قانون جدید مهریه ۱۴ سکه

پرسش های فراوان پیرامون «قانون جدید مهریه ۱۴ سکه» در جامعه نشان از اهمیت این موضوع دارد، اما باید دانست که طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه هنوز به تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی نرسیده است. در حال حاضر، همان قانون ۱۱۰ سکه معتبر و لازم الاجراست و زنان همچنان می توانند مهریه خود را تا این سقف با پشتوانه قانونی مطالبه کنند. این مسئله، دنیایی از پیچیدگی های حقوقی و عاطفی را برای زوجین به همراه دارد که در ادامه به تفصیل به آن ها پرداخته می شود.

مهریه، آن رسم دیرین و پیوندی که از دل تاریخ و فرهنگ این سرزمین برخاسته، همواره در کانون توجه خانواده ها قرار داشته است. نه تنها یک حق مالی، بلکه تبلور تعهد و مسئولیت است و در هر پیوند زناشویی، داستانی از آرزوها و انتظارات را با خود به همراه دارد. با گذشت زمان و تغییر و تحولات اجتماعی و اقتصادی، قوانین مرتبط با مهریه نیز دستخوش تغییر شده اند و هر برهه ای از تاریخ، چهره ای نو از آن را نمایان ساخته است. این تغییرات، گاه آرام و گاه پرهیاهو، همواره در ذهن زوجین و خانواده ها ابهامات و پرسش های بسیاری ایجاد کرده است.

در این میان، زمزمه های «قانون جدید مهریه ۱۴ سکه» به گوش می رسد و بسیاری را به فکر فرو برده است. آیا این طرح به واقعیت پیوسته است؟ چه تغییراتی را در پی خواهد داشت؟ و اساساً هدف از مطرح شدن چنین طرحی چیست؟ در این مسیر، همراه ما باشید تا به عمق این مسائل بپردازیم و ابهامات موجود را با بیانی روشن و صمیمی، از تجربه کسانی که با این چالش ها دست و پنجه نرم کرده اند، روشن سازیم. هدف این است که با ارائه اطلاعاتی دقیق و جامع، راهنمایی مطمئن برای درک حقوق و تکالیف مرتبط با مهریه باشیم و به زوجین کمک کنیم تا در مسیر زندگی خود، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کنند.

قانون جدید مهریه ۱۴ سکه: حقیقت، ابهامات و راهنمای جامع مهریه در سال ۱۴۰۳

موضوع «قانون جدید مهریه ۱۴ سکه» در سال های اخیر به یکی از پربحث ترین مسائل حقوق خانواده در ایران تبدیل شده است. بسیاری از زوجین، خانواده ها و حتی فعالان حقوقی در پی یافتن پاسخ هایی صریح و شفاف درباره وضعیت فعلی این طرح و تأثیرات احتمالی آن هستند. این طرح، گرچه با نیت کاهش معضلات اجتماعی و حقوقی مطرح شده، اما ابهامات زیادی را نیز در پی داشته است.

قانون جدید مهریه ۱۴ سکه: آیا تصویب شده است؟

یکی از مهمترین پرسش ها که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده، این است که آیا طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه از ۱۱۰ به ۱۴ سکه، به تصویب نهایی رسیده و جنبه قانونی پیدا کرده است؟ پاسخ صریح و قاطع به این سوال خیر است. این طرح، با وجود بحث های فراوان در مجلس شورای اسلامی و نظرات موافق و مخالف گسترده، هنوز به تصویب نهایی نرسیده است و جنبه قانونی ندارد.

از این رو، باید تأکید کرد که در حال حاضر، قانون جاری و معتبر در خصوص مطالبه و ضمانت اجرای مهریه، همان ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ است که بر اساس آن، امکان جلب و بازداشت زوج تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی وجود دارد و نیازی به اثبات تمکن مالی زوج برای این میزان از مهریه نیست. این قانون، اساس و پایه تمام دعاوی مربوط به مهریه را تشکیل می دهد و تا زمان تصویب و ابلاغ هرگونه تغییر جدید، اعتبار خود را حفظ خواهد کرد.

