صنعت ساخت و ساز امروز در مرحله‌ای قرار دارد بتن نقش بسیار مهمی در آن بازی می‌کند. امروز، صنعت ساخت و ساز به سقف و دیوار خانه‌ها و کارخانه‌ها محدود نمیشود. پل، سد، رمپ فرودگاه، نیوجرسی بزرگراه، سکوی استادیوم و موارد دیگری که احتمالا همین حالا به ذهن شما خطور کرد، همه و همه از بتن ساخته میشوند. مرحله اول از ساخت سازه‌های بتنی، قالب بندی نام دارد. در این مقاله، در مورد قالب بندی بتن، انواع قالب بندی و دستورالعمل‌های آن، نکات مهم در قالب بندی و…، اطلاعاتی را در اختیارتان قرار می‌دهد.
قالب بندی بتن چیست؟
قالب بتن، یک سازه موقتی در صنعت ساخت و ساز است که به منظور شکل دادن به ساختمان مورد نظر، استفاده میشود. هنگام بتن ریزی، وقتی بتن در حالت مایع قرار دارد، درون قالب ریخته میشود و بنابر خاصیت مایعات که در هر ظرفی ریخته شوند، شکل آن را به خود می‌گیرند، به شکلی که مد نظر مهندسان است، در می‌آید.
در قالب بندی بتن، از چوب و فلز استفاده میشود. قالب بندی فلزی در ایران بسیار رایج است. در این نوع قالب‌بندی، سطحی از قالب که با بتن تماس دارد، بسیار صیغلی است و در نهایت، شکل مورد نظر را به سازه می‌دهد.
قالب بسته شده، باید تحمل کافی برای وزن مایع بتن را داشته باشد. یکی از مصالح قالب بندی بتن که باعث استحکام بیشتر و تقویت مقاومت سازه میشود، نام دارد.
به طور کلی، زمانی که بتن استحکام کافی را به دست آورد، قالبها برداشته میشوند. اما در برخی شرایط نیز ممکن است در جای خود باقی بمانند که به آن قالب دائمی گفته میشود.
عمدتاً چوب و فولاد، موادی هستند که بیشتر برای قالب‌بندی بتن استفاده میشوند. مواد دیگری هم هستند که برای کاربردهای تخصصی استفاده میشوند.
صنعت ساخت و ساز، با شروع فناوری مدرن، رشد سریع و قابل توجهی را نشان داده است. امروزه نقشه‌های ساختمانی و طرح‌های سازه‌های بزرگ، با استفاده از نرم افزار ایجاد میشود که سرعت، اثربخشی و ایمنی ساخت و ساز را بهبود می‌دهند و در کنار آن، هزینه‌ها را به میزان قابل توجهی پایین می‌آورند.
قالب بندی سقف و قالب بندی ستون
انواع قالب بندی را بشناسید
پس از آشنایی با قالب بندی بتن نوبت به آن می رسد که انواع قالب بندی را بشناسید. قالب بندی بتن را میتوان از دو نظر دسته‌بندی کرد که عبارت هستند از:
- انواع قالب بندی از نظر جنس قالب
- انواع قالب بندی از نظر کاربرد
انواع قالب بندی از نظر جنس قالب
در این نوع دسته بندی، قالب‌بندی را بر اساس جنس قالبها از یکدیگر جدا میکنند که تقسیم‌بندی زیر را نتیجه می‌دهد:
- قالب بندی چوبی
- قالب بندی فولادی
- قالب بندی آلومینیومی
- قالب بندی تخته سه لا
- قالب بندی پلاسیتکی (پلیمر)
- قالب بندی فایبرگلاس
بیشتر بخوانید:
انواع قالب بندی از نظر کاربرد قالب
در این نوع از دسته بندی قالب ها، برای جدا کردن قالب بندی‌ها نوع کاربردشان را در نظر می‌گیریم که دسته‌های زیر را پیش رویمان قرار می‌دهند:
- قالب بندی سقف
- قالب بندی ستون
- قالب بندی دیوار
- قالب بندی فونداسیون
قالب بندی آلومینیومی
نکات مهم در قالب‌بندی
اگرچه در قالب بندی بتن باید نکات زیادی رعایت شود؛ اما موارد زیر، اصلی‌ترین نکات مهم در قالب بندی است که رعایت آنها، ارکان اصلی یک ساخت و ساز موفق است. در ساخت قالب باید:
- استحکام به قدری باشد که وزن بار مورد نیاز تحمل شود.
