همیشه در مورد بازار بورس ایران و تمامی مفاهیم وابسته به آن مانند افزایش سرمایه باید چند نکته مهم یادتان باشد:
۱- بازار سرمایه‌ای ایران و به‌طورکلی اقتصاد ایران یک اقتصاد تورمی است. یعنی در آن قیمت‌ها بر اساس یک سیستم تورمی مشخص می‌شود.
۲- تورمی بودن بازار سرمایه‌ای مانند بورس عملاً باعث می‌شود جذب سرمایه پیش از این‌که بخواهد به سمت تولید حرکت کند باید صرف پر کردن خلأهای ایجادشده در اقتصاد تورمی شود. تورمی بودن باعث می‌شود که ارزش و قیمت با یکدیگر تفاوت زیادی داشته باشد و جذب سرمایه یا در کلام بهتر افزایش سرمایه معمولاً برای پر کردن این شکاف میان ارزش و قیمت استفاده می‌شود.
۳- قوانین متفاوتی نسبت به بازارهای جهانی دارد. مهم‌ترین این قوانین دامنه نوسان است.
۴- هر سهم از حقوقی و بازار گردآن‌های مشخص استفاده می‌کند که رفتارشان قابل رصد است.
۵- بازار سرمایه‌ای ایران یک‌طرفه است؛ یعنی شما تنها در جهت افزایش قیمت‌ها می‌توانید سود کنید و عملاً قرارداد فروش در بازار سرمایه‌ای ایران معنایی ندارد.
این فاکتورها عملاً باعث می‌شود که نتوانیم به‌صورت کاملاً آکادمیک در مورد افزایش سرمایه یا سایر مباحث اقتصادی و سرمایه‌ای صحبت کنیم. ازاین‌رو باید به‌نوعی دیگر به سؤال کدام افزایش سرمایه بهتر است؟ پاسخ بدهیم.
کدام افزايش سرمايه بهتر است؟ پاسخ از یک دید کلی!
آموزش ارزهای دیجیتال: به‌طورکلی افزایش سرمایه از هر نوعی برای سهامداران خرد همیشه جذاب است. این جذابیت دو علت عمده دارد. برای درک این علت‌ها باید نکته‌ای را شرح داد.
به‌طورکلی شرکت‌ها بر اساس سرمایه‌ای که در اختیار دارند اقدام به فروش سهام در بازار بورس می‌کنند ()؛ بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که با افزایش سرمایه درواقع امکان بزرگ‌تر شدن سهام فراهم می‌شود.
به بیان بهتر شما تصور کنید که نماد یک کیک است. هر سهامدار بر اساس تعداد برگه سهامی که در اختیار دارد می‌تواند از این کیک استفاده کند. زمانی که این کیک بزرگ‌تر شود برای این‌که عدالت برقرار شود باید به تمامی سهامداران تعداد متناسبی برگه سهام اضافه شود تا میزان برخورداری آن‌ها از این کیک عادلانه باشد؛ اما نکته اینجاست که با بزرگ شدن این کیک کیفیت آن کاهش می‌یابد (در کلام بورسی قیمت سهام است) این کار به این خاطر است که عملاً سهامداران بر اساس تعداد برگه سهم اضافه‌شده و کم شدن قیمت دارایی ثابتی داشته باشند.
افزایش سرمایه های جذاب
پس در نگاه اول، بر اساس داستانی که توضیح دادیم، سهامداران بعد از افزایش سرمایه و بزرگ شدن کیک تعداد برگه سهام بیشتری به دست می‌آوردند اما قیمت سهام بر اساس یک فرمول مشخص کاهش پیدا می‌کند تا دارای سهامداران ثابت باشد.
بر اساس یک قانون نانوشته حقوقی سهم برای این‌که بعد از افزایش سرمایه، سهم کاهش قیمت راحت‌تری را تجربه کند، اقدام به حمایت از سهم و افزایش چنددرصدی آن می‌کند تا بعد از افت قیمت این سهم کار خودش را از جای بهتری شروع کند. این افزایش قیمت قبل از برگزاری مجمع برای سهامداران جذاب است. ازاین‌رو با انتشار خبر افزایش سرمایه تقاضا برای سهم افزایش پیدا می‌کند و این نیز خودبه‌خود به روند افزایشی سهم‌ها کمک می‌کند.
علت دوم این داستان نیز تقریباً روشن و مشخص است. بعد از برگزاری مجمع و افزایش سرمایه که نماد ۲ تا ۵ روز در حالت توقف قرار داشت، این نماد بدون دامنه نوسان بازگشایی می‌شود. این یعنی احتمال سود چند ده‌درصدی در همین ابتدای کار برای سهامداران وجود دارد. این دو عامل مهم‌ترین جذابیت‌های عمومی افزایش سرمایه است.
