بررسی تابلوی معاملات و تحلیل بنیادی گروه فولادسازی

آسیب‌های محیطی کارخانه های صنعت فلزات

دانیال زاده معتقد است کارخانه‌های صنعتی علاوه بر اثرات مثبتی که بر اقتصاد کشور دارند، اما آسیب‌های زیست‌محیطی فراوانی نیز با خود به همراه دارند. این کارخانه‌ها از بزرگترین منابع آلوده‌کننده محیط هستند که سالانه مقدار زیادی گاز کربن‌ دی‌ اکسید را وارد محیط می‌کنند. حتی روش‌های تولیدی متفاوتی که کارخانه‌ها به‌کار می‌برند، میزان آلودگی‌ متفاوتی تولید می‌کند. برای مثال استفاده از کوره بلند نسبت به روش احیای مستقیم، کربن دی اکسید بیشتری تولید می‌کند.

از دیگر معایب این کارخانه‌ها مصرف بالای انرژی است. برای مثال در برخی از روش‌های تولید فولاد از کک استفاده می‌شود اما در برخی روش‌ها از گاز طبیعی. حتی کیفیت مواد اولیه مورد ‌استفاده، نوع فولادی که قصد تولید آن را داریم و حتی فناوری‌هایی که شرکت‌ها استفاده می‌کنند نیز بر میزان آلاینده‌ها تاثیر مستقیم دارد.

در بخش قبل گفتیم که نزدیکی به دریا می‌تواند منجر‌به کاهش بهای تمام‌شده کالای تولید شده بشود. اما شرکت‌های مجاور دریا از آب آن به‌منظور خنک‌کردن تجهیزات، کوره‌ها، محصولات و… استفاده می‌کنند. اما این نزدیک بودن کارخانه‌ها به دریا و استفاده از آب دریا به‌منظور خنک کردن باعث آلوده شدن آب دریاها می‌شود. پساب‌های صنعتی نیز نقش فراوانی در آلودگی منطقه دارند. علاوه‌بر آن CO ،NOx SOx و ذرات معلق مهمترین آلاینده‌های صنعت تولید آهن و فولاد هستند. همچنین با بررسی خاک مناطقی که این شرکت‌ها در آن احداث شده‌اند، آلودگی‌‌هایی نظیر فلزات سنگین مثل سرب، روی و… مشاهده می‌شود.

مهم‌ترین شرکت‌های تولید‌کننده صنعت فولاد ایران

اولین اقدام‌ها برای راه‌اندازی صنعت فولاد در ایران به سال ۱۳۰۶ باز می‌گردد که متاسفانه در آن زمان وقوع جنگ جهانی دوم مانع از رشد و گسترش این صنعت در ایران شد. در سال ۱۳۴۲ توافقنامه‌ای بین ایران و سوئد مبنی بر احداث کارخانه فولاد در خوزستان بسته شد. پس از آن بخش دولتی شروع به فعالیت کرد و به‌تدریج واحدها و شرکت‌های مختلفی را در زمینه تولید فولاد احداث کرد. مهم‌ترین شرکت‌های تولید کننده فولاد در ایران سه شرکت فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان و شرکت فولاد خوزستان هستند که بیش از ۷۰ درصد فولاد مورد نیاز کشور توسط این سه شرکت تامین می‌شود.

شرکت فولاد مبارکه اصفهان

شرکت فولاد مبارکه اصفهان با وسعتی به اندازه ۳۵ کیلومتر مربع یکی از بزرگ‌ترین واحدهای صنعتی ایران است که در سال ۱۳۷۰ شروع به فعالیت کرد. این شرکت از زیرمجموعه‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن ایران به‌حساب‌می‌آید که فعالیت‌های مختلفی در زمینه‌های فنی، سرمایه‌گذاری و بازرگانی انجام می‌دهد.

مهم‌ترین محصولات تولیدی این شرکت شامل تولید کلاف‌های اسید‌شویی، کلاف نوار باریک، کلاف ورق‌های گرم و سرد است. از این محصولات در صنایع مختلف نظیر خودرو‌سازی، لوله‌سازی، تولید لوازم خانگی، تجهیزات فلزی سبک و سنگین و… استفاده می‌شود.