- تکیه‌گاه کافی به کار رفته باشد تا قالب شکل خود را حفظ کند.
- اتصالات ضدنشتی باشند.
- از مواد قابل استفاده مجدد، استفاده شود.
- وزن سازه تا حد امکان سبک باشد.
- مراقب بود که در قالب و بتن، اعوجاج به وجود نیاید.
- از ثبات قالبها اطمینان حاصل شود.
بیشتر بخوانید:
دستورالعمل‌های کلی در قالب بندی
-
- قالبها باید کاملاً محکم بوده و بخوبی مهاربندی شده باشند. تعبیه پشت‌بندها و تقویت‌کننده‌های طولی و عرضی به منظور افزایش پایداری و استقامت قالب و داربست ضروری است.
- قالبها باید طوری بهم جفت شوند تا از خارج شدن شیره بتن از درز آنها جلوگیری گردد.
- در مورد قالبهای فلزی باید به تغییرات دما و اختلاف زیاد دما در سطح داخلی قالب و بتن ریخته شده توجه داشت. لازم است این‌گونه قالب ها را در جاهای مناسب و در زیر سایه انبار کرد تا از تابش مستقیم نور خورشید محافظت گردند تا دمای آنها بالا نرود، در اینصورت باید توسط آب‌پاشی دمای آنها کاهش یابد. همچنین پس از بتن‌ریزی نیز باید سطوح خارجی قالب فلزی از تابش مستقیم نور خورشید محافظت شود. همچنین بهتر است تا سطوح خارجی قالبها را با رنگ سفید رنگ‌آمیزی نمود.
- استفاده از قالبهای چوبی ساخته شده با تخته چندلا نسبت به قالبهای فلزی ارجحیت دارد. در مورد این قالبها باید به میزان جذب آب آنها توجه شود. لازم است این قالبها قبل از بتن ریزی کاملاً چرب و روغنکاری شده باشند. در صورتی که مدت زیادی از روغنکاری قالبها گذشته باشد، ممکن است گردوغبار زیادی به خود جذب کرده باشند که لازم است تمیز گردند.
- روغن مصرفی باید باعث تغییر کیفیت سطح بتن نشود.
- روغنکاری قالب برای جلوگیری از اشکالات زیر انجام میشود :
- هنگامی که هوا بین سطح بتن و قالب محبوس میشود، حفره‌های کوچک در سطح تماس در بتن به وجود می‌آید.
- در صورت جذب نامنظم آب بتن توسط قالب، بر سطح بتن رنگ غیر یکنواخت پدید می‌آید.
- در هنگام قالب برداری، جدا شدن قالب از سطح بتن به سختی انجام می‌پذیرد و امکان صدمه خوردن سطح بتن وجود دارد.
- سطوح قالب باید بطور یکنواخت و کامل روغنکاری شود. البته نه آنقدر که از سطوح قالب چکه کند. روغن مصرفی بهتر است دارای ویسکوزیته پایین باشد.
- در مورد قالب بندی و قالب برداری به آبا مراجعه شود.
- باز کردن قالبها با توجه به زمان لازم برای عمل آوری بتن صورت گیرد. لذا لازم است قالبها تا حد امکان سریع‌تر و بدون اینکه خسارتی به بتن وارد آید شل گردند و سپس آب در سطوح نمایان بالایی ریخته شده تا از سطوح جانبی بتن به پایین سرازیر گردد. بویژه در دیوار یا ستون لازم است رطوبت مورد نیاز را از فاصله قالب و بتن (با آزاد کردن قالب) به بتن رسانید تا کیفیت سطحی بتن آسیب نبیند.
- در صورت استفاده از قالب های فلزی توصیه میشود تا در حداقل زمان ممکن باز شوند و عمل‌آوری مرطوب در مورد قطعه اجرا شده ادامه یابد
- قالب چوبی نمی تواند از تبخیر آب جلوگیری کند و در صورت استفاده باید آنها را با پوشش مناسب و مرطوب حفاظت کرد.
