یکی از محصولات پرکاربرد بتن است که در هر سازه‌ای از خانه‌های تک واحدی گرفته تا برج‌های عظیمی مانند برج‌العرب دوبی کاربرد دارد. بتن در انواع و اشکال مختلف استفاده می‌شود که یکی از پرکاربردترین نوع آن بتن گروت است. این نوع بتن از ترکیب سیمان و ماسه ساخته و ترکیبی چسبناک از این دو حاصل می‌شود که به‌عنوان ملات در ساخت‌و‌سازها استفاده می‌شود. این ترکیب مقاومتی مثال زدنی برای سازه به‌دنبال خواهد داشت و ماندگاری آن را بالا میبرد. اغلب از این ملات مستحکم در ترمیم ترک‌های موجود در سازه و زیرساخت‌ها استفاده می‌شود. همراه ما بمانید تا بدانید که گروت چیست و با انواع آن آشنا شوید.
بتن گروت چیست؟
بتن گروت نوعی بتن پرکاربرد در ساخت‌و‌ساز است که از ترکیب مواد مستحکمی مانند سیمان، ماسه، سنگ ریزه و آب تشکیل می‌شود. این محصول را جهت پرکردن انواع درز، ترک و فضاهای خالی، زیر صفحه ستون‌های ساختمانی، برینگ پل‌ها، ریل‌ها و… به کار می‌برند. نیروهای وارد شده به سازه از طریق گروت خنثی یا به بخش‌های زیرین منتقل می‌شوند که این جالب‌ترین مزیت گروت‌های به‌کار رفته در زیرساخت‌ها به‌شمار می‌رود. اتصال پایدار و مقاومت بالای سازه که بسیاری از سازندگان و مهندسان به‌دنبال آن هستند توسط بتن گروت به‌کار رفته در سطح اتفاق می‌افتد. سیال و قوام یافته بودن گروت اهمیت زیادی در کاربرد صحیح آن دارد؛ بنابراین باید به این نکته توجه ویژه‌ای داشت.
انواع گروت و کاربردهای آن ها
به‌طور کلی انواع گروت به دو بخش گروت پایه اپوکسی و گروت پایه سیمانی تقسیم می‌شود که هر کدام کاربردها و ویژگیهای خاص خود را دارند. در اینجا به بررسی هر دو نوع گروت بتن پرداخته شده است تا بیشتر شما را با جزئیات این دو آشنا سازد:
گروت پایه اپوکسی
بسیاری از پیمانکاران این نوع بتن گروت را به سایر موارد ترجیح میدهند و مخاطبان بیشتری دارد. از سه جزء رزین اپوکسی، فیلر یا همان پرکننده و هاردنر ساخته می‌شود که این سه بخش مقاومت مکانیکی بسیار بالا و قابل توجهی برای آن به ارمغان می‌‌آورند. این محصول به‌دلیل چسبندگی بالا و قابل توجهش به‌راحتی به سطوح فلزی یا بتنی می‌چسبد و در برابر رطوبت مقاومت قابل توجهی از خود نشان می‌دهد. به‌دلیل مقاومت زیاد گروت اپوکسی در برابر ریزش مواد و هر نوع روان شدگی، انتخاب خوبی برای سطوح عمودی هم به‌شمار می‌رود. بافت مقاوم و چسبندگی بالای این محصول از آن ملاتی قدرتمند ساخته است تا جایی که کارشناسان و مهندسان سازه آن را به گروت با پایه سیمان ترجیح میدهند.
کاربرد گروت پایه اپوکسی
این نوع از بتن گروت به دلیل ماهیت منحصر‌به فردش در بخش‌های مختلف استفاده می‌شود. در ادامه به کاربردهای دقیق آن اشاره شده است:
- کاربرد در ساخت ریل‌های قطار و کابل‌های اتصال؛
- کارگذاشتن انواع آرماتور در محل؛
- ثابت نمودن ماشین آلات دینامیکی بر فوندانسیون؛
- ثابت کردن ریل کاربردی در جرثقیل؛
- رگلاژ کردن سطوح بتنی در زیرکف‌سازی؛
- پر کردن انواع سوراخ، درز و شکاف در سازه.
گروت پایه سیمانی
گروت سیمانی یا هم دیگر نوع بتن گروت است که کاربرد زیادی در ساخت‌و‌سازها دارد. در این نوع گروت سنگدانه‌های بزرگ سلیسی که ضریب اصطکاک قابل توجهی دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند و اغلب جهت اتصال صفحه‌های پایه و فوندانسیون به‌کار می‌رود. معمولا از این محصول در شرایطی استفاده می‌شود که فاصله بین دو سازه مورد نظر کم باشد تا بتواند به‌راحتی و با کنترل شرایط فضای مد نظر را پر کند. این نوع از بتن مقاومت بالایی دارد و درز و شکاف‌های موجود در سازه را به‌خوبی پر می‌کند. شاید گروت پایه سیمانی به مراتب کم‌تر از اپوکسی مورد استفاده قرار بگیرد، اما کاربرد خاص خود را دارد و در بخش‌های مشخصی از ساخت‌و‌سازها انتخاب اول سازندگان محسوب می‌شود.
