرضه (Total Supply) است و نقش مهمی در محاسبه ارزش بازار یک ارز دیجیتال ایفا می کند. این شاخص به سرمایه گذاران کمک می کند تا میزان کمیابی نسبی یک دارایی را بسنجند.

عرضه کل (Total Supply) و حداکثر عرضه (Max Supply)

عرضه کل (Total Supply) به تعداد کل واحدهای یک ارز دیجیتال اشاره دارد که تاکنون ایجاد شده اند، منهای هر واحدی که سوخته یا از گردش خارج شده است. در مقابل، حداکثر عرضه (Max Supply) به حداکثر تعداد واحدهایی اشاره دارد که یک ارز دیجیتال می تواند در تمام طول عمر خود داشته باشد. این محدودیت، مانند محدودیت عرضه بیت کوین (۲۱ میلیون واحد)، نقش مهمی در کنترل تورم و ارزش بلندمدت دارایی دارد.

نهنگ (Whale)

نهنگ (Whale) اصطلاحی است که به دارندگان مقادیر بسیار زیاد ارز دیجیتال اطلاق می شود. این افراد یا نهادها به دلیل حجم بالای دارایی هایشان، می توانند با خرید یا فروش های بزرگ، تأثیر قابل توجهی بر قیمت بازار بگذارند. رصد فعالیت نهنگ ها توسط تریدرهای دیگر، می تواند سرنخ هایی از روند آتی بازار ارائه دهد.

پامپ و دامپ (Pump and Dump)

پامپ و دامپ (Pump and Dump) یک طرح کلاهبرداری است که در آن گروهی از افراد به صورت هماهنگ، قیمت یک ارز دیجیتال کم ارزش را با شایعه سازی و تبلیغات دروغین به صورت مصنوعی پامپ (افزایش) می دهند. پس از افزایش قیمت، آن ها ناگهان دارایی های خود را با قیمت بالا دامپ (فروش) می کنند و سود می برند، در حالی که سرمایه گذاران بی خبر متحمل ضررهای سنگین می شوند. این یک مثال از دستکاری احساسات بازار است.

راگ پول (Rug Pull)

راگ پول (Rug Pull) نوعی کلاهبرداری در دنیای ارز دیجیتال، به ویژه در پروژه های دیفای و NFT است. در این سناریو، توسعه دهندگان یک پروژه جدید، پس از جذب سرمایه از طریق فروش توکن، ناگهان پروژه را رها کرده، تمام نقدینگی را از استخرهای مبادله خارج می کنند و ناپدید می شوند. این عمل باعث سقوط ناگهانی و شدید قیمت توکن می شود و سرمایه گذاران تمام دارایی خود را از دست می دهند.

ایردراپ (Airdrop)

ایردراپ (Airdrop) به فرآیند توزیع رایگان توکن های جدید یک پروژه به تعداد زیادی از آدرس های کیف پول در شبکه بلاکچین اشاره دارد. هدف از ایردراپ، افزایش آگاهی در مورد پروژه، جذب کاربران جدید یا پاداش دادن به جامعه فعال یک پلتفرم است. معمولاً کاربران با انجام کارهای ساده ای مانند عضویت در شبکه های اجتماعی یا نگهداری یک ارز دیجیتال خاص، واجد شرایط دریافت ایردراپ می شوند.

یلد فارمینگ (Yield Farming)

یلد فارمینگ (Yield Farming) یک استراتژی در حوزه دیفای (DeFi) است که در آن کاربران، دارایی های ارز دیجیتال خود را در پروتکل های وام دهی یا استخرهای نقدینگی قفل می کنند تا در ازای آن پاداش (معمولاً در قالب توکن های بیشتر) کسب کنند. هدف اصلی Yield Farming، به حداکثر رساندن بازدهی از دارایی های دیجیتال با استفاده از پیچیده ترین استراتژی ها و جابجایی بین پروتکل های مختلف است.

استیکینگ (Staking)

استیکینگ (Staking) فرآیندی است که در شبکه های بلاکچین مبتنی بر اثبات سهام (PoS) اتفاق می افتد. در این روش، دارندگان ارز دیجیتال، بخشی از دارایی خود را در شبکه قفل می کنند تا در فرآیند اعتبارسنجی تراکنش ها و ایجاد بلوک های جدید مشارکت کنند. در ازای این مشارکت، آن ها پاداش (معمولاً در قالب کوین های بیشتر) دریافت می کنند. استیکینگ روشی کم خطرتر برای کسب درآمد غیرفعال در مقایسه با ماینینگ است.

