حقوق مالی زن در زندگی مشترک چگونه محاسبه می شود؟

عقد ازدواج در صورتی که به طرز صحیح منعقد شود، یک سری آثار دارد که از جمله مهم‌ترین آثار آن می‌توان به حقوق مالی زن اشاره کرد. در مقابل تکالیفی که زن و شوهر بعد از عقد ازدواج، نسبت به هم پیدا می‌کنند، زوجه مطابق قانون مستحق حق و حقوقی می‌شود که به تبع آن شوهر موظف به پرداخت کردن این حقوق است. طبیعتا تمامی این حقوق برای خانم‌های متاهل بوده و تا زمانی که رابطه زوجیت برقرار نشود، امکان تعیین حقوق مالی برای زنان نیست. عقد ازدواج چه از نوع عقد دائم و چه عقد موقت باشد، به وجود آورنده وظایفی برای یکدیگر بوده که یکی از این تکالیف، پرداخت حق و حقوق مالی زن در زندگی مشترک از طرف شوهر است.

حق بهره‌مندی از مستمری شوهر چیست ؟

علاوه بر 5 حق مالی ذکرشده در قبل، که طی اجرای عقد ازدواج ایجاد می‌گردد. یک حق مالی دیگر نیز برای همسران دائم افراد مستمری‌بگیر وجود دارد. بنابراین حق بهره‌مندی از مستمری شوهر زمانی رخ می‌دهد که ابتدا شوهر مستمری‌بگیر باشد و دوم اینکه شوهر فوت کند. می‌توانیم بگوییم که بهره‌مندی از این حق همانند بهره‌مندی از ارث است. سهم زن از مستمری شوهرش، 50 درصد از حقوق متوفی می‌باشد. با ازدواج مجدد زن این حق از بین نمی‌رود. حال اگر متوفی چند همسر دائم داشته باشد. هر یک به صورت جداگانه 50 درصد از حقوق را دریافت نمی‌کنند. بلکه همان 50 درصد از حقوق متوفی میان همسران وی به تساوی تقسیم می‌شود.

برای دریافت مشاوره وکیل رایگان می توانید با شماره زیر تماس بگیرید و یا می توانید مقالات مجله حقوقی ما را مطالعه نمایید.  برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حقوق مالی زن در زندگی مشترک، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه  وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون حقوق مالی زن در زندگی مشترک پاسخ دهند.

عقد ازدواج مانند سایر عقود و معاملات، آثار مشخصی دارد و به زوجه حقوقی تعلق می‌گیرد که بسته به شرایط زندگی زوجین، امکان مطالبه آن در زندگی و یا بعد از جدایی وجود دارد. همین که صیغه محرمیت بین زوجین خوانده شده و به نحوی عقد ازدواج، جاری شود، قانونگذار حقوق مالی خاصی را برای زن در نظر گرفته که از جمله این حقوق می‌توان به مهریه اشاره نمود. همانطور که قانون، حقوق مشخصی را برای زن در دوران روابط زوجیت در نظر گرفته است، در قبال این حق و حقوق، زوجه باید به تمکین از شوهر خود بپردازد. بسیاری از حقوق مالی تعلق گرفته به زن بعد از عقد نکاح، منوط به اجرای صحیح تکالیف از سوی زن می‌باشد.

مهریه، تنها یکی از حقوق مالی زوجه بعد از عقد ازدواج محسوب می‌شود و از دیگر حقوق مالی زن می‌توان به نفقه، اجرت المثل، نحله، تنصیف اموال، ارثیه و همچنین حق مستمری شوهر اشاره نمود. از بین حقوق مزبور، مهریه به دلایل مختلف اهمیت بیشتری داشته و در این صورت مقررات خاصی برای پرداخت مهریه از طرف زوج و مطالبه آن از طرف زوجه پیش بینی شده است. اغلب حقوق مالی متعلق به زن در زندگی مشترک، وابسته به رفتارهایی از سوی زن می‌باشد که در صورت تمکین نکردن زن و یا انجام برخی از رفتارها از سوی وی سبب محروم ماندن زن از حقوق قانونی خود می‌شود. موضوع مهم‌ترین در این زمینه، نحوه محاسبه کردن حقوق مالی زوجه بوده و این سوال مطرح می‌شود که در صورت طرح دعوا از طرف زن در دادگاه، محاسبه حقوقی چون مهریه، نفقه و غیره بر اساس چه معیارهایی صورت می‌گیرد؟

