ویتیلیگو (vitiligo) نوعی بیماری خود ایمنی است که ابتلا به آن باعث از بین رفتن رنگ پوست می شود. نکته جالب درباره این بیماری آن است که اگر بخشی از بدن که دارای مو است، دچار ویتیلیگو شود، ممکن است موهای آن بخش نیز سفید شوند. ویتیلیگو زمانی اتفاق می افتد که ملانوسیت ها (سلول های پوستی که ملانین تولید می کنند) توسط سیستم ایمنی بدن از بین می رود. ملانین ماده شیمیایی است که به پوست رنگ یا رنگدانه می دهد.
علت از دست دادن رنگ پوست و مو در بیماری ویتیلیگو هنوز یک معما است. ما می دانیم که ویتیلیگو مسری یا کشنده نیست. اما قطعا باعث تغییر زندگی فرد مبتلا می شود. ممکن است فرد اعتماد به نفس پایین یداشته باشد و دیگر نخواهد با دوستان خود در ارتباط باشد. فرد بیمار ممکن است به افسردگی دچار شود. بیشتر افرادی که برای درمان ویتیلیگو اقدام نمی کنند، تا آخر عمر ویتیلیگو را دارند، در نتیجه دانستن راهکارهایی برای مقابله با آن و مراجعه به برای تشخیص دقیق بیماری مهم است. یک راهکار مقابله ای که به بسیاری از افراد کمک می کند، یادگیری همه نکات و جزئیاتی است که در ادامه در مورد ویتیلیگو بیان می کنیم.
علائم اصلی ویتیلیگو
کسانی که به ویتیلیگو مبتلا می شوند در نواحی بیماری، رنگ پوست آن ها تغییر می کند و کاملا سفید می شود. افراد مبتلا به ویتیلیگو معمولا احساس سلامتی می کنند. تعداد کمی از افرادی که به این بیماری دچار هستند احساس خارش و یا درد می کنند.
ویلیتیگو می تواند موجب رخ دادن علائم روانی مثل کم شدن اعتماد به نفس و افسردگی شود که درمان آن دشوار می باشد و نیاز به درمان های تخصصی دارد. برخی دیگر از علائم ظاهری پیسی یا ویتیلیگو عبارتند از:
- از بین رفتن تکه تکه رنگ پوست که معمولاً ابتدا در دست ها، صورت و نواحی اطراف بدن و اندام تناسلی ظاهر می شود.
- از دست دادن رنگ در بافت هایی که داخل دهان و بینی شما قرار دارند (غشاهای مخاطی)
- سفیدی زودرس موهای سر، مژه ها، ابروها یا ریش
انواع مختلف ویتیلیگو بر اساس میزان درگیری پوست
بسته به نوع آن، ویتیلیگو ممکن است بر نواحی مختلفی از بدن فرد مبتلا تأثیر بگذارد:
- تقریباً تمامی سطوح پوست: در این نوع که ویتیلیگوی جهانی نامیده می شود، تغییر رنگ تقریباً در تمام سطوح پوست رخ می دهد.
- بسیاری از اعضای بدن: در این نوع متداول که ویتیلیگو تعمیم یافته نامیده می شود، تکه های تغییر رنگ یافته اغلب بر روی اعضای بدن مربوطه (به طور متقارن) به طور مشابه رشد می کنند.
- فقط یک طرف یا بخشی از بدن: این نوع، ویتیلیگو سگمنتال نامیده می شود، معمولا در سنین جوانی اتفاق می افتد، برای یک یا دو سال پیشرفت کرده و سپس متوقف می شود.
- یک یا فقط چند قسمت از بدن: به این نوع ویتیلیگو موضعی (کانونی) گفته می شود.
- صورت و دست ها: در این نوع که ویتیلیگو آکروفاسیال نامیده می شود، پوست آسیب دیده در صورت و دست ها و اطراف بدن مانند چشم، بینی و گوش دیده می شود.
پیش بینی چگونگی پیشرفت بیماری دشوار است. گاهی اوقات لکه ها بدون درمان متوقف می شوند. در بیشتر موارد، از دست رفتگی رنگدانه ها گسترش می یابد و در نهایت بیشتر پوست شما را درگیر می کند. گاهی اوقات، پوست رنگ خود را باز می یابد.
چه عواملی باعث ایجاد ویتیلیگو می شود؟
اگر چه علل ایجاد ویتیلیگو به طور کامل شناخته نشده است، اما تعدادی نظریه وجود دارد. بر اساس این نظریه ها، دلایل اصلی ابتلای افراد به ویتیلیگو عبارتند از:
- اختلال خود ایمنی: سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا ممکن است پادتن هایی ایجاد کند که ملانوسیت ها را از بین می برد.
- عوامل ژنتیکی: عوامل خاصی که ممکن است احتمال ابتلا به ویتیلیگو را افزایش دهند، می توانند به ارث برسند. حدود 30٪ موارد ویتیلیگو در خانواده ها نیز وجود دارد.
- عوامل نوروژنیک: ماده ای ممکن است در انتهای عصب پوست آزاد شود، که برای ملانوسیت ها سمی است.
- خود تخریبی: نقص در ملانوسیت ها باعث می شود که آن ها خود را از بین ببرند.