عرضه اولیه سهام (IPO)

عرضه اولیه سهام (IPO) یک اصطلاح از بازارهای مالی سنتی است که به اولین فروش عمومی سهام یک شرکت به سرمایه گذاران اشاره دارد. این فرآیند به شرکت ها امکان می دهد تا با عرضه سهام خود در بورس، سرمایه جذب کنند. IPO را می توان با ICO (عرضه اولیه کوین) در دنیای کریپتو مقایسه کرد، با این تفاوت که ICOها معمولاً فاقد همان سطح از مقررات و نظارت هستند.

اصطلاحات دنیای بلاکچین و اکوسیستم های نوظهور

دنیای ارزهای دیجیتال فراتر از صرفاً معاملات است. واژگان بلاکچین، به خصوص در حوزه های دیفای (DeFi)، وب ۳ (Web3) و متاورس (Metaverse)، در حال تغییر دادن اینترنت و نحوه تعامل ما با آن هستند. درک این مفاهیم ارز دیجیتال، کلید ورود به آینده فناوری است.

دیفای (DeFi – Decentralized Finance)

دیفای (DeFi) مخفف عبارت Decentralized Finance یا امور مالی غیرمتمرکز است. این جنبش به دنبال بازسازی سیستم مالی سنتی با استفاده از فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند است. دیفای خدمات مالی متنوعی مانند وام دهی، وام گیری، تبادلات، بیمه و یلد فارمینگ را بدون نیاز به واسطه های متمرکز (مانند بانک ها) ارائه می دهد. این سیستم ها به صورت شفاف و برنامه ریزی شده عمل می کنند و کنترل کامل دارایی ها را به کاربران می سپارند.

وب ۳ (Web3)

وب ۳ (Web3) به نسل سوم اینترنت اشاره دارد که بر پایه فناوری بلاکچین و مفهوم تمرکززدایی بنا شده است. برخلاف وب ۲ که در آن پلتفرم های بزرگ داده های کاربران را کنترل می کنند، وب ۳ به کاربران امکان می دهد تا مالکیت داده ها و هویت دیجیتالی خود را در دست داشته باشند. اینترنت غیرمتمرکز، شامل DApps، NFT و پروتکل های دیفای، چشم اندازی از آینده ای را ترسیم می کند که در آن قدرت از شرکت های بزرگ به افراد منتقل می شود. این مفهوم، یکی از مهمترین اصطلاحات دنیای ارز دیجیتال در آینده نزدیک است.

متاورس (Metaverse)

متاورس (Metaverse) یک دنیای مجازی سه بعدی و پایدار است که در آن کاربران می توانند به صورت آنلاین و از طریق آواتارهای دیجیتال با یکدیگر و با محیط تعامل داشته باشند. این دنیای مجازی، غالباً با فناوری بلاکچین، NFT و ارزهای دیجیتال گره خورده است و امکان مالکیت دارایی های دیجیتال (مانند زمین های مجازی یا آیتم های بازی) را فراهم می کند. متاورس، نویدبخش ادغام دنیای واقعی و مجازی در آینده ای نه چندان دور است.

دائو (DAO – Decentralized Autonomous Organization)

دائو (DAO) مخفف عبارت Decentralized Autonomous Organization یا سازمان خودگردان غیرمتمرکز است. این ساختارهای سازمانی بر روی بلاکچین و با استفاده از قراردادهای هوشمند اداره می شوند. DAOها فاقد مدیریت مرکزی هستند و تصمیمات توسط دارندگان توکن های حاکمیتی از طریق رأی گیری اتخاذ می شود. این سیستم ها شفافیت و دموکراسی را در مدیریت پروژه ها به ارمغان می آورند.

DApps (Decentralized Applications)

DApps (Decentralized Applications) یا اپلیکیشن های غیرمتمرکز، برنامه هایی هستند که بر روی یک شبکه بلاکچین و نه یک سرور مرکزی، اجرا می شوند. این اپلیکیشن ها از قراردادهای هوشمند برای عملکرد خود استفاده می کنند و به همین دلیل، شفافیت، امنیت و مقاومت در برابر سانسور بالایی دارند. DApps بخش جدایی ناپذیری از اکوسیستم Web3 و دیفای هستند.

بریج (Bridge)

بریج (Bridge) یا پل بلاکچینی، پروتکلی است که به کاربران امکان می دهد ارزهای دیجیتال و داده ها را بین بلاکچین های مختلف (که معمولاً با یکدیگر سازگار نیستند) منتقل کنند. به عنوان مثال، یک بریج می تواند به شما اجازه دهد بیت کوین خود را به شبکه اتریوم منتقل کرده و از آن در برنامه های دیفای استفاده کنید. بریج ها برای افزایش قابلیت همکاری (Interoperability) بین بلاکچین ها ضروری هستند.