درباره محاسبه حقوق مالی زن بعد از ازدواج

عقد ازدواج علاوه بر ایجاد تکالیف برای زن و شوهر، حقوقی را به وجود می‌آورد که این حقوق مالی، صرفا برای زن می‌باشد. در زندگی مشترک، حقوق مالی زن تا حد زیادی بسته به نوع عقد داشته و برخی از حقوق زوجه تنها در عقد دائم می‌باشد در عقد موقت، زن از این حقوق محروم می‌شود. با خواندن خطبه محرمیت بین زوجین و همچنین انعقاد عقد ازدواج، حقوق مالی برای زن ایجاد شده و بر این اساس، زن مالک حقوق خود مطابق با قانون مدنی می‌شود. بر اساس مقررات حق مالکیت، بعد از آن که عقد نکاح منعقد گردید، به شکل فوری زوجه مستحق حقوق مالی خود شده و در مقابل نیز بحث پرداخت این حقوق از طرف شوهر مطرح می‌گردد.

به طور کلی، حقوق مالی که بعد از عقد برای زن در نظر گرفته می‌شود، برخی از آن‌ها به واسطه امضای شوهر در عقدنامه و برخی دیگر بر اساس آنچه که قانون تعیین نموده، صورت می‌گیرد. حقوقی مانند تنصیف اموال زوج که اگر شوهر آن را در سند نکاحیه امضا کرده و به نحوی تایید نموده باشد، متعلق به زوجه می‌شود. موضوع محاسبه کردن حقوق زن در زندگی مشترک غالبا زمانی مطرح می‌شود که زوجه از طریق مرجع قضایی برای مطالبه این حقوق اقدام نموده و در این صورت برای خانم اهمیت دارد که ملاک اصلی دادگاه برای محاسبه کردن این حقوق، چگونه است. معیار اصلی و مهم مرجع قضایی برای بررسی میزان حقوق مالی متعلق به زن بستگی به شرایط و احوال زوجه داشته و به دلیل تفاوت در شیوه زندگی هر فردی، یقینا محاسبه حق زوجه بعد از عقد نکاح، دارای تفاوت‌هایی خواهد بود.

حقوق مالی زوجه در زندگی مشترک

عقد نکاح که جز عقود معین است، حاوی یک سری آثار حقوقی و به تبع آن نیز تکالیفی مشخص بوده که حقوق مالی زن یکی از مهم‌ترین این آثار به شمار می‌رود. حق و تکلیف در رابطه زوجیت، هم برای مرد و هم برای زن است. حقوق اصلی مرد در زندگی مشترک این است که همسر او نسبت به انجام تکالیف قانونی خود، بهترین عملکرد را داشته و به نحوی تمکین داشته باشد. در مقابل نیز حقوق اصلی زن در دوران عقد ازدواج و در حالت کلی، رابطه زوجیت، حقوق مالی که طبق قانون به زن تعلق گرفته است. از آن جهت که اغلب آثار مالی عقد ازدواج برای زن بوده، یقینا احقاق این حقوق به عنوان وظیفه قانونی و شرعی برای شوهر است. تکلیف قانونی که به واسطه عقد ازدواج برای زن تعیین شده است، پرداخت حقوق مالی زن بوده که در همین راستا اگر شوهر کوتاهی در پرداخت این حقوق داشته باشد، می‌تواند موضوع طلاق و جدایی مطرح شود.

