یکی از فاکتورهای مهمی که در هنگام خرید نهال گلابی و و خرید نهال گردو احداث باغ تجاری آن وجود دارد عمر اقتصادی این درخت است، البته با اینکه عمر اقتصادی درخت گلابی از فاکتورهای مهم برای تهیه این درخت محسوب می‌شود ولی کشاورزان باید خصوصیات دیگر آن را هم در نظر بگیرند، در ادامه به این مقوله می‌پردازیم.
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ یکی از فاکتورهای مهمی که در هنگام خرید نهال گلابی و نهال گردو و احداث باغ تجاری آن وجود دارد عمر اقتصادی این درخت است، باغداران معمولاً به دنبال تهیه نهال گلابی هستند که عمر طولانی‌تری دارد، چون آنها می‌توانند مدت زمان بیشتر و طولانی تری از سرمایه‌گذاری خود بهره برده و درآمد سالانه بیشتری را تجربه کنند.
البته با اینکه عمر اقتصادی درخت گلابی و گردو از فاکتورهای مهم برای تهیه این درخت محسوب می‌شود ولی کشاورزان باید خصوصیات دیگر آن را هم در نظر بگیرند، از جمله میزان باردهی، سازگار نهال با محیط، سیستم دفاعی درخت گلابی و نوع پایه پرورشی درخت گلابی است. قیمت نهال گلابی و قیمت نهال گردو بسیار حائز اهمیت می باشد.
حقایق فوری و مهم در مورد احداث باغ گلابی
قبل از اینکه در مورد عمر اقتصادی درخت گلابی اطلاعاتی در اختیار شما قرار دهیم، بهتر است چند خصوصیات و ویژگی درخت گلابی را برای شما بیان کنیم که به عنوان یک کشاورز باید با آن آشنایی کامل داشته باشید:
- رشد و آناتومی درخت گلابی کاملا شبیه به درخت سیب است، اما این درخت می‌تواند آسان‌تر از سیب رشد کند.
- برای گرده افشانی موفقیت آمیز و میوه دهی به طور کلی دو گونه مورد نیاز است.
- نهال پیوندی و اصلاح شده گلابی را می توان با شرایط خاص از مراکز مجوز دار تهیه کرد
- درختان گلابی برای تولید بیشتر میوه گلابی به آفتاب کامل نیاز دارند.
- درختان گلابی را هرس کنید تا درخت سالم، پربار و به بهترین شکل ظاهر شود.
- ممکن است ۲ تا ۴ سال طول بکشد تا درختان پیوندی شروع به گل دادن و تولید میوه کنند، همچنین ۴ تا ۷ سال نیز طول بکشد تا درختان بذری گلابی اولین باردهی خود را تجربه کنند.
درختان گلابی بالغ بزرگ هستند و در مدت زمان کوتاهی میوه‌هاوجود نهالستانهای بسیار و عرضه‌ی نهال با قیمت‌های مختلف و سنین مختلف نهال این سوال را در ذهن باغداران ایجاد می‌کند که آیا تفاوتی بین کیفیت نهال دوساله و یا نهال با سن بیشتر تا 5 سال وجود دارد؟
اگر تفاوتی وجود دارد کدام یک بهتر است؟ آیا بهتر است نهال با سن کم بکاریم یا نهال مسن‌تر؟ آیا این موضوع درست است که نهال با سن بیشتر زود تر به باردهی می‌رسد یا خیر؟ و یا چه عواملی سبب می‌شود که کاشت نهال در یکی دو سال اول با شکست مواجه شده و نهال خشک شود؟
در این نوشتار قصد داریم به بررسی پاسخ پرسشهای ذکر شده بپردازیم پس اگر یکی یا همه‌ی این پرسشها در ذهن شما نیز نقش بسته است تا انتهای مقاله با ما باشید.
تاثیر سن نهال بر موفقیت استقرار نهال در زمین اصلی:
یکی از فاکتورهای مهم موثر بر میزان گیرایی نهال سن نهال کاشته شده است، اما سن نهال با تاثیر بر چه مواردی می‌تواند عامل موثر برگیرایی نهال تازه کاشته شده باشد؟ در ادامه به بررسی این موارد خواهیم پرداخت:
-
پیچیدگی و در هم تنیدگی ریشه ها:
نهال یک ساله دارای ریشه‌ی ساده و ظریف است و نهال دو ساله تعداد کمی انشعابات فرعی در ریشه‌ی خود ایجاد کرده اما با گذشت زمان و با رسیدن سن نهال به بیشتر از سه سال ریشه‌ی نهال دارای حجم زیاد و انشعابات و در هم تنیدگی زیاد خواهد شد، این موضوع مشکلاتی را در زمان کاشت نهال و یا پس از آن به وجود می‌آورد:
مشکل اول:
ریشه‌ای که حجیم و در هم تنیده شده باشد احتمال بیشتری برای صدمه دیدن آن در زمان انتقال به چاله وجود دارد و در زمان جابجایی و انتقال به چاله در صورت بروز زخم و یا مشکل در ریشه تشخیص محل آسیب دیده و هرس کردن آن بسیار سخت خواهد بود، در بسیاری از موارد ممکن است آسیب وارد شده به ریشه به چشم نیاید و نهال با ریشه‌ی آسیب دیده کاشته شود و همین امر سبب خشک شدن نهال در سال اول پس از کاشت خواهد شد.