شاید بتوان گفت دلیل مطرح شدن این طرح، نگرانی های عمیقی بود که در جامعه نسبت به افزایش تعداد زندانیان مهریه و همچنین تعیین مهریه های نامتعارف و غیرقابل پرداخت وجود داشت. این طرح قصد داشت تا با ایجاد سقفی برای ضمانت اجرای کیفری، از بروز این مشکلات جلوگیری کند و به دنبال تعدیل چالش های اقتصادی و اجتماعی ناشی از مهریه های سنگین باشد. با این حال، واکنش های جامعه به این طرح، از حمایت قاطعانه تا مخالفت شدید، نشان داد که این موضوع تا چه حد پیچیده و چندوجهی است و ابعاد مختلفی از حقوق زنان، مسئولیت مردان و سلامت خانواده را در بر می گیرد.

بررسی دقیق طرح پیشنهادی ۱۴ سکه: چه چیزی قرار است تغییر کند؟

برای درک بهتر آنچه در طرح پیشنهادی ۱۴ سکه مطرح شده است، باید به مفهوم «ضمانت اجرای کیفری» و محدودیت آن به ۱۴ سکه دقت کرد. این طرح به دنبال آن است که برای مازاد بر ۱۴ سکه، دیگر مجازات جلب و حبس وجود نداشته باشد و این بخش از مهریه صرفاً از طریق روش های حقوقی و نیازمند اثبات تمکن مالی زوج قابل مطالبه باشد. یعنی، اگر مهریه زنی بیش از ۱۴ سکه باشد و این طرح به قانون تبدیل شود، مرد تنها برای ۱۴ سکه ابتدایی تحت فشار کیفری قرار می گیرد و برای مابقی، زن باید در دادگاه اثبات کند که مرد توانایی پرداخت دارد.

یکی دیگر از پیشنهادهای مطرح شده در این طرح، نقش مالیات در مهریه بیش از ۱۴ سکه بود. بر اساس این ایده، اگر زوجین مهریه ای بیش از ۱۴ سکه تعیین کنند، باید برای مازاد آن مالیات پرداخت شود. این پیشنهاد با هدف کاهش تعیین مهریه های بالا و همچنین ایجاد درآمد برای دولت مطرح شده بود، اما جزئیات اجرایی و چگونگی محاسبه آن نیز با چالش هایی همراه بود.

تأثیر احتمالی این قانون (در صورت تصویب) بر مهریه های گذشته و جدید نیز از دغدغه های اصلی است. آیا این قانون عطف به ماسبق می شود و مهریه هایی که پیش از این تعیین شده اند را نیز شامل می شود؟ معمولاً قوانین حقوقی عطف به ماسبق نمی شوند مگر اینکه صراحتاً در متن قانون ذکر شده باشد، اما این موضوع نیز به دلیل پیچیدگی های خاص خود، نیازمند بحث و بررسی های حقوقی فراوان است. بسیاری از موافقان این طرح، هدف خود را کاهش زندانیان مهریه، جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی از مهریه و تشویق به ازدواج های پایدارتر می دانستند. در مقابل، مخالفان، نگرانی هایی جدی درباره تضعیف حقوق زنان، کاهش پشتوانه مالی آن ها در صورت طلاق و از بین رفتن یکی از معدود ابزارهای حمایتی از زنان در نظام حقوقی ایران مطرح می کردند.

باید به یاد داشت که در حال حاضر، تمامی این مباحث در حد یک طرح پیشنهادی باقی مانده اند و تا زمان تصویب نهایی و ابلاغ رسمی، قانون ۱۱۰ سکه همچنان پابرجا و لازم الاجراست و تمامی اقدامات حقوقی بر اساس آن انجام می شود.

قوانین فعلی مطالبه و پرداخت مهریه (۱۱۰ سکه) در سال ۱۴۰۳

با وجود بحث های فراوان پیرامون طرح ۱۴ سکه، واقعیت این است که در سال ۱۴۰۳، قانون ۱۱۰ سکه همچنان حاکم بر مطالبه و پرداخت مهریه است. این قانون، سازوکار مشخصی را برای زنانی که قصد مطالبه مهریه خود را دارند، فراهم آورده و مسئولیت هایی را نیز بر دوش مردان قرار می دهد.