حق مهریه

با قاطعیت می‌توان گفت که اساسی‌ترین حق مالی زن در زندگی مشترک، مهریه است. شاید برخی از حقوق مالی زن به واسطه رفتار نادرست زن در زندگی از او سلب شود اما مهریه به جز این که خود زن بخواهد در هیچ صورتی از حق زن ساقط نمی‌گردد. مهریه جز حقوق مالی زن محسوب می‌شود که هم در عقد ازدواج دائم و هم در عقد موقت، به زن تعلق پیدا می‌کند و منحصرا برای عقد دائم نیست. مالی که به عنوان مهریه قرار می‌کند، می‌توان هر مالی که دارای ارزش اقتصادی و به نحوی دارای مالیت باشد، قرار گیرد. مهریه این ویژگی را دارد که به محض منعقد شدن عقد نکاح، زن می‌تواند مالکیت در آن پیدا کرده و به نحوی حق مالکیت در مهریه خواهد داشت. به عقیده بسیاری از حقوقدانان و حتی فقها، مهم‌ترین پشتوانه مالی زن چه در زمانی که با همسر خود زندگی می‌کند و چه بعد از طلاق، مهریه است و از این حیث مقررات خاصی برای مهریه وجود دارد.

حق نفقه

در ازدواج دائم، نیازی به شرط کردن نفقه در عقدنامه نیست و به خودی خود، نفقه، حقوق مالی زوجه به شمار می‌رود. در هر صورت، نفقه که شامل هزینه‌های متعارف زن در زندگی مشترک است، تکلیفی برای شوهر و حقی برای زن به شمار رفته که قانونا و شرعا، شوهر موظف است که بعد از عقد از عهده تامین مخارج زندگی همسر خود برآید و زوجه نیز حقی برای آن که هزینه زندگی فرزندان و حتی شوهر را تامین کند، ندارد. در همین راستا، شوهر نمی‌تواند از همسر خود تقاضای این موضوع را داشته باشد که نفقه زندگی را او بپردازد و عدم پرداخت نفقه، حتی می‌تواند سبب زندانی شدن شوهر نیز شود. گفتنی است که نفقه تنها در صورتی به عنوان حقوق مالی زن در زندگی مشترک محسوب می‌شود که تمکین عام و خاص از طرف زوجه صورت گرفته باشد. عدم تمکین از موجبات تعلق نگرفتن نفقه به زن می‌باشد.

حق اجرت المثل

علاوه بر مهریه و نفقه، حقوق مالی دیگری که برای زن در زندگی مشترک وجود دارد، اجرت المثل است. به واسطه انجام کارهایی از طرف زن در زندگی مشترک، قانونگذار مزدی را تحت عنوان اجرت المثل ایام زوجیت تعیین کرده که برای پرداخت آن، شرایط خاصی وجود دارد. اجرت المثل در صورتی به عنوان یکی از حقوق زن امکان پرداخت آن از طرف شوهر وجود دارد که زوجه اثبات نماید انجام کارهای مزبور را بدون آن که با قصد تبرع داشته باشد، اجرا نموده است. در صورتی که اگر زوجه بنا به دلایل قانونی، مستحق دریافت اجرت المثل نباشد، مالی با عنوان نحله نیز به او تعلق خواهد گرفت. در حالت کلی، اجرت المثل برای عقد دائم وجود دارد اما در صورتی که شرایط قانونی وجود داشته باشد، خانمی که به صیغه مردی در آمده است، می‌تواند برای مطالبه این حق نیز اقدامات لازم را انجام دهد.

حق ارث

ارث نیز حقوق مالی دیگری برای زوجه در زندگی مشترک است که طبق قانون به میزان مشخصی از اموال شوهر می‌تواند ارث ببرد. حق ارث برای زن تنها در عقد ازدواج دائم وجود دارد و در عقد موقت، حق ارث برای زوجه تعیین نشده است. به بیان دیگر، قانونگذار رابطه توارث و ارث بری زوجین از یکدیگر را تنها برای عقد ازدواج دائم تعیین نموده و در عقد موقت، زوجه حقی به عنوان ارث ندارد. چنانچه زوج از همسر خود زودتر فوت کند، طبق قانون و مقررات ارث، زوجه می‌تواند از دارایی شوهر طبق میزانی که قانونگذار تعیین کرده است، حق ارثیه داشته باشد. لازم به ذکر است که جدای از حق ارث زوجه این امکان را دارد که در صورت فوت شوهر و عدم دریافت مهریه خود، از اموال شوهر، مهریه خود را وصول کند و حق مهریه که از ماترک همسر متوفی دریافت شده از حق ارث متمایز است .