- داخل قالبها قبل از بتن‌ریزی باید کاملاً تمیز و عاری از هرگونه مواد زائد باشد. وجود مواد زائد مانند دانه‌های سنگی، ضایعات میلگرد، سیم و میخ قالب بندی، تکه‌های چوب و… باعث اثرات نامطلوب بر روی بتن خواهد شد.
ساخت فونداسیون با قالب بندی فلزی
هنگام انتخاب قالب، توجه به نوع بتن و دمای هوا ضروری است؛ زیرا هر دو، بر فشار اعمال شده روی سازه تأثیر می‌گذارند. همچنین، قالب باید مقاومت لازم را در برابر فشار بتن مایع و خشک شده داشته باشد.
برای جلوگیری از تکان خوردن قالبها در طول مراحل ساخت، سازه به قطعاتی مانند تیرها و تثبیت‌کننده‌ها نیاز دارد. برای اطمینان از کیفیت بالا هنگام کار با بتن، تامین نیروی کار واجد شرایط و نظارت کافی روی آنها ضروری خواهد بود.
میلگرد، سیم نجاری، سیم آرموتوربندی و خاموت، برخی از مصالح قالب بندی به شمار می‌روند. مصالح قالب‌بندی را میتوانید از فروشگاه عمودگستر تهیه کنید.
روش های قالب بندی
در این بخش از مقاله، به انواع و روش های قالب بندی خواهیم پرداخت و هر کدام را به طور مختصر، توضیح خواهیم داد.
قالب بندی چوبی
قالب بندی ستون با استفاده از روش قالب بندی چوبی
چوب، از مصالح قالب‌بندی رایجی است که نه تنها در قالب بندی، بلکه از ابتدای خلقت در زمینه‌های صنعت ساخت و ساز به کار می‌رفته است. استفاده از چوب در قالب بندی، انعطاف پذیری بسیار بالایی به سازه می‌دهد و مزایای زیر را به همراه دارد:
- بستن و بازکردن قالبها آسان است
- سبک وزن است؛ علی الخصوص در مقایسه با انواع قالب بندی فلزی
- کارآمد است. به مهندس و معمار اجازه ساخت سازه بتنی در هر شکل، سایز و وزنی را می‌دهد.
- در پروژه‌های کوچک بسیار مقرون به صرفه است.
با این حال، قبل از استفاده از الوارها باید وضعیت آنها را به دقت بررسی کرد و از عدم وجود موریانه مطمئن شد. قالب چوبی دو محدودیت دارد که باید در نظر گرفته شود: طول عمر کوتاه و زمان‌بر بودن در پروژه‌های بزرگ.
به‌طور کلی، قالبهای چوبی زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که در استراتژی ساخت، حفظ سرمایه اهمیت دارد و یا زمانی که مقاطع بتنی پیچیده، نیاز به قالبهای انعطاف‌پذیر دارند.
قالب بندی تخته سه لا
نوع دیگر از روش‌های قالب‌بندی با استفاده از چوب، قالب بندی با استفاده از تخته سه لا است. البته تخته سه لا اغلب “همراه” با الوار چوبی استفاده میشود. قالب تخته سه لا، دارای خواصی مشابه با قالب چوبی از جمله استحکام، دوام و سبک بودن است.
بیشتر بخوانید:
قالب بندی فلزی (فولاد و آلومینیوم)
قالب بندی فلزی، معمولا هنگامی به کار میرود که در ساخت و ساز خود به مرحله قالب بندی سقف رسیده‌ایم. قالبهای فولادی، به دلیل عمر طولانی و قابلیت چندین بار استفاده، محبوبیت زیادی دارند.
استفاده از قالب بندی فلزی، از جمله قالبهای فولادی، پرهزینه اما برای پروژه‌های متعدد مفید است و زمانی که قصد داریم از قالب خود چندین بار استفاده کنیم، گزینه خوبی هستند. استفاده از فولاد در قالب بندی سقف، بسیار رایج است. در قالب بندی فولادی، از پین و برای اتصال قالبها به یکدیگر استفاده میشود.