شرکت فولاد مبارکه اصفهان از روش احیای مستقیم جهت تولید محصولاتش استفاده می‌کند و انرژی مورد نیاز برای انجام فعالیت‌های شرکت از طریق گاز تامین می‌شود.

شرکت ذوب‌آهن اصفهان

شرکت ذوب‌آهن اصفهان نخستین کارخانه تولید‌کننده مقاطع فولادی ساختمانی و صنعتی است. این کارخانه در سال ۱۳۴۴ تاسیس شد و تاکنون در پروژه‌هایی مانند ساخت برج میلاد تهران، احداث سد، مترو و… همکاری داشته است. مهم‌ترین و عمده‌ترین محصولی که توسط این شرکت تامین می‌شود، تیر‌آهن است. این شرکت در کنار تولید تیر‌آهن محصولاتی نظیر میلگرد نیز تولید می‌کند. این شرکت برای تولید محصولات خود از کوره‌های بلند و برای تامین انرژی از کک استفاده می‌کند.

شرکت فولاد خوزستان

شرکت فولاد خوزستان در سال ۱۳۶۸ به‌عنوان نخستین مجتمع تولید فولاد از طریق روش احیای مستقیم و کوره قوس الکتریکی بود. این شرکت دارای چند کارخانه اصلی و چند کارخانه جانبی است که کارهایی متفاوت از هم می‌کنند. این شرکت بزرگترین عرضه کننده شمش فولاد و دومین قطب تولید کننده فولاد خام در کشور است. شرکت فولاد خوزستان توانسته به درجه‌ای از خودکفایی برسد و با استفاده از ماشین‌های ریخته‌گری، فولاد مذاب را به تختال و شمش تبدیل کند. از محصولات این شرکت می‌توان به اسلب، بلوم و بیلت اشاره کرد.

آشنایی با شرکت‌های بورسی صنعت فولاد

در مجموع معاملات سهام ۲۰ شرکت فعال در حوزه فولادسازی و تولید محصولات فولادی در گروه فلزات اساسی و در تابلوهای مختلف بورس و فرابورس انجام می‌شود. در این میان می‌توان به بزرگترین مجتمع‌های تولید فولاد کشور یعنی فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان، فولاد خوزستان، فولاد خراسان و شرکت‌هایی کوچکتری مثل صنایع فولاد آلیاژی یزد اشاره کرد. در این مقاله برای ایجاد درکی بهتر نسبت به شرایط این گروه، از میان ۲۰ شرکت مذکور، ۱۲ شرکت را در حوزه تولید فولاد (محصولات اولیه) و ۸ شرکت را در حوزه تولید محصولات فولادی (محصولات نهایی) طبقه‌بندی کرده‌ایم

بررسی تابلوی معاملات و تحلیل بنیادی گروه فولادسازی

از مجموع ۲۰ نماد پذیرفته شده تولید فولاد و محصولات فولادی در گروه فلزات اساسی، معاملات ۱۲ نماد در تابلوهای مختلف بورس، ۴ نماد در بازار اول و دوم فرابورس، یک نماد در تابلوی نارنجی بازار پایه، دو نماد در تابلوی قرمز بازار پایه و یک نماد نیز در بازار شرکت‌های کوچک و متوسط فرابورس صورت می‌گیرد.

در جدول زیر وضعیت تابلوی معاملات تمامی شرکت‌های فعال در حوزه تولید فولاد حاضر در بورس را مشاهده می‌کنید. ستون‌های اول بیانگر نماد و نام شرکت، و سپس تعداد سهام، قیمت پایانی و ارزش بازار این شرکت‌ها می‌باشند. حرف B در برابر تعداد سهام بیانگر میلیارد و حرف M بیانگر میلیون است. (توجه کنید که جدول زیر تنها مربوط به اطلاعات نمادها در پایان روز معاملاتی یکشنبه 24 مرداد 1400 می‌باشد.)

