چهار سناریوی آمریکا در قبال انصارالله یمن/ بایدن جنگ را ترجیح می‌دهد یا مذاکره؟
رسول سلیمی: بعد از آغاز جنگ غزه، دریای سرخ شاهد بی‌سابقه‌ترین تنش‌ها از جنگ جهانی دوم بوده است. ایالات متحده و متحدانش بعد از آنکه حوثی‌های یمن در حمایت از مردم فلسطین مانع از تردد کشتی‌های اسرائیلی شدند، حملات محدود و هدفمندی به یمن را آغاز کردند. این حملات مشخصاً به بخش‌های شمالی یمن که در اختیار حوثی‌ها است انجام می‌شود و شامل شورای رهبری یمن که جنوب این کشور به مرکزیت عدن را در اختیار دارد، نشده است.
در این میان جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا نیز در مواجه با انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا در سال میلادی جاری، بیش‌ازپیش حمله به کشتی‌های امریکایی را زیر نظر دارد تا با ائتلافی متشکل از امریکا و کشورهای اروپایی بتواند توانمندی نظامی حوثی‌ها را تضعیف کند. اما امریکا چه راهبردهایی را در مواجه با انصارالله پیش رو دارد؟
گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که ایالات متحده ممکن است با توسل به دیپلماسی و اعزام «تیم لندرکینگ» فرستاده ویژه بایدن به یمن که هفته آینده به خاورمیانه سفر خواهد کرد تا به همراه آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه قرار گیرد. لندرکینگ در مصاحبه با الجزیره گفته حوثی‌ها هنوز فرصتی برای انتخاب “عاقلانه‌ترین مسیر” پایان‌دادن به خشونت در دریای سرخ و تمرکز بر نیازهای مردم یمن دارند. اما مجموع نظرات کارشناسان روابط بین‌الملل حکایت از آن دارد که احتمالاً گزینه‌های امریکا در مواجه با حملات حوثی‌ها موارد زیر خواهد بود:
حملات هدفمند
این گزینه بر ازبین‌بردن یا تضعیف توانایی حوثی‌ها برای شلیک موشک‌های بالستیک به کشتی‌ها و خطوط حمل‌ونقل از طریق هدف قراردادن سایت‌های پرتاب، رادارها، انبارهای موشکی و سایر زیرساخت‌ها و تدارکات پشتیبانی انجام خواهد شد. به گفته پنتاگون، حوثی‌ها از اواسط ماه نوامبر بیش از ۱۰۰ هواپیمای بدون سرنشین و موشک بالستیک را در دوازده حمله جداگانه شلیک کرده اند و در این مسیر بیش از ۱۵ کشتی هدف قرار گرفته اند. با این حال، امریکایی‌ها نگران اند افزایش حمله به حوثی‌ها علاوه بر اینکه ابزارهای دیگر درگیری با نیروهای ائتلاف را افزایش دهد، بیش از پیش ایران را به معادله جنگ یمن وارد کند. چه آنکه عبدالملک الحوثی، رهبر انصارالله در سخنرانی ماه گذشته خود گفته بود: “آنچه ما از روز اول ارزو می‌کنیم این است که جنگ مستقیم بین ما و دشمن امریکایی و اسرائیلی رخ دهد.”
حمله بزرگ با حمایت داخلی
اکثر جناح‌های یمنی که از زمان تصرف صنعا پایتخت یمن در حدود یک دهه پیش با حوثی‌ها می‌جنگند، در کنار برخی از حامیان منطقه‌ای مانند امارات متحده عربی، طرف‌دار هم‌افزایی با حملات تلافی‌جویانه امریکا علیه انصارالله هستند. این سناریو شامل تعیین مجدد حوثی‌ها به‌عنوان گروهی تروریستی، تحریم مالی آنها و در صورت لزوم اقدام نظامی گسترده‌تر است. برخی می‌گویند بیرون‌راندن حوثی‌ها از شهر بندری الحدیده تنها راه بازگرداندن آرامش به دریای سرخ است و این بندر می‌تواند همان نقطه استراتژیک برای حمله‌ای غافلگیرانه تلقی شود.
این در حالی است که شورای رهبری ریاست‌جمهوری یمن که نماینده دولت به رسمیت شناخته شده بین‌المللی است، گفته: “منازعه حوثی‌ها در دریای سرخ، نتیجه طبیعی رهاکردن مسئولیت جامعه بین‌المللی است در تقویت توانایی‌های دفاعی دولت رسمی یمن است.” این به آن معنا است که یکی از گزینه‌های ائتلاف امریکا، تقویت توانمندی‌های دولت جنوبی یمن خواهد بود تا مواضع این گروه را در جنگ داخلی با انصارالله تقویت کند. اما در این سناریو هرگونه اقدام نظامی عمده علیه حوثی‌ها باید شامل دو حامی اصلی منطقه‌ای عربستان سعودی و امارات متحده عربی باشد که در حال حاضر هر دو و به‌ویژه ریاض، تمایلی به بازگرداندن درگیری‌ها ندارند و تلاش آنها بر حل مسالمت‌آمیز مسئله یمن متمرکز است.
اسکورت کشتی‌های تجاری
گزینه دیگر که از ابتدا توسط امریکا پیگیری و عملیات «نگهبان رفاه» نام گرفت، شامل اسکورت کشتی‌ها در منطقه بین خلیج عدن و بخش جنوبی دریای سرخ است، شبیه به آنچه ناتو ۱۵ سال پیش در اوج بحران دزدان دریایی سومالی انجام داد. اما بر خلاف دزدان دریایی سومالی، حوثی‌ها منابع نظامی قابل‌توجهی دارند و منطقه‌ای که آنها تهدید می‌کنند نسبتاً گسترده است، بنابراین این امر به گفته کارشناسان نیاز به تعداد زیادی کشتی جنگی با سیستم‌های دفاع هوایی پیشرفته دارد. اما بسیاری از کشورها، به‌ویژه کشورهای عرب منطقه‌ای، باتوجه‌به ادعاهای حوثی‌ها مبنی بر اینکه حملات آنها در همبستگی با فلسطینی‌ها در غزه است، تمایلی به پیوستن به ائتلاف امریکا ندارند. این در شرایطی است کارشناسان می‌گویند به طور متوسط حدود ۲۵۰ کشتی در هر لحظه از دریای سرخ عبور می‌کنند و شرکت‌های حمل‌ونقل باید برنامه‌ریزی و هماهنگی قابل‌توجهی را برای اجرای این سناریو با کاروان‌های اسکورت انجام دهند.
استمرار مذاکرات صلح
در این گزینه، ایالات متحده و متحدانش با پیروی از عربستان سعودی احتمالاً خواهند توانست حوثی‌ها را به تعهد به آتش‌بس دائمی و طرح صلح تحت نظارت سازمان ملل متحد با ارائه مشوق‌های مالی تشویق کنند. اما ناظران سیاسی در کم‌رنگ بودن اجرای این گزینه استدلال می‌کنند بر خلاف عربستان سعودی، ابرقدرتی مانند امریکا ملاحظات دیگری دارد و حملات حوثی‌ها تا حدودی ضربه مستقیمی به نظم تحت رهبری امریکا برای حفظ دریاهای آزاد بوده که برای دهه‌ها وجود داشته است. موضوعی که به نظر می‌رسد در صورت توافق حماس و اسرائیل بر سر آتش‌بس، چشم‌اندازی از این سناریو نیز روی میز امریکایی‌ها قرار گیرد و حملات نظامی به یمن متوقف شود.
۳۱۱۲۱۳