برخی از ویژگی‌های اصلی قالبهای فولادی به شرح زیر است:
- قوی و بادوام، با طول عمر بالا
- سطح صافی روی بتن ایجاد می‌کند و باعث زیبایی میشود
- ضدآب است
- از لانه زنبوری شدن بتن پیشگیری می‌کند
- به راحتی نصب و برچیده میشود
- برای سازه‌های منحنی مناسب هستند
قالب بندی سقف با استفاده از قالب آلومینیومی
قالب آلومینیومی، شباهت زیادی به قالب فولادی دارد. تفاوت اصلی در این است که آلومینیوم، چگالی کمتری نسبت به فولاد دارد و این، باعث سبکتر شدن قالب میشود. البته آلومینیوم استحکام کمتری نسبت به فولاد دارد و این موضوع، باید قبل از استفاده از آن در نظر گرفته شود.
قالب پلاستیکی (پلیمر)
این نوع قالب، از پنل‌های به هم پیوسته یا سیستم‌های مدولار با جنس پلاستیک سبک وزن و مقاوم مونتاژ میشود. قالب پلاستیکی، در پروژه‌های کوچک، مانند ساخت مسکن‌های کم‌هزینه، بهترین عملکرد را دارد.
قالبهای پلاستیکی سبک هستند و آنها را میتوان با آب، به خوبی تمیز کرد. با این وجود، این قالبها برای مقاطع بزرگ و استفاده‌های مجدد کاملا مناسب هستند.
اشکال اصلی آن، داشتن انعطاف‌پذیری کمتر نسبت به چوب است؛ زیرا بسیاری از قطعات این نوع قالب بندی، از پیش ساخته شده‌است.
جمع‌بندی
در مقدمه مقاله از وب‌سایت عمودگستر، اهمیت بتن و بری از کاربردهای آن را بیان کردیم. در ادامه، قالب‌بندی را به تفصیل توضیح دادیم و انواع قالب بندی بتن را معرفی کردیم. شرکت عمودگستر قم، با 20 سال تجربه و از سال 1380، به تولید تجهیزات قالب بندی بتن مشغول اسامروزه یکی از فعالیت های مهم در ساخت ساختمان های بتنی، بتن ریزی است و نکته اساسی در بتن ریزی، قالب بندی بتن میباشد که این قالب بندی باعث شکل دهی بتن و سفت شدن آن میشود. انواع قالب بندی بتن بر اساس مصالح مورد استفاده در ساخت آن طبقه بندی میشود که از آنها میتوان به قالب پلای وود و قالب فلزی اشاره نمود. در این مقاله به مطالبی همچون قالب بندی چیست، چه انواعی دارد و ویژگی یک قالب خوب چیست، خواهیم پرداخت.
قالب بندی چیست؟
به سازه ای گفته میشود که بتن یا سایر مواد مشابه در آن ریخته میشود تا پس از گذشت مدتی، سفت گردد. این قالب ها معمولا یا موقت هستند یا دائمی. قالب موقت آن یک قالب قابل استفاده مجدد است که پس از شکل گرفتن بتن و سفت شدن آن، از اطراف بتن برداشته میشود اما قالب دائمی برای همیشه در جای خود باقی میماند و برداشته نمیشود.
ویژگی یک قالب بندی خوب چیست؟
- باید بسیار مستحکم باشد تا در مقابل فشارهای وارده بر آن مقاومت کند.
- اتصالات در قالب باید در برابر نشت دوغاب سیمان محکم باشد.
- قالب باید به گونه ای ساخته شود که بتوان قطعات آن را بدون آسیب زدن به بتن جدا کرد.
- مواد قالب باید ارزان و در دسترس باشد تا برای دفعات بعد نیز بتوان از آن استفاده کرد.
- قالب باید دقیقاً بر روی محل مورد نظر تنظیم شود.
- باید تا حد امکان از وزن بسیار کمی برخوردار باشد.
- مواد قالب نباید در هنگام قرار گرفتن در معرض بتن، تاب بخورد یا آسیب ببیند.
- قالب باید بر روی یک پایه محکم قرار گیرد.