شرکت‌های فولادسازی نماد نام شرکت تعداد سهام قیمت پایانی ارزش بازار تابلو درصد فولاد فولاد مبارکه اصفهان 293 B 12330 3612690 B بازار اول بورس 54.13% فخوز فولاد خوزستان 50 B 18050 902500 B بازار اول بورس 13.52% هرمز فولاد هرمزگان جنوب 25 B 18737 468425 B بازار دوم فرابورس 7.02%   کاوه فولاد کاوه جنوب کیش 15 B 21290 319350 B بازار دوم بورس 4.79%   فخاس فولاد خراسان 11.9 B 26810 319039 B بازار اول بورس 4.78% ذوب سهامی ذوب آهن اصفهان 61.504 B 4502 276888.931 B بازار دوم فرابورس 4.15% فولاژ فولاد آلیاژی ایران 12 B 19140 228480 B بازار اول بورس 3.42% ارفع شرکت آهن و فولاد ارفع 12 B 17693 212316 B بازار دوم فرابورس 3.18% کویر فولاد سپید فراب کویر 10.8 B 14410 155628 B بازار دوم بورس 2.33% فوکا فولاد کاویان 5.975 B 17099 102161.834 B بازار پایه نارنجی فرابورس 1.53% فجر فولاد امیرکبیر کاشان 2.458 B 29120 71576.96 B بازار دوم بورس 1.07% فولای صنایع فولاد آلیاژی یزد 268 M 20641 5531.788 B بازار اول فرابورس 0.08% مجموع 6674586.513 B 100%

در بخش تولید محصولات فولادی، معاملات مجموعا ۸ شرکت با ارزش بازار حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان در تابلوهای مختلف بورس و فرابورس در حال انجام است. در این بین شرکت نورد و لوله اهواز با ارزش بازار 4200 میلیارد تومانی سهم 24% از ارزش کل مجموع این شرکت‌ها را به خود اختصاص داده است. البته توجه کنید که معاملات این نماد در تابلوی نارنجی بازار پایه صورت می‌گیرد و سرمایه‎گذاران حتما باید به این موضوع توجه کنند.

شرکت‌های تولید کننده محصولات فولادی
نماد	نام شرکت	تعداد سهام	قیمت پایانی	ارزش بازار	تابلو	درصد
فاهواز	نورد و لوله اهواز	5.649 B	7458	42130.242 B	بازار پایه قرمزفرابورس	23.68%
فپنتا	سپنتا	54.173 M	545990	29577.807 B	بازار دوم بورس	16.63%
فسپا	گروه صنعتی سپاهان	650 M	45050	29282.5 B	بازار دوم بورس	16.46%
فنورد	نورد و قطعات فولادی	144 M	201470	29011.68 B	بازار دوم بورس	16.31%
فسازان	غلتک سازان سپاهان	600 M	32260	19356 B	بازار دوم بورس	10.88%
فسدید	لوله و تجهیزات سدید	97.8 M	109415	10700.787 B	بازار پایه قرمز فرابورس	6.01%
فماک	ماداکتو استیل کرد	405 M	22900	9274.5 B	شرکت های کوچک و متوسط فرابورس	5.21%
فلوله	لوله و ماشین سازی ایران	6.7 B	1280	8576 B	بازار دوم بورس	4.82%
مجموع	177909.516 B		100%

بررسی حاشیه سود و کاربرد آن در تحلیل بنیادی گروه فولادسازی

دو جدول زیر میزان سود سازی هر یک از شرکت‌های فولادسازی و تولید محصولات فولادی فعال در بورس در ۵ سال اخیر به همراه حاشیه سود آن‌ها را نمایش می‌دهند. مجموعا از ۲۰ شرکت فعال در گروه فولاد سازی، ۱۳ شرکت سودسازی مناسبی داشته‌اند.

در این بین عملکرد دو شرکت فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با میانگین حاشیه سود 40.72% و فولاد خوزستان (فخوز) با میانگین حاشیه سود 24.22%  بسیار مناسب بوده است. شرکت‌های فولاد کاویان (فوکا)، نورد و لوله اهواز (فاهواز) و لوله و تجهیزات سدید (فسدید) و از جمله شرکت‌های زیان‌ده این گروه بوده و عملگرد خوبی به لحاظ بنیادی نداشته‌اند. سهامی ذوب‌آهن اصفهان (ذوب) که از شرکت‌های پر حاشیه و مورد علاقه سرمایه‌گذاران نیز هست، در سال‌های اخیر همواره عملکرد پر نوسانی داشته است.