بهترین نوع افزایش سرمایه
کدام افزايش سرمايه بهتر است؟ از دید اختصاصی‌تر!
همان‌طور که می‌دانید به‌طورکلی ۴ نوع افزایش سرمایه وجود دارد و ما می‌خواهیم بدانیم که کدام افزایش سرمایه بهتر است. در بالا به‌صورت عمومی و کلی جذاب بود ذات افزایش سرمایه را بیان کردیم، اما سؤال اینجاست که آیا همه این افزایش سرمایه‌ها سودآور است؟ آیا با شنیدن خبر افزایش یک شرکت باید در سریع‌ترین زمان ممکن سهام قابل‌توجهی از آن را خریداری کنیم؟
مسلماً پاسخ این‌ها خیر است. هیچ‌چیز در بازار اقتصاد قطعیت ندارد. این عدم قطعیت در بازار سرمایه‌ای ایران با توجه به نکات گفته‌شده در ابتدا بسیار بالاتر است. امروز که این مقاله نگارش می‌شود بازار بورس ایران در وضعیت سقوط و حبس پول قرارگرفته است و در این موقعیت هیچ خبر تولیدی، افزایش سرمایه‌ای و … نمی‌تواند سهامدار را مجاب به خرید کند؛ بنابراین عملاً یادتان باشد این خود بازار و روند بازار است که می‌تواند مشخص کند کدام افزايش سرمايه بهتر است و یا این‌که اصلاً افزایش سرمایه در این موقعیت می‌تواند جذاب باشد یا نه؟
نکته مهم دیگر این است که عملاً افزایش سرمایه در شرکت‌های بورس ایران بسیار رخ می‌دهد. علت این موضوع را باید در همان تورمی بودن اقتصاد ایران بدانیم. فاصله میان ارزش شرکت و قیمت آن صاحبان شرکت را مجبور به افزایش سرمایه می‌کند و بسیاری از این افزایش سرمایه‌ها دلیل تولیدی ندارد.
اما فارغ از این مسئله ۴ نوع افزایش سرمایه: صرف سهام، تجدید ارزیابی دارایی، آورده نقدی و محل سود انباشته هرکدام مزایا و معایب خاص خودش را دارد. ازآنجایی‌که صرف سهام در میان شرکت‌های ایرانی چندان طرفدار ندارد (فروش سهام باعث کم شدن درصد سهامداران کلان می‌شود) و افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی دارایی نیز تنها برای ایجاد یک تراز مالی انجام می‌شود و عملاً هیچ جذابیت سرمایه‌گذاری ایجاد نمی‌کند، این دو را از پاسخ سؤال کدام افزايش سرمايه بهتر است؟ کنار می‌گذاریم.
بهترین افزایش سرمایه
کدام افزايش سرمايه بهتر است؟ آورده نقدی یا محل سود انباشته
ما در این مسیر برای پاسخ به سؤال کدام افزايش سرمايه بهتر است سعی کردیم از طریق یک دید کلی به سمت دید جزئی‌تر حرکت کنیم. در ایستگاه آخر پاسخ به سؤال کدام افزايش سرمايه بهتر است به دو گزینه آورده نقدی و محل سود انباشته رسیدیم.
ازنظر شرکت آورده نقدی جذاب‌تر و بهتر است. چراکه شرکت‌ها دوست ندارند پشتوانه خودشان را که همان سود انباشته است از دست بدهند یا از آن خرج کنند. آورده نقدی عملاً به شرکت پول تزریق می‌کند و این می‌تواند برای آینده شرکت نیز بسیار بهتر باشد. سرمایه‌گذاران بلندمدت بیشتر این نوع افزایش سرمایه را دوست دارند.(در ادامه توصیه میکنم اگر میخواهید با آشنا شوید این مقاله را از دست ندهید)
اما ازنظر سهامداران میان‌مدت افزایش سرمایه از محل سود انباشته به دلیل این‌که عملاً سرمایه‌گذار بدون صرف هیچ هزینه‌ای صاحب برگه سهام بیشتر می‌شود جذاب‌تر است. در کلام بهتر حق سهامداران به‌خصوص سهامداران خرد از این سود انباشته عدد قابل‌توجهی نمی‌شود؛ اما مجموعه این سود می‌تواند برای شرکت یک سرمایه خوب محسوب شود. ازاین‌رو سرمایه‌گذاران بدون صرف هزینه و گرفتن سهام بیشتر به ازای حق خود از سود انباشته عملاً می‌توانند سود خوبی به دست بیاورند.