مراحل گام به گام مطالبه مهریه

زمانی که زنی تصمیم به مطالبه مهریه خود می گیرد، دو مسیر اصلی پیش روی او قرار دارد که هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود هستند:

۱. مطالبه از طریق اجرای ثبت

این روش معمولاً برای مهریه هایی که در سند رسمی ازدواج ثبت شده اند، مورد استفاده قرار می گیرد. مراحل آن به این شرح است:

1. مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن جاری شده است: زن با در دست داشتن سند ازدواج، به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده مراجعه می کند و تقاضای صدور اجراییه برای مهریه خود را ارائه می دهد.
2. صدور اجراییه: دفترخانه پس از بررسی و اطمینان از صحت درخواست، اجراییه ای صادر می کند و آن را به اداره اجرای ثبت اسناد ارسال می نماید.
3. ابلاغ به زوج و فرصت ۱۰ روزه: اداره اجرای ثبت، اجراییه را به زوج ابلاغ می کند و به او ۱۰ روز فرصت می دهد تا مهریه را پرداخت کند یا ترتیبات پرداخت آن را فراهم آورد.
4. معرفی اموال و توقیف: در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، زن می تواند اموال منقول یا غیرمنقول همسر خود را به اداره ثبت معرفی کند تا نسبت به توقیف آن ها اقدام شود.

این روش، مزایایی چون سرعت بیشتر در رسیدگی و فشار کمتر بر دادگاه ها را دارد. از سوی دیگر، ممکن است با هزینه های اولیه بالا برای حق الثبت و برخی محدودیت ها در توقیف انواع خاصی از اموال همراه باشد. این مسیر، اغلب برای مبالغ کمتری از مهریه یا در مواردی که اموال زوج مشخص و قابل دسترسی هستند، کارآمدتر است.

۲. مطالبه از طریق دادگاه خانواده

اگر مطالبه از طریق ثبت به نتیجه نرسد، یا زن نیاز به توقیف اموال خاصی داشته باشد که از طریق ثبت امکان پذیر نیست، یا اساساً از ابتدا ترجیح دهد که از طریق دادگاه اقدام کند، مسیر دادگاه خانواده انتخاب می شود. فرآیند این مسیر شامل موارد زیر است:

1. تنظیم دادخواست: زن (یا وکیل او) دادخواست مطالبه مهریه را تنظیم و به دادگاه خانواده ارائه می دهد.
2. رسیدگی در دادگاه: دادگاه پس از تشکیل جلسه و بررسی دلایل و مدارک طرفین، حکم مقتضی را صادر می کند.
3. اجرای حکم: پس از قطعی شدن حکم، پرونده به اجرای احکام دادگستری ارجاع داده می شود تا نسبت به وصول مهریه اقدام شود. این شامل توقیف اموال، حساب های بانکی و در نهایت، در صورت عدم توانایی پرداخت تا سقف ۱۱۰ سکه و عدم ارائه دادخواست اعسار، صدور حکم جلب خواهد بود.

مفهوم مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

یکی از مهم ترین بخش های تعیین مهریه، قید عندالمطالبه یا عندالاستطاعه بودن آن است که هر کدام پیامدهای حقوقی متفاوتی دارند و در زمان عقد، انتخاب آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

• مهریه عندالمطالبه: به این معناست که زن می تواند هر زمان پس از عقد، مهریه خود را مطالبه کند و مرد مکلف به پرداخت آن است. برای این نوع مهریه، نیازی نیست زن ثابت کند که مرد توانایی مالی دارد. اگر مرد از پرداخت امتناع کند و اموالی برای توقیف نداشته باشد، تا سقف ۱۱۰ سکه امکان جلب و بازداشت او وجود دارد.
• مهریه عندالاستطاعه: در این حالت، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت کند مرد توانایی مالی پرداخت آن را دارد. یعنی بار اثبات تمکن مالی بر عهده زن است. این قید، فشار کمتری را بر مرد وارد می کند، اما فرآیند وصول مهریه را برای زن دشوارتر و طولانی تر می سازد.

تغییر پیشنهاد حذف «عندالمطالبه» و اضافه شدن «عندالاستطاعه» از سند ازدواج، یکی از بحث برانگیزترین موضوعات در سال های اخیر بوده است. این تغییر، در صورت تصویب، می تواند به طور اساسی ماهیت مهریه و نحوه وصول آن را دگرگون کند. انتخاب نوع مهریه در زمان عقد، باید با آگاهی کامل از تمامی آثار و پیامدهای حقوقی آن انجام شود.