کاربرد گروت پایه سیمانی
این نوع گروت در بخش‌های خاصی کاربرد دارد که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره شده است:
- درزگیری و پر کردن شکاف و حفره در سازه؛
- کاربرد در زیرپایه دکل برق؛
- کاربرد در زیر پایه انواع دستگاه‌های صنعتی؛
- کاربرد در زیر صفحات ستون‌های سازه؛
- قابل استفاده در فوندانسیون‌ها؛
انواع گروت بتن
گروت دارای زیر مجوعه‌های زیادی است که هرکدام از آنها برای رفع نیاز خاصی تولید شده است. لذا توصیه می‌شود قبل از خرید گروت که نام کلی این محصول می‌باشد با توجه به خواسته‌ای که دارید کسب اطلاع کرده و سپس گروت مناسب را تهیه و دقیقاً براساس دستورالعمل کارخانه تولید کننده مصرف نمایید.به صورت کلی می‌توان گروتها را به 4 دسته اصلی زیر تقسیم بندی کرد که هر دسته می‌تواند شامل محصولات متنوعی باشد.
- گروت سیمانی منبسط شونده
- گروت سیمانی اصلاح شده با مواد پلیمری
- گروت اپوکسی دو یا سه جزیی
- گروت منبسط شونده
گروت سیمانی منبسط شونده
این نوع گروت که مصرف آن برای دماهای 10 الی 40 درجه سانتیگراد مناسب است ، دارای مقاومت اولیه و نهایی بالایی بوده و انبساط آن در 2 مرحله انجام می‌شود. مرحله اول در 15 الی 30 دقیقه پس از اضافه کردن مخلوط خشک گروت با آب و در اثر تصعید گاز انجام شده و مرحله دوم انبساط، طی روند کسب مقاومت گروت و پس از 2 الی 3 روز انجام می شود.
گروت سیمانی اصلاح شده با مواد پلیمری
این نوع از گروتها که با مواد پلیمری اصلاح شده اند به صورت دو جزیی تولید و استفاده می‌شوند. جزء اول رزین پلیمری و جزء دوم مواد سیمانی با مقاومت بالا و سنگدانه سیلیسی با دانه بندی ویژه می باشد. با توجه به مقاومت بالای دانه های سیلیس، این نوع از گروتها دارای مقاومت خمشی و کششی بسیار بالایی بوده و وجود سیلیس همچنین موجب روانی ملات خواهد شد.
گروت اپوکسی دو یا سه جزیی
این نوع از گروتها ممکن است به صورت دو جزء مایع مجزا تولید و مخلوط شده یا اینکه مقداری سنگدانه سیلیسی دارای دانه‌بندی خاص نیز به عنوان جزء سوم و برای بالاتر بردن مقاومت فشاری ، به آن اضافه شود. اجزاء گروت اپوکسی 3جزیی عبارتند از :
- رزین اپوکسی
- هاردنر یا سخت کننده
- سنگدانه های سیلیسی
گروت منبسط شونده
این دسته از گروتها از اختلاط مواد خشک تولید شده با آب بدست آورد که انبساط آنها را می‌توان با مقدار مصرف آب در مخلوط کنترل کرد. این دسته از گروتها مقاومت فشاری و چسبندگی بالایی داشته و در نصب بیس پلیت ساختمانها استفاده می شود.
ترکیبات و نحوه ساخت گروت بتن
با توجه به دسته بندی گروتها ، مواد مصرفی در ترکیبات آنها نیز با هم تفاوت دارند اما سیمان با مقاومت بالا ، سنگدانه و حلال که می تواند آب باشد در تمام گروتها مشترک است . نحوه ساخت گروتها نیز دقیقا باید براساس دستورالعمل کارخانه سازنده انجام شود.