شبکه های لایه ۱ (Layer 1) و لایه ۲ (Layer 2)

در معماری بلاکچین، شبکه های لایه ۱ (Layer 1) به خود بلاکچین اصلی (مانند بیت کوین یا اتریوم) اشاره دارند که تراکنش ها و امنیت اصلی بر روی آن اتفاق می افتد. شبکه های لایه ۲ (Layer 2)، پروتکل ها و راه حل هایی هستند که بر روی بلاکچین های لایه ۱ ساخته شده اند تا مشکلات مقیاس پذیری آن ها را حل کنند. لایه ۲ها با پردازش تراکنش ها خارج از زنجیره اصلی و سپس ثبت خلاصه آن ها در لایه ۱، سرعت و کارایی شبکه را افزایش می دهند. رول آپ ها (Rollups) و کانال های پرداخت (Payment Channels) نمونه هایی از راه حل های لایه ۲ هستند.

اوراکل (Oracle)

اوراکل (Oracle) سرویسی است که داده های دنیای واقعی (مانند قیمت ها، آب و هوا یا نتایج رویدادها) را به قراردادهای هوشمند در بلاکچین ارائه می دهد. بلاکچین ها به طور ذاتی نمی توانند به اطلاعات خارج از شبکه خود دسترسی پیدا کنند؛ بنابراین اوراکل ها نقش حیاتی در اتصال قراردادهای هوشمند به دنیای واقعی و افزایش کاربردپذیری آن ها ایفا می کنند. چین لینک (Chainlink) یکی از معروف ترین پروتکل های اوراکل است.

پروتکل (Protocol)

پروتکل (Protocol) مجموعه ای از قوانین و استانداردهایی است که نحوه عملکرد یک شبکه بلاکچین یا یک سیستم ارز دیجیتال را تعریف می کند. این پروتکل ها، نحوه ایجاد بلوک ها، اعتبارسنجی تراکنش ها، ارتباط نودها با یکدیگر و تمامی جنبه های فنی شبکه را مشخص می کنند. پروتکل های مختلفی مانند پروتکل بیت کوین، پروتکل اتریوم و … وجود دارند.

Whitepaper

Whitepaper یک سند رسمی و جامع است که توسط توسعه دهندگان یک پروژه ارز دیجیتال منتشر می شود. این سند، هدف پروژه، فناوری زیربنایی، مدل اقتصادی، نقشه راه (Roadmap) و تمامی جزئیات فنی و عملیاتی مربوط به پروژه را به تفصیل شرح می دهد. وایت پیپر، منبع اصلی اطلاعات برای سرمایه گذاران و علاقه مندان به یک پروژه است تا آن را به دقت ارزیابی کنند.

Roadmap

Roadmap یا نقشه راه، برنامه ای است که مراحل توسعه آینده یک پروژه ارز دیجیتال یا بلاکچین را در طول زمان مشخص می کند. این نقشه، اهداف کلیدی، ویژگی های آتی، به روزرسانی ها و نقاط عطف مهم پروژه را به صورت زمانی ترسیم می کند و به جامعه و سرمایه گذاران چشم اندازی از آینده پروژه ارائه می دهد.

جست وجو در دنیای ارزهای دیجیتال حقیقتا یک سفر هیجان انگیز و پر ارزش است. لذت بردن از این سفر وقتی تکمیل می شود که حداقل با مهم ترین اصطلاحات دنیای کریپتو آشنا باشید و واژه نامه اصطلاحات ارزهای دیجیتال را حداقل یک بار مرور کرده باشید. این دنیا پر است از واژه های انحصاری که ندانستن آن ها ممکن است سنگی جلوی پای افرادی باشد که می خواهند اخبار آن را دنبال کنند یا اطلاعات شان را بالا ببرند. از قراردادهای هوشمند و سیستم های همتا-به-همتا گرفته، تا اصطلاحات مربوط به استخراج ارزهای دیجیتال، همگی حاوی مفاهیمی بسیار عمیقی هستند که به درک سازوکار دنیای کریپتو کمک می کنند.

این مقاله سعی داشت تا با روایتی جذاب و توضیحاتی شفاف، بیش از ۱۰۰ مفهوم کلیدی را به خوانندگان ارائه دهد تا دیگر هیچ مانعی بر سر راه یادگیری و تحقیقات در این دنیای جذاب وجود نداشته باشد. با این اطلاعات، می توان با اطمینان بیشتری در این اکوسیستم پر جنب و جوش گام برداشت و از فرصت های بی شماری که ارائه می دهد، بهره مند شد. مسیر یادگیری در این حوزه همواره ادامه دارد و هر روز مفاهیم جدیدی ظهور می کنند؛ بنابراین، کنجکاوی و تحقیق مداوم، بهترین دوست شما در این سفر خواهد بود.