دادخواست اعسار از پرداخت مهریه

در بسیاری از مواقع، مرد توانایی پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد. در چنین شرایطی، مرد می تواند با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه، از خود رفع مسئولیت کند. «اعسار» به معنای عدم توانایی مالی برای پرداخت بدهی است. شرایط پذیرش این دادخواست شامل موارد زیر است:

• مرد باید ثابت کند که توانایی پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد. این اثبات از طریق ارائه لیست کامل اموال و دارایی ها، استشهادیه شهود و مدارک مالی دیگر صورت می گیرد.
• دادگاه پس از بررسی مدارک و وضعیت مالی زوج، در صورت پذیرش اعسار، حکم به تقسیط مهریه صادر می کند.

نحوه محاسبه اقساط مهریه توسط دادگاه، بر اساس توان مالی زوج (درآمد، شغل، وضعیت معیشتی، تعداد افراد تحت تکفل و…) تعیین می شود. این اقساط می تواند شامل یک پیش قسط و سپس اقساط ماهانه باشد. در صورتی که مرد سه قسط متوالی از پرداخت مهریه را نپردازد، زن می تواند مجدداً از دادگاه حکم جلب او را دریافت کند.

مدت زمان قانونی برای پرداخت مهریه و جلب زوج

زمانی که اجراییه مهریه (از طریق ثبت یا دادگاه) به زوج ابلاغ می شود، او یک ماه فرصت دارد تا نسبت به پرداخت مهریه یا ارائه دادخواست اعسار اقدام کند. اگر زوج در این مدت نه مهریه را بپردازد و نه دادخواست اعسار ارائه دهد، زن می تواند از دادگاه درخواست حکم جلب او را داشته باشد.

این مهلت زمانی، فرصتی برای زوج است تا با برنامه ریزی مالی یا از طریق مذاکره، راه حلی برای پرداخت مهریه بیابد و از تبعات حقوقی بعدی جلوگیری کند. عدم توجه به این مهلت، می تواند منجر به صدور حکم جلب و در نهایت بازداشت زوج شود.

مسائل حقوقی تکمیلی مرتبط با مهریه

مهریه، به دلیل جایگاه ویژه اش در نظام حقوقی و اجتماعی ایران، ابعاد گوناگونی دارد که دانستن آن ها می تواند به فهم بهتر حقوق و تکالیف زوجین کمک کند.

قانون جدید مدت زمان زندان برای مهریه

با افزایش سرسام آور قیمت سکه در سال های اخیر، موضوع مدت زمان زندان برای مهریه به دغدغه ای جدی برای بسیاری از مردان تبدیل شده است. قانون صریحاً مدت زمان مشخصی برای حبس بابت مهریه تعیین نکرده است، بلکه حبس جنبه اجباری و تحکیمی برای پرداخت دارد. یعنی، تا زمانی که فرد مهریه را پرداخت نکند یا دادخواست اعسار او پذیرفته نشود و اقساط را منظم نپردازد، مشمول حکم جلب و در صورت عدم پرداخت، حبس خواهد شد.

اما برای آزادی زندانیان مهریه، نهادهایی مانند ستاد دیه فعالیت می کنند که با کمک های مردمی، نسبت به پرداخت بخشی از بدهی زندانیان واجد شرایط اقدام می کنند. همچنین، در صورت ارائه دادخواست اعسار و تقسیط مهریه، پرداخت منظم اقساط می تواند به آزادی فرد منجر شود. دادگاه ها نیز با توجه به توان مالی زوج و نوسانات قیمت سکه، سعی می کنند اقساط مهریه را متناسب با وضعیت اقتصادی زوج تعیین کنند تا از بروز مشکلات عدیده جلوگیری شود.

توثیق اموال بابت مهریه

یکی از مهم ترین ابزارهای قانونی برای وصول مهریه، توقیف اموال زوج است. زن می تواند با معرفی اموال همسر خود، از دادگاه یا اداره ثبت درخواست توقیف آن ها را داشته باشد. این اموال می تواند شامل:

• اموال منقول: مانند خودرو، حساب های بانکی، سهام، حقوق و مزایای دریافتی (تا یک چهارم حقوق).
• اموال غیرمنقول: مانند خانه، زمین، مغازه و سایر املاک ثبت شده به نام زوج.

برای توقیف هر یک از این اموال، فرآیندهای قانونی خاصی وجود دارد و البته برخی اموال نیز مانند مستثنیات دین (مواردی که برای زندگی حداقلی زوج ضروری است، مانند منزل مسکونی متناسب با شأن، لوازم زندگی ضروری و…) قابل توقیف نیستند.