مشکل دوم:
ریشه‌ی ساده و ظریف نهال یک ساله و یا دو ساله شانس استقرار بیشتری در محل جدید نسبت به ریشه‌ی نهال سه سال به بالا تا پنج ساله دارد، چرا که ریشه‌ی حجیم تا زمانی که بخواهد خود را به محیط جدید وفق دهد و به خوبی مستقر شود مدت زمان بیشتری احتیاج داشته و در صورتیکه نهال با سن بالا در اواخر زمستان و یا اوایل بهار کاشته شود وضع بدتر نیز می‌شود چرا که در یکی دو ماه اول پس از کاشت نهال درخت با فصل گرما مواجه شده و ریشه‌ای که به خوبی مستقر نشده نمی‌تواند آب و مواد غذایی را به خوبی دریافت کند و همین امر سبب خشک شدن نهال در سال اول پس از کاشت می‌شود.
تاثیر دیگری که سن نهال در استقرار نهال در سال اول پس از کاشت دارد سرعت رشد و گسترش طوقه و یقه است، نهال یک ساله به خوبی و با سرعت می‌تواند طوقه و یقه‌ی خود را در محل جدید رشد داده و این امر به استقرار نهال تازه کاشته شده کمک زیادی می‌کند اما در مورد نهال بالاتر از دو سال و نهال پنج ساله متاسفانه گسترش طوقه و یقه در نهالستان سپری شده و زمانی که به محل جدید منتقل می‌شود گسترش این ناحیه نمی‌تواند به استقرار درخت کمک کند چرا که در زمین اصلی به سرعت نمی‌تواند طوقه و یقه‌ی خود را گسترش دهد.
- درگیری به آفات و بیماریها:
زمانی که نهال در نهالستان پیوند می‌خورد به مرور زمان در محل نهالستان و در مجاور با انواع و اقسام نهالهای حساس و نامقاوم است و احتمال دارد به آفات و یا بیماریهایی در طی سالهای قبل از بلوغ آلوده شود، به خاطر اینکه نهال سالهای بیشتری در نهالستان مانده باشد احتمال آلودگی پنهان و آشکار نهال به آلودگی‌ها بالا می‌رود و احتمال انتقال نهال آلوده به باغ افزایش پیدا می‌کند.
در صورتی که با انتخاب نهال یک ساله و دو ساله این احتمال به شدت کاهش پیدا کرده و همین امر سبب کاهش گیرایی نهال می‌شود.
نهالی که بیشتر از دو سال سن داشته باشد دارای شاخ و برگهای بیشتری بوده و در زمان انتقال با توجه به تنشی که به ریشه‌ی حجیم آن وارد می‌شود ریشه توانایی تامین آب و مواد غذایی کافی برای شاخ و برگ گسترده‌ی نهال چند ساله را نداشته و سبب خشک شدن نهال می‌شود.
- حفر چاله با توجه به سن نهال:
در صورتی که نهال با سن بالا را انتخاب کرده باشید طبیعتا با توجه به حجم ریشه باید چاله‌ای حجیم‌تر داشته باشید اما باغدارانی که نهال بالاتر از دو ساله خریداری می‌کنند به این موضوع توجه نکرده و کافی نبودن حجم چاله می‌تواند منجر به خشک شدن نهال در سال اول پس از کاشت شود.
- تاثیر سن نهال در زمان شروع باردهی:
برخی از باغداران گمان می‌کنند چنانچه نهال با سن بالاتر را در زمین خود بکارند به دلیل طی کردن سالهای رویشی قبل از بلوغ در نهالستان پس از کاشت نهال در زمین اصلی زودتر به بلوغ باردهی و شروع باردهی خواهند رسید در صورتی که دیدید کاشت نهال با سن بالاتر چه تاثیرات منفی در پی خواهد داشت و نتیجه را عکس خواهد کرد.
از طرفی نهال با سن بالا به دلیل استقرار دیر هنگام حتی در صورتی که خشک نشود دیرتر به باردهی خواهد رسید، لازم به ذکر است که ارقام تجاری درختان میوه که در نهالستانهای معتبر به صورت پیوندی تولید می‌شوند همگی زود بازده بوده و در یک الی دو سال اول پس از کاشت نهال باردهی خود را آغاز می‌کنند و این در صورتی است که نهال جوان تا حداکثر دو ساله کاشته شود و در صورتی که این نهال با سن بیشتر به زمین انتقال داده شود تاثیر آن عکس بوده و خیلی دیر باردهی خود را آغاز می‌کند.