ساخت قالب
ساخت قالب بتن باید توسط متخصصانی مانند بتن ریز، نجار و نجار قالب انجام گردد. قبل از هرگونه ریختن بتن، قالب بتن طراحی و نصب میشود و برای صفحات، پی ها، کف، ستون ها، دیوارها، تیرها و سایر عناصر بتنی استفاده میگردد. قالب باید به منظور ساخنه شدن بتن با كیفیت بالا، تراز بوده و از مقاومت کافی برای تحمل وزن بتن داخل آن برخوردار باشد. به همین دلیل است که برای ساخت قالب باید از متخصصان این حوزه استفاده نمایید تا متحمل پرداخت هزینه های اضافی نگردید.
قالب های بتن را به چند طریق همانند انواع قالب بر اساس جنس ماده و انواع قالب بر اساس اجزای ساختمانی دسته بندی میکنند که در ادامه به این موارد میپردازیم.
انواع قالب بندی بر اساس جنس ماده
قالب چوبی اولین نوع مورد استفاده در صنعت ساختمان است. این قالب در محل مونتاژ میشود و جزو انعطاف پذیرترین انواع قالب محسوب میشود که دارای مزایای زیر است:
- تولید و برداشتن آن بسیار آسان است.
- سبک به شمار میرود مخصوصا زمانی که با قالب فلزی مقایسه میشود.
- برای پروژه های کوچک اقتصادی و مقرون به صرفه به حساب می آید.
قبل از استفاده از این نوع قالب، شرایط آن باید با دقت بررسی شود تا چوب عاری از هرگونه ترک و خوردگی باشد. این نوع قالب البته معایب نیز دارد که به شرح زیر است:
- مدت زمان عمر آن کوتاه است و به سرعت غیر قابل استفاده میشود.
- برای پروژه های بزرگ اصلا مناسب نیست زیرا به شدت وقت گیر است.
به طور کلی، استفاده از قالب های چوبی در مواقعی که هزینه کار کم است و یا در مواردی که مقاطع پیچیده بتنی به قالب انعطاف پذیر نیاز دارد، توصیه میشود.
یکی از قالب های بتن، قالب آجری است که به دلیل هزینه پایین و دردسترس بودن آن مورد استفاده قرار میگیرد. مزایای این نوع قالب در زیر آورده شده است:
- از لحاظ قیمت، بسیار مناسب و ارزان است که این موضوع در استفاده از آن تاثیر بسزایی دارد.
- از دسترسی بسیار آسانی برخوردار است.
- نصب آن نیز بسیار راحت و بی دردسر است.
این نوع قالب معایب بزرگی نیز دارد که باعث کم طرفدار بودن آن شده است. این معایب به شرح زیر است:
- به دلیل نفوذ آب در آن، بسیار آسیب پذیر است.
- استحکام بالایی ندارد و این یک ضعف بزرگ محسوب میشود.
- معمولا بتن ریزی با قالب آجری، باعث برهم خوردن تراز بتن میشود.
در حال حاضر، قالب پلای وود محبوب ترین و پرکاربردترین نوع قالب بتن به شمار میرود و به خاطر ویژگی های فوق العاده آن، اکثریت مشتریان از این نوع قالب برای پروژه های ساختمانی خود استقاده میکنند. برای اطلاعات بیشتر در مورد پلای وود میتوانید به صفحه مراجعه نمایید. این قالب دارای مزایای زیر است:
- استحکام بسیار بالایی دارد و از دوام مطلوبی نیز برخوردار است.
- بتن ساخته شده از این قالب، دارای سطح صاف و صیقلی میباشد.
- این نوع قالب، انعطاف پذیرترین قالب محسوب میشود.
- ضد آب و رطوبت است.
- بسیار سبک است و وزن پایینی دارد.
- نصب کردن و برداشتن آن به راحتی انجام میشود.
- از آن تا 25 مرتبه میتوان استفاده نمود.
مسلما هر یک از انواع قالب در کنار مزایای خود، دارای معایبی نیز میباشد که این معایب به شرح زیر است:
- استحکام بسیار بالایی دارد ولی استحکام آن اندکی کمتر از قالب فولادی است ولی از قالب آلومینیومی مستحکمتر میباشد.
برای و همچنین اطلاع از آخرین قیمت انواع پلای وود میتوانید با کارشناسان مدحت وود تماس بگیرید.
قالب فلزی دارای 2 نوع فولادی و آلومینیومی است. قالب های فلزی دارای مزیت های زیر میباشد:
- از استحکام بالایی برخوردار است و دارای عمر بالایی میباشد.