مهریه در عقد موقت و دائم

احکام مهریه در عقد موقت و عقد دائم دارای تفاوت هایی هستند:

• عقد دائم: در عقد دائم، تعیین مهریه اختیاری است و حتی اگر در زمان عقد مهریه ای تعیین نشود، عقد صحیح است و زن می تواند بعداً «مهرالمثل» را مطالبه کند. با این حال، معمولاً مهریه در زمان عقد تعیین و در سند ازدواج ثبت می شود.
• عقد موقت: در عقد موقت (صیغه)، تعیین مهریه واجب و جزء ارکان عقد است. اگر در عقد موقت مهریه ای تعیین نشود، عقد باطل است. همچنین، در عقد موقت، زن حق مطالبه نفقه را ندارد، مگر اینکه در ضمن عقد شرط شده باشد.

مهریه حال و مدت دار

مهریه از نظر زمان پرداخت به دو دسته حال و مدت دار تقسیم می شود:

• مهریه حال: مهریه ای است که زن می تواند بلافاصله پس از عقد آن را مطالبه کند و مرد مکلف به پرداخت آن است. در این حالت، زن حتی می تواند تا قبل از دریافت مهریه (در صورت حال بودن آن و عدم تمکین خاص)، از تمکین عام نیز خودداری کند (حق حبس).
• مهریه مدت دار: مهریه ای است که پرداخت آن به فرارسیدن یک زمان خاص یا وقوع یک شرط مشخص موکول می شود. مثلاً ممکن است شرط شود که مهریه پس از فوت پدر زوج یا پس از گذشت ۵ سال از تاریخ عقد پرداخت شود. در این حالت، زن تا فرا رسیدن موعد یا وقوع شرط، حق مطالبه ندارد.

فوت زوجه و مهریه

یکی از سوالات رایج این است که آیا در صورت فوت زوجه، مهریه او به ورثه می رسد؟ پاسخ بله است. مهریه یکی از حقوق مالی زن محسوب می شود و با فوت او، این حق به ورثه او منتقل می گردد. ورثه می توانند نسبت به مطالبه مهریه زن متوفی اقدام کنند. سهم هر یک از ورثه (پدر، مادر، فرزندان و همسر) از مهریه، طبق قواعد ارث تعیین می شود.

بخشیدن مهریه

زنان در هر زمان می توانند مهریه خود را به همسرشان ببخشند. این بخشش می تواند به صورت تمام یا بخشی از مهریه باشد. بخشیدن مهریه انواع مختلفی دارد:

• هبه مهریه: زن مهریه را به صورت هبه (بخشش بلاعوض) به مرد می بخشد. در این حالت، اگر هبه غیرمعوض (بدون دریافت چیزی در قبال آن) باشد، زن حق رجوع (بازپس گیری) دارد، مگر اینکه مهریه مال کلی (مانند پول یا سکه) باشد و به قبض داده شده باشد.
• ابراء مهریه: زن ذمه مرد را از پرداخت مهریه ابراء می کند؛ یعنی می گوید دیگر مرد از بابت مهریه به او بدهکار نیست. با ابراء، مهریه ساقط می شود و زن حق رجوع ندارد.
• صلح مهریه: زن مهریه را در قبال دریافت چیزی یا به شرط خاصی صلح می کند. در این حالت نیز معمولاً زن حق رجوع ندارد.

برای بخشیدن مهریه، لازم است که این اقدام به صورت رسمی و با امضای زن در دفتر اسناد رسمی انجام شود تا از هرگونه ابهام و اختلاف بعدی جلوگیری شود. بخشش شفاهی نیز معتبر است، اما اثبات آن دشوار است.

نکات مهم و توصیه های حقوقی تخصصی

در پیچ و خم های مسائل حقوقی مربوط به مهریه، همواره توصیه هایی کاربردی وجود دارد که می تواند راهگشای زوجین باشد و از بروز مشکلات و سردرگمی ها جلوگیری کند. شناخت این نکات، به افراد کمک می کند تا با دیدی بازتر و آگاهانه تر، مسیر پیش روی خود را انتخاب کنند.