ویژگی های گروت بتن مناسب
در ساختمانهای زیادی مشاهده کرده‌ام که سازندگان برای نصب بیس پلیت یا هواگیری آن، از مخلوط ماسه الک شده و سیمان معمولی پرتلند استفاده کرده و به غلط اعتقاد دارند در صورتیکه مقدار سیمان مصرفی را بالا ببرند، همان گروت بدست خواهد آمد. لازم به ذکر است تفاوت اصلی ملات ماسه سیمان و گروت در چسبندگی بالا و نیز مقاومت فشاری بالای گروت است که موجب انتقال بارهای فشاری به فنداسیون می شود که در ملاتها چنین خصوصیاتی وجود نداشته و فشار وارده می تواند موجب خرد شدن ملات ماسه سیمان شود. اما برخی ویژگیهای اصلی گروت را می‌توان به شرح زیر نام برد:
- انتقال بار از صفحات فلزی پایه به فنداسیون
- خاصیت انبساط گروت و درنتیجه پُرکردن کامل خُلل و فُرج موجود در بتن
- قابلیت چسبندگی بسیار بالا به سطوح مختلف
- مقاومت در برابر ارتعاشات شدید
- کسب مقاومت بالا در مدت زمان کم
- مقاومت در برابر ارتعاشات شدید
- عدم وجود خاصیت جمع شدگی ملات که موجب پَر شدن کامل فضای مورد نظر می‌شود.
نحوه انجام گروت ریزی در ساختمان بتنی
با توجه به اینکه دستیابی به اهداف مورد نظر در گروت‌ریزی وابسته به رعایت نسبت اختلاط مصالح و نیز انتخاب مصالح در گروت می‌باشد، لذا حدوداً از سال 1950 به بعد گروتها به صورت آماده تولید شده و در بسته بندی ارائه می‌شوند. نسبت اختلاط و روش آن نیز توسط کارخانه تولید کننده، روی بسته‌ها نوشته شده که مطابق مبحث پنجم مقررات ملی لازم است اختلاط و اجرا توسط مجری صاحب صلاحیت و بر اساس دستورالعمل تولید کننده انجام شود.
نکات مهم در گروت ریزی:
.تمیزکاری کف قبل از گروت ریزی
- لق‌گیری سطوح بتنی که بدلایل مختلف، تخریب و مجددا قرار است با گروت‌پُر شود. لق‌گیری یعنی جدا کردن قطعات بتنی که اتصال خود به سطح قبلی را از دست داده باشند.
- رعایت زمان گروت ریزی برای جلوگیری از گیرش و انبساط اولیه .
- گروت ریزی در مقاطع 10 الی 100 میلیتر مناسب می باشد.
- در گروت ریزی زیر بیس پلیتها بهتر است قالب تهیه شده برای مقطع از هر دو طرف روبروی هم فاصله بیشتری با مقطع داشته باشد تا هنگام گروت ریزی از یک طرف ملات گروت ریخته شده و از سمت دیگر هوای محبوس زیر پلیت خارج شود. همچنین برای تخلیه کامل هوا می‌توان ضربه‌های کوچکی هم به قالب وارد کرد.
- گروت ریزی برای کسب استحکام بالا در تمامی سنین سازه انجام می شود.
- گروت ریزی در تراوایی کم و دوام بالا مورد استفاده قرار می گیرد.
- زمان انبساط گروت در شروع 15 دقیقه و در پایان 2 ساعت بوده و بعد از گروت ریزی مقدار انبساط گروت 2% می باشد .
گروت ریزی ناقص زیر بیس پلیت
- برای جلوگیری از به هم خوردن تراز پلیتها بعد از گروت ریزی و در حین کسب مقاومت گروت ، بهتر است از قبل پدهای فلزی با قطعات مناسب و سطح تراز در محل اجرای بیس پلیت نصب شود.
پدگزاری زیر بیس پلیت سازه صنعتی
- اگر حجم گروت مصرفی در پروژه زیاد است ، حتما قبل از تهیه و مصرف مشخصات فیزیکی دوغاب را در آزمایشگاه کنترل کنید. درتصویر زیر ترازوی اندازه گیری وزن حجمی دوغاب را مشاهده می کنید.
ترازوی کنترل وزن حجمی دوغابدر حال حاضر و با توجه به پیشرفت هاي موجود در صنعت سازه و ساخت و ساز دقیق و سریع و اعضاي سازه اي اهمیت سرعت، دقت و استحکام نصب جانمایی در محل پروژه با به کارگیري انواع گروت ها بیش از پیش مورد توجه قرار میگیرد.
با توجه به اهمیت کاربرد هاي گروت در صنعت و عملکرد هاي آن مبنی بر جذب و انتقال انواع بارهاي استاتیکی و دینامیکی به زیرکارهاي عمدتا بتنی و فونداسیون ها و مسایل و مخاطراتی که در طول دوره سرویس گروت، سلامتی، دوام و کیفیت گروت را تهدید می کند، تولید گروت هایی با ویژگی هاي خاص، مقاوم و با دوام که به خوبی وظیفه چسبندگی و پرکنندگی صفحات زیرسري را ایفا کند و بعد از گروت ریزي دچار افت حجمی نشود و توانایی مقاومت لازم براي انتقال بار را به فونداسیون داشته باشد ضرروري به نظر می رسد.