تشخیص سن نهال از روی ظاهر نهال:
در بخش پیشین و در قسمت اهمیت حجم صحیح چاله دریافتید در صورتیکه چاله با حجم متناسب با حجم ریشه حفر نشود چه تاثیر مخربی می‌تواند داشته باشد، مساله‌ای که اینجا پیش می‌آید این است که ممکن است شما مرحله‌ی آماده سازی زمین و حفر چاله را متناسب با دو ساله انجام داده باشید چرا که می‌دانید استقرار نهال یک ساله و دو ساله در زمین بهتر است اما زمانی که به نهالستان مراجعه کرده و خرید می‌کنید نمی‌توانید متوجه شوید که آیا این نهال واقعا دوساله است یا سن بیشتری دارد.
در این بخش می‌خواهیم راهنماییهای لازم برای تعیین سن نهال از روی ظاهر به شما بدهیم تا با خرید نهال با سن بیشت به جای سن پایین به سرمایه‌ی خود خسارت نزنید.
ویژگیهای نهال یک ساله:
رنگ تنه و ریشه نهال یک ساله روشن بوده و ریشه و تنه هیچکدام دارای انشعابات فرعی زیاد نیستند، تنه صاف بوده و از محل پیوند به بعد دارای یک شاخه‌ی اصلی صاف و با شاخه‌های فرعی بسیار کم و یا بدون شاخه‌ی فرعی است، قطر تنه و یقه بسیار کم بوده و این نهال آماده‌ی انتقال به زمین اصلی است تا در آنجا شروع به گسترده طوقه و یقه‌ی خود کند.
ویژگیهای نهال دو ساله:
رنگ پوست تنه و همینطور ریشه در نهال دو ساله تیره تر از نهال یک ساله است، تنه و یقه قطر بیشتری داشته اما باز هم نهال دو ساله به عنوان نهال ظریف شناخته می‌شود، ضخیم‌تر شدن پوست تنه در نهال دو ساله سبب می‌شود در حین جابجایی صدمه‌ی کمتری دیده و در نهایت میزان آلودگی به بیمارگرها در ناحیه‌ی طوقه و ریشه کمتر خواهد بود و در آخر ریشه‌ی نهال دو ساله دارای پیچیدگی و انشعابات بیشتری نسبت به نهال یکساله است ولی نقدر زیاد نیست که استقرار موفقیت آمیزی نداشته باشد.
ویژگیهای نهال چند ساله:
در نهال چند ساله یعنی نهال بیشتر از دو سال طوقه و یقه گسترش زیادی پیدا کرده است، ریشه حجیم و در هم تنیده بوده و تنه درخت رشد بیشتر از 50 سانتی متر و تا بیشر از یک متر دارند، شاخه‌ها دارای انشعابات فرعی زیادی است و گسترده شده است و به همین دلیل تبخیر و تعرق نهال در سال اول پس از کاشت خواهد شد و تاثیر زیادی در خشک شدن نهال دارد.
فاکتورهای موثر در خشک شدن نهال پس از انتقال به زمین اصلی:
دانستید که سن نهال تاثیر بسزایی در درصد موفقیت استقرار نهال پس از کاشت در زمین اصلی دارد اما در میزان موفقیت کاشت نهال عوامل دیگری نیز دخیل هستند که عدم توجه به آنها سبب خشک شدن نهال پس از کاشت می‌شود، در این قسمت به آنها اشاره خواهیم کرد.
درصد بالای وجود عوامل بیمارگر ریشه و طوقه در زمینی که نهال در آن کاشته می‌شود سبب می‌شود نهالی که در سن یک الی دو سالگی کاشته شده و در ناحیه‌ی طوقه و ریشه ضعیف است به سرعت تحت تاثیر قرار گرفته و از بین برود.
بیماری پوسیدگی فایتوفتورایی:
شبه قارچ فایتوفتورا شبه قارچی است که با تولید زئوسپور همراه با آب آبیاری منتقل شده از قسمت آلوده وارد قسمتهای سالم خاک می‌شود، این بیماری که می‌تواند قبل از کاشت نهال به دلیل سابقه‌ی کاشت در زمین وجود داشته باشد و یا همراه با نهال آلوده وارد باغ شود به سرعت در باغ فرا گیر شده و به دلیل حساسیت نهال با سن کم به ویژه نهالهای یک ساله طوقه و ریشه درگیر شده و درخت در همان یکی دو سال اول پس از کاشت خشک می‌شود.
اینجاست که به اهمیت دو فاکتور خرید نهال سالم و گواهی شده و همینطور انجام آزمایش گیاهپزشکی از خاک زمین قبل از کاشت نهال پی می‌بریم، در زمینهایی که قبل از احداث باغ به زراعتهایی مانند سبزیجات و صیفی جات اختصاص داشته است حتما باید قبل از کاشت نهال در رابطه با آلودگی به این عامل بیمارگر خاک را باید مورد آزمایش گیاهپزشکی قرار داد و در صورت تایید آلودگی نسبت به کنترل بیمارگر در خاک اقدامات لازم را انجام داد.