اهمیت مشاوره با وکیل متخصص خانواده قبل از هرگونه اقدام، نکته ای است که نمی توان بر آن تأکید کافی نداشت. در این حوزه، هر پرونده ای ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد و یک وکیل باتجربه می تواند با در نظر گرفتن تمامی جوانب، بهترین راهکار حقوقی را پیشنهاد دهد. آن ها با تجربه خود، می توانند پیچیدگی های قانونی را ساده سازی کرده و به شما کمک کنند تا از حقوق خود به بهترین شکل دفاع کنید یا تعهداتتان را به درستی انجام دهید.

برای زوجین در آستانه ازدواج یا تازه ازدواج کرده: ضرورت دارد که به صورت کامل از تعهدات و حقوق مربوط به مهریه در زمان عقد آگاهی پیدا کنند. تعیین میزان مهریه، نوع آن (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) و پیامدهای هر یک، باید با مشورت و رضایت طرفین و با در نظر گرفتن توانایی های مالی آینده باشد. در این زمینه، گفتگوهای صادقانه و پیشگیرانه می تواند از بروز بسیاری از اختلافات در آینده جلوگیری کند. مهریه باید عاملی برای استحکام پیوند زناشویی باشد، نه ابزاری برای فشار یا جدایی.

برای زنان: پیگیری مهریه به صورت کارآمد و قانونی از اهمیت بالایی برخوردار است. آگاهی از مراحل قانونی مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت و دادگاه، شناخت اموالی که قابل توقیف هستند و همچنین حقوق مربوط به حق حبس، می تواند به شما کمک کند تا در صورت لزوم، حق خود را به درستی وصول کنید. در این مسیر، حفظ خونسردی و پیگیری مراحل با مشورت وکیل، بسیار مهم است.

برای مردان: استفاده صحیح از حقوق قانونی خود مانند دادخواست اعسار، برای آن دسته از مردانی که توانایی پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارند، یک راهکار قانونی و اخلاقی است. ارائه به موقع و مستند دادخواست اعسار، می تواند از حبس و فشارهای قانونی جلوگیری کند. همچنین، پرهیز از اقدامات خلاف قانون مانند انتقال اموال به نام دیگران برای فرار از پرداخت مهریه، که نه تنها مشکلات حقوقی جدی را در پی دارد، بلکه می تواند پرونده را پیچیده تر و طولانی تر کند، بسیار ضروری است. صداقت و شفافیت در ارائه اطلاعات مالی به دادگاه، نه تنها به نفع خود مرد است، بلکه روند رسیدگی را نیز تسریع می بخشد.

پاسخ به برخی از ابهامات پرتکرار نیز در این زمینه حائز اهمیت است: موضوع «مهریه به نرخ روز» به این معناست که ارزش ریالی مهریه در زمان پرداخت، بر اساس شاخص بانک مرکزی و با توجه به نرخ تورم محاسبه می شود، نه صرفاً قیمت روز سکه. این امر به حفظ قدرت خرید مهریه کمک می کند. همچنین، «تبدیل سکه به مبلغ ریالی زمان عقد» تنها در موارد خاص و با تشخیص دادگاه ممکن است و قاعده کلی، محاسبه به نرخ روز است. این تفاوت ها نشان دهنده پیچیدگی هایی است که درک آن ها برای هر دو طرف اهمیت دارد.

آگاهی حقوقی به مثابه سپری است که می تواند از آسیب های احتمالی محافظت کند و نه تنها در بحران ها، بلکه در زندگی روزمره نیز چراغ راه باشد. برای داشتن یک زندگی مشترک پایدار و عادلانه، شناخت کامل این مفاهیم ضروری است.

سوالات متداول (FAQ)

آیا قانون ۱۴ سکه برای مهریه های قدیمی هم اعمال می شود؟

خیر، قانون ۱۴ سکه (در صورت تصویب) عطف به ماسبق نمی شود و فقط برای عقدنامه های جدید که پس از تاریخ اجرای قانون منعقد می شوند، قابلیت اجرا دارد. مهریه های ثبت شده پیش از آن، تابع قوانین زمان عقد خود خواهند بود که در حال حاضر همان قانون ۱۱۰ سکه است.

مهریه تا چند سکه زندان دارد؟

بر اساس قانون فعلی (ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده)، تا سقف ۱۱۰ سکه از مهریه، ضمانت اجرای کیفری (یعنی امکان جلب و بازداشت) وجود دارد. برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، تنها در صورتی مرد به پرداخت محکوم می شود که زن تمکن مالی او را ثابت کند و در صورت عدم پرداخت، جلب و زندان اعمال نخواهد شد.