- پس از اتمام عملیات بتن ریزی، سطح بتن پایانی بسیار صاف و مناسب است.
- ضد آب و رطوبت میباشد.
- نصب و جداکردن این قالب نیز آسان است.
- از این قالب نیز همانند قالب پلای وود میتوان به دفعات استفاده کرد.
قالب های فلزی با داشتن مزایای مناسب، از معایب زیر برخوردار است:
- قالب فلزی بسیار گران و هزینه استفاده از آن سرسام آور است.
- نسبت به انواع دیگر قالب بتن، بسیار سنگینتر میباشد.
تفاوت قالب های فلزی فولادی و آلومینیومی این است که قالب فولادی از قالب آلومینیومی مستحکم است ولی از نظر وزنی، قالب آلومینیومی سبکتر میباشد.
این نوع قالب از پنل های به هم پیوسته یا سیستم های مدولار تشکیل شده از پلاستیک سبک و مقاوم ساخته شده است. قالب های پلاستیکی در پروژه های کوچک متشکل از کارهای تکراری مانند شهرک های مسکونی با هزینه کم عملکرد مناسبی دارند.
قالب پلاستیکی سبک است و می تواند با آب تمیز شود و برای مقاطع بزرگ و استفاده های متعدد مناسب است. ایراد بزرگ آن داشتن انعطاف پذیری کمتر از قالب چوبی و قالب پلای وود است زیرا بسیاری از اجزای تشکیل شده آن، پیش ساخته هستند.
برای مطالعه بیشتر در این مورد میتوانید به سایت مراجعه نمایید.
انواع قالب بندی بر اساس اجزای ساختمانی
قالب های بتن را میتوان علاوه بر جنس ماده به کار رفته در آن، بر اساس اجزای ساختمان نیز دسته بندی نمود:
- قالب بندی دیوار
- قالب بندی تیر
- قالب بندی ستون
- قالب بندی فوندانسیون
- قالب سقف
ترتیب و روش برداشتن قالب
- ابتدا قالب های عمودی برای سکوها، دیوارها و تیر های بزرگ برداشته میشوند زیرا هیچ باری را تحمل نمیکنند.
- پس از آن دال ها و قالب های زیرین برداشته میشوند.
- در آخر نیز تیر ها و پایه های اطمینان، پس از گذشت زمان مجاز برداشته میشوند.
انتخاب قالب مناسب
با توجه به نکات مطرح شده در این مقاله، میتوان به این نتیجه رسید که انتخاب قالب مناسب، بسیار وابسته به نوع پروژه ساختمانی است. به طور مثال برای برخی افراد قیمت نکته بسیار کلیدی میباشد که در این صورت میتوانند از قالب آجری بهره ببرند. البته در حال حاضر با توجه به بررسی تمامی جوانب، قالب پلای وود بسیار بیشتر از بقیه انواع قالب مورد استفاده قرار گرفته است و میتواند نیاز مشتریان را به طور کامل برطرف نماید.
در همین راستا، گروه بازرگانی مدحت وود اقدام به تولید قالب بتن با استفاده از پلای وود نموده است و محصولات خود را با بالاترین کیفیت در اختیار شما مشتریان گرامی قرار میگیرد. پلای وود های مورد استفاده در این نوع قالب، از کشور های روسیه، ترکیه، چین و مالزی وارد شده اند که از بهترین پلای وود های موجود در دنیا میباشند. سیستم های قالب بندی شرکت مدحت وود در چند نوع قالب پلای وود با فریم فلزی، قالب پلای وود با پشت بند تیر چوبی H20 و قالب میز پرنده عرضه میشود که برای دریافت اطلاعات در مورد این محصولات میتوانید به صفحه مراجعه نمایید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی، میتوانید با کارشناسان ما .
ت و پروژه‌های موفق زیادی را در کارنامه خود دارد.
این شرکت، اکنون و به یاری خدا، آماده رفع نیازهای مهندسین محترم و فعالان صنعت ساخت و ساز است. همین حالا، برای دریافت مشاوره و هرگونه خدمات دیگری که در نظر دارید، همین حالا از صفحه ، با تماس بگیرید.