شرکت‌های فولادسازی	سود هر سهم به صورت تعدیل شده	حاشیه سود
نماد	نام شرکت	Eps95	Eps96	Eps97	Eps98	Eps99	95	96	97	98	99	میانگین 5ساله
فولاد	فولاد مبارکه اصفهان	277	804	941	708	1306	14.1%	35.1%	55.2%	40.9%	58.3%	40.72%
فخوز	فولاد خوزستان	447	1125	1656	1753	2233	13.0%	23.4%	27.9%	21.8%	35.0%	24.22%
هرمز	فولاد هرمزگان جنوب	110-	252	1096	600	2081	10.8%-	13.7%	44.1%	24.4%	38.6%	22%
کاوه	فولاد کاوه جنوب کیش	13	228	859	648	2295	1.0%	8.4%	17.8%	18.3%	25.8%	14.26%
فخاس	فولاد خراسان	123	203	471	846	2057	10.1%	9.9%	15.2%	16.5%	34.1%	17.16%
ذوب	ذوب آهن اصفهان	224-	36	136	122	257	23.2%-	1.2%	11.5%	6.8%	8.7%	1%
فولاژ	فولاد آلیاژی ایران	158	227	671	1240	2084	11.9%	11.8%	22.3%	30.0%	41.0%	23.4%
ارفع	آهن و فولاد ارفع	314	893	1110	875	2163	12.1%	20.0%	25.4%	23.1%	37.5%	23.62%
کویر	فولاد سپید فراب کویر	425	342	1610	1288	1503	7.6%	6.3%	16.3%	11.0%	20.4%	12.32%
فوکا	فولاد کاویان	217-	65-	135-	454-	653	45.5%-	7.3%-	26.4%-	104.1%-	17.9%	33.08%-
فجر	فولاد امیرکبیر کاشان	243	416	2065	2111	13568	7.1%	7.7%	20.1%	15.1%	42.2%	18.44%
فولای	صنایع فولاد آلیاژی یزد	61	275-	443	770	3172	11.8%-	5.8%-	5.2%	6.7%	9.7%	0.8%

شرکت‌های تولید محصولات فولادی	سود هر سهم به صورت تعدیل شده	حاشیه سود
نماد	نام شرکت	Eps95	Eps96	Eps97	Eps98	Eps99	95	96	97	98	99	میانگین 5ساله
فاهواز	نورد و لوله اهواز	82-	329-	عدم دسترسی به اطلاعات	50.4%-	131.4%-	عدم دسترسی به اطلاعات	90%-
فپنتا	سپنتا	1302	1086	2008	4120	64961	3.5%	2.9%	11.2%	12.4%	31.6%	12.32%
فسپا	گروه صنعتی سپاهان	249	152	1355	1636	7256	4.7%	2.3%	12.5%	11.5%	33.2%	12.84%
فنورد	نورد و قطعات فولادی	370	1238	420-	4539	21022	2.6%	7.2%	1.6%-	10.1%	20.8%	7.82%
فسازان	غلتک سازان سپاهان	114	264	872	867	2480	3.8%	6.8%	9.0%	9.2%	10.7%	7.9%
فسدید	لوله و تجهیزات سدید	7132-	8025-	10465-	8147-		78.6%-	75.0%-	131.6%-			88.73%-
فماک	ماداکتو استیل کرد	خط تولید به بهره برداری نرسیده	26	57	خط تولید به بهره برداری نرسیده	20.7%	3.9%	12.3%
فلوله	لوله وماشین سازی ایران	28-	144	24	266	26	1.3%-	3.9%	0.96%	0.2%	5.3%	1.81%

هر چند که نوسانات زیادی در میزان حاشیه سود شرکت‌های این گروه دیده می‌شود، اما شاید بتوان میانگین حاشیه سود ۱۰% را برای تحلیل بنیادی گروه فولادسازی و تولید محصولات فولادی در نظر گرفت. البته که این عدد برای هر شرکت متفاوت است و می‌بایست در محاسبات تحلیل بنیادی اعداد دقیق‌تری مد نظر قرار گیرد. اما به طور کلی می‌توان گفت که شرکت‌های با حاشیه سود بالاتر از ۱۰% عملکرد مطلوبی را طی یک دوره مالی داشته‌اند.