- استرس زیاد: شاید تا کنون نمی دانستید ولی استرس و اضطراب شدید به عنوان یکی از عوامل نادر بروز نشانه های ویتیلیگو شناخته می شود.
- آفتاب سوختگی شدید: قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش نور خورشید می تواند باعث بروز لکه های سفید روی پوست یا همان پیسی شود. در صورتی که همواره در معرض نور آفتاب قرار می گیرید، حتما با یک متخصص پوست درباره انتخاب یک کرم ضد آفتاب خوب مشورت کنید.
شاید برایتان جالب باشد بدانید که:
ویتیلیگو ممکن است در اثر برخی حوادث مانند استرس ایجاد شود. از آنجا که به نظر می رسد هیچ یک از این توضیحات به طور کامل شرایط افراد را در بر نمی گیرد، ممکن است ترکیبی از این عوامل مسئول ایجاد ویتیلیگو در فرد باشد.
تشخیص ویتیلیگو توسط بهترین دکتر پوست
اگر بهترين دكتر پوست شما را مشکوک به ویتیلیگو تشخیص بدهد، ممکن است اقدامات زیر را به انجام برساند:
- سابقه پزشکی شما را بررسی کند و از شما سوالات خاصی بپرسد. مانند اینکه ایا فردی در خانواده شما سابقه ابتلا به ویتیلیگو را دارد.
- پوست آسیب دیده را با دقت بررسی کند.
- همچنین ممکن است برای بررسی سلامت غده تیروئید به آزمایش خون نیاز داشته باشید. افرادی که ویتیلیگو دارند اغلب به بیماری تیروئید نیز مبتلا هستند.
بهترین روش های درمان ویتیلیگو
اگر ویتیلیگو دارید و می خواهید آن را درمان کنید، باید گزینه های درمانی را با یک متخصص پوست بررسی کنید. گزینه های درمانی زیادی وجود دارد و هدف اکثر آن ها بازگرداندن رنگ از دست رفته پوست است. نوع درمانی که برای شما مناسب باشد، به اولویت، سلامت کلی، سن و محل ویتیلیگو در بدن بستگی دارد. برخی افراد ترجیح می دهند ویتیلیگو را درمان نکنند. به گفته بهترین دکتر پوست برای درمان ویتیلیگو در تهران، روش های مرسوم درمان ویتیلیگو در ایران عبارتند از:
بهره گیری از داروهای موضعی درمان ویتیلیگو
چندین داروی موضعی مختلف (که روی پوست استفاده می شود) می تواند به پوست شما رنگ دهد. متداول ترین دارویی که تجویز می شود کورتیکواستروئید قوی یا فوق العاده قوی است که باید آن را روی پوست خود استفاده کنید. تقریبا 45٪ بیماران پس از 4 تا 6 ماه حداقل مقداری از رنگ پوست را به دست می آورند. ممکن است لازم باشد کورتیکواستروئیدی که روی پوست خود می زنید را با داروی دیگری ترکیب کنید تا نتایج بهتری حاصل شود. این گزینه در افرادی که پوست تیره دارند، بهتر نتیجه می دهد.
نور و لیزر درمانی ویتیلیگو
در این روش از نور برای بازگرداندن رنگ به پوست استفاده می شود. از جعبه های نور برای درمان ویتیلیگو گسترده و از لیزر برای درمان یک ناحیه کوچک استفاده می شود. بهره گیری از لیزر برای درمان ویتیلیگو بهترین نتیجه را روی صورت دارد و برای اکثر از بیماران موثر است. حدود 70٪ بیماران نتایج دلخواه خود از درمان ویتیلیگو را با لیزر مشاهده می کنند. درمان ویتیلیگو با لیزر ممکن است با درمان دیگری مانند کورتیکواستروئید که روی پوست خود استفاده می کنید، ترکیب شود. خوب است بدانید که امروزه درمان ویتیلیگو در تهران به کمک لیزرهای پیشرفته اگزایمر قابل انجام و دارای استانداردهای جهانی است.
جراحی درمان ویتیلیگو
هنگامی که لیزر درمانی و دارو برای رفع ویتیلیگو موثر نباشد، دکتر پوست ممکن است انجام جراحی را به شما پیشنهاد کند. درمان ویتیلیگو با جراحی باید حتما توسط یک متخصص پوست و مو انجام شود. انجام جراحی ویتیلیگو برای بزرگسالانی که بیماری ویتیلیگوی آن ها حداقل 6 ماه ثابت بوده (تغییر نکرده است) امکان پذیر است. روش های جراحی متعددی در دسترس است و می تواند برای 90 تا 95 درصد بیماران موثر باشد. انواع جراحی که برای درمان ویتیلیگو انجام می شوند، عبارتند از عمل پیوند پوست، سلول درمانی و پانچ گرافت.
درمان های غیر متعارف ویتیلیگو
استفاده از برخی از ویتامین ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه و آنزیم ها برای بازگرداندن رنگ پوست در افرادی که دارای ویتیلیگو هستند، گزارش شده است. بیشتر این موارد مطالعه قرار نگرفته اند، بنابراین هیچ مدرکی برای حمایت از این روش های درمانی و هیچ گونه آگاهی ای از عوارض جانبی احتمالی وجود ندارد.