حق ثبت مهریه برای چند سکه الزامی است و چقدر است؟

حق ثبت مهریه برای مطالبه مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه الزامی است. این حق ثبت معمولاً حدود ۰.۵ درصد از ارزش مهریه (تا ۱۱۰ سکه) است که بر اساس نرخ روز سکه در زمان ثبت سند یا اجراییه محاسبه و دریافت می شود.

در صورت عدم وجود مال به نام زوج، مهریه چگونه وصول می شود؟

در صورت عدم وجود مال قابل توقیف به نام زوج، زن می تواند دادخواست جلب را برای مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه مطرح کند. اگر زوج دادخواست اعسار داده و پذیرفته شود، مهریه قسط بندی خواهد شد. در غیر این صورت، و در صورت عدم پرداخت، مرد تا زمان پرداخت مهریه یا پذیرش اعسار، ممکن است در زندان بماند.

آیا می توان مهریه را به صورت ارزی مطالبه کرد؟

مهریه معمولاً به صورت سکه یا طلا تعیین می شود. اگر در عقدنامه به صراحت مهریه به صورت ارز خارجی تعیین شده باشد، قابل مطالبه است. در غیر این صورت، تبدیل مهریه سکه به ارز خارجی معمول نیست و مبنای محاسبه، همان سکه به نرخ روز خواهد بود.

آیا امکان تغییر مهریه پس از عقد وجود دارد؟

بله، امکان تغییر مهریه پس از عقد وجود دارد، اما این امر باید با رضایت کامل هر دو طرف و طی یک سند رسمی (مانند اقرارنامه یا صلح نامه) در دفتر اسناد رسمی ثبت شود. این تغییر می تواند شامل کاهش، افزایش یا بخشیدن مهریه باشد.

نتیجه گیری: آینده مهریه و نقش آگاهی حقوقی در تحکیم خانواده

در پایان این بررسی جامع، به خوبی در می یابیم که موضوع مهریه، به ویژه بحث پیرامون «قانون جدید مهریه ۱۴ سکه»، تا چه حد پیچیده و چندوجهی است و ابعاد گسترده ای از زندگی فردی و اجتماعی را تحت تأثیر قرار می دهد. آنچه در حال حاضر قطعی است، این است که طرح کاهش سقف ضمانت اجرای کیفری مهریه به ۱۴ سکه هنوز به تصویب نهایی نرسیده و قوانین جاری در سال ۱۴۰۳، همچنان بر مبنای ۱۱۰ سکه استوار هستند.

این بدان معناست که تمامی فرآیندهای مطالبه، پرداخت، تقسیط و اجرای مهریه، بر اساس همان ضوابط و مقرراتی است که در سالیان اخیر حاکم بوده است. از این رو، هرگونه گمانه زنی یا اقدام بدون آگاهی کامل از وضعیت حقوقی فعلی، می تواند منجر به سوءتفاهم ها و مشکلات حقوقی جدی برای هر دو طرف شود.

آینده مهریه، همچون بسیاری از قوانین اجتماعی، همواره در معرض تغییر و تحول است تا خود را با نیازها و چالش های جدید جامعه هماهنگ سازد. اما در هر عصری و با هر قانونی، نقش آگاهی حقوقی و اطلاع رسانی صحیح، نقشی بی بدیل در کاهش مشکلات حقوقی و اجتماعی ایفا می کند. این آگاهی، به زوجین کمک می کند تا با درک مسئولیت ها و حقوق خود، نه تنها از بروز اختلافات جلوگیری کنند، بلکه در صورت بروز مشکل نیز، راه حل های منطقی و قانونی را در پیش گیرند.

تأکید بر مشاوره حقوقی تخصصی پیش از هرگونه تصمیم گیری، به مثابه چراغ راهی است که مسیر تاریک و پیچیده مسائل حقوقی را روشن می سازد. بهره گیری از دانش و تجربه وکلا و مشاوران حقوقی، نه تنها زمان و هزینه را حفظ می کند، بلکه به افراد قدرت می دهد تا با اطمینان خاطر بیشتری در این مسیر گام بردارند. در نهایت، باید به یاد داشت که هدف از تمامی این قوانین و سازوکارها، نه تنها احقاق حق و عدالت، بلکه در بلندمدت، تحکیم بنیان خانواده و ایجاد بستری امن و پایدار برای زندگی مشترک است.